Językoznawstwo ogólne 3020-13B2JO
Podczas wykładu są omawiane są wybrane zagadnienia typologii języków: typologia fonologiczna, typologia morfologiczna (wyrazowość, części mowy, kategorie gramatyczne i ich wartości, typologia składniowa (wybrane konstrukcje składniowe, szyk wybranych elementów składniowych, korelacje szyku) oraz typologia leksykalna (wybrane pola semantyczne, m. in. nazwy pokrewieństwa, barwy, części ciała, wymiary, czasowniki ruchu)
Szczegółowe zagadnienia obejmują:
1. Pojęcie uniwersaliów językowych (uniwersalia aprioryczne i empiryczne).
2. Cele i ograniczenia badań typologicznych (typy strukturalne języków, zjawiska częste i zjawiska rzadkie; problem doboru próbki; problem wiarygodności danych)
3. Typologia fonologiczna:
- systemy samogłosek; systemy spółgłosek; języki samogłoskowe i spółgłoskowe
- skala sonorności i budowa sylaby
- akcent i ton
4. Typologia morfologiczna
- uniwersalne kryteria wyrazu
- języki analityczne i syntetyczne; fuzyjne i aglutynacyjne; języki inkorporujące
- (nie)uniwersalność części mowy
- nominalne kategorie gramatyczne (liczba, rodzaj/klasa, przypadek)
- werbalne kategorie gramatyczne (czas, tryb, ewidencjalność)
5. Typologia składniowa
- języki konfiguracyjne i niekonfiguracyjne
- szyk członów składniowych i korelacja szyku
- typologia zdań względnych
6. Typologia leksykalna
- pojęcie pola semantycznego
- uniwersalność i relatywizm w semantyce leksykalnej
- typologia nazw barw
- typologia nazw pokrewieństwa
- typologia nazw części ciała
- typologia nazw wymiarów
- typologia czasowników ruchu i konstrukcji z takimi czasownikami.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Tryb prowadzenia
Ogólnie: w sali | W cyklu 2023Z: mieszany: w sali i zdalnie |
Efekty kształcenia
Po zakończeniu zajęć student
- ma świadomość różnorodności języków
- zna podstawowe typy strukturalne języków
- potrafi analizować zjawiska gramatyczne w nieznanych sobie językach na podstawie glos strukturalnych.
- potrafi stawiać hipotezy na temat budowy gramatycznej nieznanych form i weryfikować je
Kryteria oceniania
Pisemny egzamin testowy (test wielokrotnego wyboru i ewentualnie zadania lingwistyczne)
Literatura
Tadeusz Milewski, Językoznawstwo, (dział: Językoznawstwo typologiczne)
2. Renata Grzegorczykowa, Wstęp do językoznawstwa (rozdział: Elementy językoznawstwa typologicznego)
3. Adam Weinsberg, Językoznawstwo ogólne (rozdział: Typologia języków)
4. Joseph Greenberg, Rola typologii w rozwoju nauki o języku (w: H. Kurkowska, A. Weinsberg (red.) Językoznawstwo strukturalne, str. 229-242
5. Witold Maciejewski, O przestrzeni w języku. Studium typologiczne z językiem polskim w centrum.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: