Metodologie badań literackich 3020-BA2MBL
Zajęcia kontynuują i pogłębiają treści przedstawione na przedmiocie Wstęp do literaturoznawstwa. W trakcie zajęć studenci poznają główne nurty teorii literatury. Omówione zostaną najważniejsze szkoły krytyczne, ich przedstawiciele, w tym badacze literatury z państw bałtyckich (Litwa: m.in. Viktorija Daujotytė, Juozapas Girdzijauskas, Algirdas Julius Greimas, Algis Kalėda, Kęstutis Nastopka, Marija Aušrinė Pavilionienė, Rimvydas Šilbajoris, Vanda Zaborskaitė, Saulius Žukas; Łotwa: m.in. Guntis Berelis, Maija Burima, Ausma Cimdiņa, Māra Grudule, Viktors Hausmanis, Viktors Ivbulis, Ieva E. Kalniņa, Benedikts Kalnačs, Ingrīda Kiršentāle, Janīna Kursīte, Anita Rožkalne, Benita Smilktiņa, Dzidra Vārdaune, Kārlis Vērdiņš, Broņislavs Tabūns), a także reprezentatywne teksty teoretyczne. Ponadto uczestnicy zajęć poznają podstawową terminologię literaturoznawczą w językach bałtyckich.
Następnie uczestnicy zajęć będą analizować wybrane teksty literackie (w miarę możliwości polskie przekłady utworów z literatur państw bałtyckich) przy pomocy wybranych teorii.
Zakres tematyczny zajęć:
1. Wprowadzenie do metodologii badań literackich.
2. Formalizm i Nowa Krytyka.
3. Strukturalizm.
4. Semiotyka i semiologia.
5. Poststrukturalizm i dekonstrukcja.
6. Marksizm.
7. Psychoanaliza.
8. Feminizm.
9. Gender i queer.
10. Fenomenologia i hermeneutyka.
11. Pragmatyzm i neopragmatyzm.
12. Narratologia i kognitywizm.
13. Historyzm i nowy historyzm, postkolonializm.
14. Ekokrytyka.
15. Podsumowanie i prezentacja koncepcji prac zaliczeniowych.
Szacunkowa liczba godzin potrzebnych do osiągnięcia zdefiniowanych efektów uczenia się:
a) liczba godzin kontaktowych: 30 godz. (1 ECTS)
b) bieżące przygotowanie do zajęć: 30 godz. (1 ECTS)
c) przygotowanie pracy zaliczeniowej: 30 godz. (1 ECTS)
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student:
WIEDZA
- zna i rozumie wybrane teorie i metodologie badań z zakresu literaturoznawstwa,
- zna i rozumie terminologię literaturoznawczą w języku polskim, itewskim i łotewskim,
- rozpoznaje nazwiska wiodących badaczy literatury,
- zna i rozumie rolę i związki literaturoznawstwa z innymi dziedzinami nauk humanistycznych;
UMIEJĘTNOŚCI
- potrafi dokonać analizy utworu literackiego z wykorzystaniem poznanych teorii i narzędzi,
- potrafi dyskutować, argumentować, wyciągać wnioski na temat analizy dzieła literackiego, także w formie pisemnej,
- potrafi posługiwać się terminologią literaturoznawczą w języku polskim i w językach bałtyckich;
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
- jest gotów dalszego pogłębiania własnej wiedzy i rozwijania umiejętności,
- jest gotów do dyskutowania i do właściwej oceny znaczenia refleksji humanistycznej.
Kryteria oceniania
Ocena aktywności i przygotowania do zajęć, praca zaliczeniowa – analiza wybranego tekstu literackiego w świetle jednej z omówionych teorii.
Student ma prawo do 2 nieobecności w semestrze, każda kolejna powinna być zaliczona w sposób uzgodniony z prowadzącą.
Podczas zajęć studenci mogą posługiwać się narzędziami SI np. do zbierania materiałów, opracowania stanu badań oraz tworzenia bibliografii. Wykluczone jest stosowanie narzędzi SI w celach interpretacyjnych, do tworzenia wypowiedzi pisemnej czy do opracowywania fragmentów tekstu.
Praktyki zawodowe
-
Literatura
Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, pod red. A. Burzyńskiej, M.P. Markowskiego, Kraków 2006.
Teorie literatury XX wieku. Antologia, pod red. A. Burzyńskiej, M.P. Markowskiego, Kraków 2006.
A. Cimdiņa, Latviešu literatūras klasika kā kritiskās domāšanas impulss. Rīga: Zinātne 2023.
V. Daujotytė, Lietuvių literatūros kritika. Vilnius: Vilniaus universiteto leidykla 2007.
V. Daujotytė, Literatūros fenomenologija: problemikos kontūrai. Vilnius: Vilniaus dailės akademijos leidykla 2003.
V. Daujotytė, Literatūros filosofija. Vilnius: Vilniaus dailės akademijos leidykla 2001.
XX amžiaus literatūros teorijos, T. 1-2. Red. A. Jurgutienė, Vilnius: Lietuvių literatūros ir tautosakos institutas.
B. Kalnačs, 20th century Baltic drama: postcolonial narratives, decolonial options. Bielefeld: Aisthesis Verlag 2016.
Mūsdienu literatūras teorijas. Red. K. Vērdiņš i I. E. Kalniņa. Rīga: LU LFMI, 2013.
Critical Theory Today. A user-friendly guide, pod red. L. Tyson. Routledge 2015.
Wybrane artykuły i eseje:
H. Bloom, Strach przed kontaminacją, [w tegoż:], Lęk przed wpływem, Kraków 2002, s. 9-44.
J. Fiedorczuk, Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki. Gdańsk 2015.
H.-G. Gadamer, Tekst i interpretacja, [w:] A. Burzyńska, M. P. Markowski, Teorie literatury XX wieku. Antologia, Kraków 2006.
G. Genette, Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. Gdańsk 2014.
A.J. Greimas, Elementy gramatyki narracyjnej. "Pamiętnik Literacki" 1984 75/4, s. 177-198.
M. Heidegger, Cóż po poecie w czasie marnym?, [w tegoż:], Ścieżki lasu, Warszawa 1985.
E. Husserl, Idea fenomenologii, wykład III i IV, [w tegoż:] Idea fenomenologii. Pięć wykładów, Warszawa 1990, s. 53-77.
R. Jakobson, Poetyka w świetle językoznawstwa, [w:] A. Burzyńska, M. P. Markowski, Teorie literatury XX wieku. Antologia, Kraków 2006.
V. Propp, Morfologia bajki. „Pamiętnik Literacki” 1968, 59/4, s. 203-242.
P. Ricoeur, Symbol daje do myślenia, [w tegoż:], Egzystencja i hermeneutyka, Warszawa 1985.
S. Rimmon-Kenan, Narrative Fiction: Contemporary Poetics. Routledge 1982.
W. Szkłowski, Sztuka jako chwyt, [w:] A. Burzyńska, M. P. Markowski, Teorie literatury XX wieku. Antologia, Kraków 2006.
E. Said, Orientalizm. Wprowadzenie, [w:] A. Burzyńska, M. P. Markowski, Teorie literatury XX wieku. Antologia, Kraków 2006.
H. White, Znaczenie narracyjności dla przedstawiania rzeczywistości, [w tegoż:] Poetyka pisarstwa historycznego, Kraków 2000 (II wyd. 2010), s. 135-170.
Wybrane teksty literackie.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: