Filozofia: wybrane zagadnienia – filozofia człowieka 3020-BA2HF-2
Na zajęciach poruszone zostaną m.in. następujące zagadnienia:
- narodziny filozofii człowieka: sofiści, Sokrates i Platon (problem duszy, natury ludzkiej, wychowania w społeczeństwie);
- antropologia filozoficzna i filozofia społeczna Arystotelesa;
- wizja człowieka u stoików i sceptyków;
- chrześcijaństwo a natura ludzka: św. Augustyn, św. Tomasz;
- renesansowa wizja człowieka;
- filozoficzna antropologia wieku XVII: Kartezjusz, Spinoza, Leibniz (filozofia podmiotu i cogito, problem psychofizyczny, człowiek a przyroda, monizm i pluralizm);
- filozofia człowieka w empiryzmie brytyjskim Locke’a i Hume’a (tabula rasa, problem tożsamości osobowej);
- natura ludzka oraz podmiot umowy społecznej u Hobbesa, Locke’a i Rousseau;
- podmiot w filozofii Kanta: „ja transcendentalne”, rozum, „aspołeczna towarzyskość”; - jednostka wobec Absolutu i historii w filozofii idealizmu niemieckiego;
- człowiek, Bóg i historia u Kierkegaarda i Marksa;
- Schopenhauer: indywidualność jako złudzenie;
- indywidualizm J. S. Milla;
- człowiek w filozofii życia: Nietzsche, Bergson, James (indywidualizm, autokreacja, problem osobowości);
- człowiek jako twórca kultury: E. Cassirer i F. Znaniecki
- tradycja fenomenologiczna: antropologia Husserla i Merleau-Ponty’ego (problem czystego „ja”, intersubiektywności, filozofia ciała);
- egzystencjalizm, humanizm i krytyka humanizmu u Sartre’a i Heideggera;
- koncepcje człowieka w tradycji hermeneutycznej (Gadamer, Ricoeur), idea narracyjnych koncepcji człowieka
- rozumność instrumentalna i komunikacyjna (szkoła frankfurcka, Habermas);
- naturalistyczne filozofie człowieka, problem świadomego umysłu i tożsamości osobowej (Dennet, Searle, Parfit);
- przygodność człowieka wg postmodernistów;
- kres człowieka wg Derridy; techniki siebie M. Foucault; posthumanizm, podmiotowość nomadyczna.
Nakład pracy, wyrażony w punktach ECTS:
- udział w zajęciach – 2 ECTS,
- bieżące przygotowywanie się do zajęć – 2 ECTS,
- przygotowanie się do kolokwium zaliczeniowego – 1 ECTS.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Osoba studiująca zna najważniejsze orientacje i doktryny filozoficzne w dziejach kultury Zachodu oraz identyfikuje podstawowe problemy filozofii człowieka. Rozumie rolę związków filozofii z tradycją kulturową.
Osoba studiująca potrafi uczestniczyć w dyskusjach z zakresu filozofii człowieka, z wykorzystaniem wybranych aparatów teoretycznych i metodologicznych.
Osoba studiująca jest gotowa do uznania znaczenia refleksji filozoficznej dla kształtowania się więzi społecznych oraz do uznania znaczenia dziedzictwa filozoficznego dla rozumienia wydarzeń społecznych.
Kryteria oceniania
Oceniana jest aktywność i przygotowanie do zajęć, a także wynik ustnego kolokwium końcowego.
Liczba dopuszczalnych nieobecności w semestrze: 2, każda kolejna powinna być zaliczona w sposób uzgodniony z osobą prowadzącą zajęcia.
Literatura
Lektury:
1. Platon, Obrona Sokratesa, fragm.
2. Platon, Fedon, fragm.
3. Arystoteles, Polityka, fragm.
4. M. Aureliusz, Rozmyślania, fragm.
5. Św. Augustyn, Solilokwia, fragm.
6. Św. Tomasz, Suma teologiczna, fragm.
7. G. Pico della Mirandola, Mowa o godności człowieka, fragm.
8. R. Descartes, Medytacje o pierwszej filozofii, fragm.
9. B. Spinoza, Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona, fragm., G. W. Leibniz, Monadologia, fragm.,
10. D. Hume, Traktacie o naturze ludzkiej, fragm.
11. T. Hobbes, Lewiatan, fragm.; J. Locke, Dwa traktaty o rządzie, fragm.
12. J.-J. Rousseau, Rozprawa o podstawach i pochodzeniu nierówności między ludźmi,
fragm..
13. I. Kant, Krytyka czystego rozumu, fragm.
14. G. W. F. Hegel, Wykłady z filozofii dziejów, fragm.
15. A. Schopenhauer, Świat jako wola i przedstawienie, fragm.
16. K. Marks, Rękopisy ekonomiczno-filozoficzne z 1844 r., fragm.,
17. J. S. Mill, O wolności, fragm.
18. F. Nietzsche, Wiedza radosna, To rzekł Zaratustra, Zmierzch bożyszcz – fragmenty,
19. H. Bergson, Problem osobowości, fragm.
20. F. Znaniecki, Rzeczywistość kulturowa, fragm.
21. M. Merleau-Ponty, Fenomenologia percepcji, fragm.
22. J. P. Sartre, Byt i nicość, fragm.
23. M. Heidegger, List o humanizmie, fragm.
24. H. G. Gadamer, Prawda i metoda, fragm.
25. P. Ricoeur, O sobie samym jako o innym, fragm.
26. M. Horkheimer, T. Adorno, Dialektyka oświecenia, fragm.
27. J. Searle, Umysł na nowo odkryty, fragm.
28. R. Rorty, Prywatna ironia i liberalna nadzieja.
29. M. Foucault, Filozofia, historia, polityka, fragm.
30. R. Braidotti, Podmioty nomadyczne, fragm.
Literatura uzupełniająca:
1. W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. 1-3, dowolne wydanie
2. F. Copleston, Historia filozofii, t. 1-11, Warszawa 2004-2009
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: