Konwersatorium monograficzne językoznawcze 3020-BB1K-J

Na zajęciach zostaną przedstawione główne zagadnienia teoretyczne omawianych sieci, materiałem ilustracyjnym są przykłady z dostępnych baz typu framenet i wordnet.
We wstępnych zajęciach zostanie przedstawiony aparat teoretyczny: koncepcja jednostki leksykalnej, katalog relacji znaczeniowych, koncepcja funkcji leksykalnych, ram interpretacyjnych i miejsce składni głębokiej w opisie języka.
Kolejne tematy zostaną poświęcone omówieniu Princeton WordNet i Słowosieci --- najrozleglejszych obecnie sieci relacji znaczeniowych.
Następnie zostaną omówione dwie teorie Ch. Fillmore'a: przypadków głębokich i ram interpretacyjnych. Na przykładach zostaną przeanalizowane wybrane ramy dla jednostek leksykalnych w bazach Framenet i RAMKI. Kolejnym tematem będą funkcje leksykalne oraz struktura głęboka w modelu Sens<=>tekst I. A. Mielczuka.

Rodzaj przedmiotu

monograficzne

Tryb prowadzenia

w sali

Założenia (opisowo)

Konwersatorium poświęcone jest dwóm głównym zagadnieniom: teorii ram semantycznych i sieciom relacji znaczeniowych. Zajęcia przedstawiają sieci semantyczne jako narzędzie opisu znaczeń: sieci relacji leksykalnych typu wordnet i sieci ram interpretacyjnych typu framenet. Zostaną przedstawione koncepcje relacji znaczeniowych między jednostkami leksykalnymi oraz koncepcje głębinowoskładniowych ról semantycznych wywodząca się od Ch. Fillmore'a i funkcji leksykalnych J. Apresjana oraz reprezentacji głębinowoskładniowej w teorii Sens<=> tekst I. A. Mielczuka. Zostaną również zaprezentowane rzeczywiste zbiory (wordnety i framenety) dla różnych języków, w tym Słowosieć (polski wordnet) i RAMKI (polski framenet).

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2025Z:

Zofia Mitan-Gawryszewska
Joanna Tabor-Książyk
Jan Wiślicki

W cyklu 2024Z:

Alicja Kitlasz
Joanna Tabor-Książyk
Jan Wiślicki

Efekty kształcenia

Student zna podstawowe pojęcia omawianych teorii, odróżnia plan głębinowoskładniowy od powierzchniowego. Student orientuje się w omawianych metodach opisu znaczeń jednostek leksykalnych ze względu na ich powiązania relacjami semantycznymi i przywoływane ramy. Umie wyodrębnić jednostkę według przyjętych zasad wordnetu, a także opisać ją w aparacie ram interpretacyjnych, w szczególności w odniesieniu do zasobów polskich.

Kryteria oceniania

Test wyboru sprawdzający umiejętność zastosowania poznanych metod do języka polskiego.

Podczas zajęć studenci mogą posługiwać się narzędziami SI np. do zbierania materiałów, ich przeszukiwania, opracowywania stanu badań oraz tworzenia bibliografii. Niedozwolone jest stosowanie narzędzi SI w celach interpretacyjnych, do tworzenia wypowiedzi pisemnej, formułowania hipotez i wniosków badawczych.

Dopuszczalna liczba nieobecności: 2
Nakład pracy studenta:
- udział w zajęciach -- 1 ECTS
- przygotowanie do zajęć -- 2 ECTS
- przygotowanie do zaliczenia -- 2 ECTS

Praktyki zawodowe

brak

Literatura

http://nlp.pwr.wroc.pl/narzedzia-i-zasoby/slowosiec
http://wordnet.princeton.edu/
https://framenet.icsi.berkeley.edu/fndrupal/
http://www.ramki.uw.edu.pl
http://www.kicktionary.de/
Apresjan, I. D., Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, przeł. Z. Kozłowska i A. Markowski, Warszawa 1995.
Broda, B., Derwojedowa M., Piasecki M. i Szpakowicz S., Corpus-based Semantic Relatedness for the Construction of Polish WordNet. Proceedings of the 6th Language Resources and Evaluation Conference (LREC'08), 2008
Derwojedowa, M., Linde-Usiekniewicz, J, Zawisławska, M., RAMKI: Rygorystyczna aplikacja metodologii kognitywno-interpretacyjnej, Warszawa 2010.
Derwojedowa, M., Zawisławska, M., Relacje semantyczne w Słowosieci, BPTJ LXII.
Derwojedowa, M., Zawisławska, M., Relacje leksykalne w polskiej i czeskiej bazie WordNet [w:] Z polskich studiów slawistycznych seria XI Językoznawstwo, red. Z. Rudnik-Karwatowa.
Fillmore, Ch. J.. Frame semantics." Linguistics in the Morning Calm. Seoul, South Korea: Hanshin Publishing Co., 1982. 111-137.
Fillmore, Ch. J.. The case for case." Universals in Linguistic Theory. Eds. E. Bach, and R. Harms. New York: Holt, Rinehart & Winston, 1968.
Fillmore, Ch. J., and B. T. S. Atkins. Towards a frame-based lexicon: The semantics of RISK and its neighbors." Frames, Fields and Contrasts: New Essays in Semantics and Lexical Organization. Eds. A. Lehrer, and E. Kittay. Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates, 1992. 75-102.
Fillmore, Ch.. 1985. Frames and the semantics of understanding. Quaderni di Semantica 6. 223-53.
Grzegorczykowa, R., Wprowadzenie do semantyki językoznawczej Warszawa 1990 lub 2001.
Lyons, J., Semantyka, tłum. A. Weinsberg, Warszawa 1984.
Kieraś, W., Analiza wybranych czasowników polskich w aparacie ram interpretacyjnych, LingVaria 2/2008, 155-166.
Maziarz, M., Piasecki, M., Szpakowicz, S., Approaching plWordNet 2.0. W Proceedings of the 6th Global Wordnet Conference. Matsue, Japan, January 2012.
Miller, G. A., Beckwith R., Fellbaum Ch., Gross D. and Miller K.J., Introduction to WordNet: an on-line lexical database.' [] International Journal of Lexicography 3 (4), 1990, pp. 235 - 244. ftp://ftp.cogsci.princeton.edu/pub/wordnet/5papers.ps
Mielczuk I. A., Dependency Syntax : Theory and Practice, Albany, N.Y.: The SUNY Press, 1988.
Mielczuk I. A., Lexical Functions in Lexicographic Description. In: Proceedings of the VIIIth Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society, 1982, Berkeley: UCB, 427-444.
Zawisławska M., 1998, Rama interpretacyjna jako narzędzie analizy tekstu, [w:] Tekst, analizy i interpretacje, red. J. Bartmiński, B. Boniecka, Lublin.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3020-BB1K-J w USOSweb