Krytyka literacka i artystyczna 3007-S1B2KL
Celem zajęć jest zapoznanie studentów (teoretyczne, a przede wszystkim praktyczne) z regułami konstruowania i najważniejszymi gatunkami tekstów krytycznych (takimi jak: recenzja, szkic krytyczny czy pamflet), których przedmiotem mogą być zarówno utwory literackie, jak i dzieła filmowe, plastyczne czy teksty elektroniczne). Zaprezentowane one zostaną podczas warsztatów w ujęciu porównawczym. Podczas spotkań tematem dyskusji staną się podstawowe różnice pomiędzy tekstami krytycznymi sytuowanymi w obrębie krytyki artystycznej. Tworzenie wszystkich typów tekstu krytycznego będzie sukcesywnie ćwiczone podczas zajęć. W centrum uwagi pojawią się także tak istotne kwestie jak: problemy kryteriów wartościowania i kompetencji krytyka, cele oraz funkcje różnych odmian wypowiedzi krytycznej, zagadnienia konstruowania wypowiedzi o charakterze metakrytycznym oraz problem trudności związanych z recenzowaniem dzieł sytuujących się na pograniczu obiegów artystycznych. Zajęcia uczyć będą nie tylko sztuki kompozycji, lecz także analizy stylów argumentacji możliwych do zastosowania w tekście krytycznym, które nie pozostają bez wpływu na zaprojektowane w tekście modele jego odbioru. Warsztaty uwrażliwiać mają także studentów na specyfikę wypowiedzi oceniającej ujmowaną ze względu na medium, za pośrednictwem którego tekst krytyczny trafia do odbiorcy.
Zajęcia służyć mają przede wszystkim wypracowaniu i doskonaleniu własnego warsztatu krytycznego uczestników spotkań. Program wzbogacony został o liczne przykłady tekstów krytycznych podawane w celu przybliżenia uczestnikom cech dyskursów krytyki artystycznej (w tym także literackiej) i prezentacji wyrazistych stanowisk w tej dziedzinie oraz głośnych, opiniotwórczych polemik począwszy od dwudziestolecia międzywojennego na czasach współczesnych skończywszy. Zajęcia stanowić mają motywację dla osób biorących udział w warsztatach do systematycznego podejmowania samodzielnych prób w zakresie pisania tekstu krytycznego, jak również kształtować u słuchaczy pogłębioną samoświadomość metateoretyczną.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Marcin Leszczyński
Żaneta Nalewajk-Turecka
Piotr Sadzik
Anna Tenczyńska
Jagoda Wierzejska
Łukasz Żurek
Efekty kształcenia
Po ukończeniu warsztatów student uzyskuje następujące efekty ucznia się:
W ZAKRESIE WIEDZY:
- student zna gatunki tekstu krytycznego
- słuchacz zna i rozumie specyfikę wszystkich odmian krytyki artystycznej , jej obiegów i mediów
- student rozumie, czym są kryteria wartościowania
W ZAKRESIE UMIEJĘTNOŚCI:
– student sprawnie analizuje (także w ujęciu porównawczym) różne typy tekstów krytycznych;
– słuchacz umie sformułować wypowiedzi krytyczne na wybrany wcześniej temat realizujące wyznaczniki najważniejszych gatunków tekstu krytycznego
- student potrafi podejmować dyskusję na temat kryteriów wartościowania, formułować dyskurs metakrytyczny.
W ZAKRESIE KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH:
- student jest w stanie zachęcić innych do refleksji metakrytycznej
- słuchacz jest gotów do merytorycznego weryfikowania opinii krytycznych na temat tekstów kultury
– potrafi samodzielnie skonstruować tekst krytyczny (sytuujący się zarówno w obrębie krytyki artystycznej, jak i naukowej);
– wyjaśnia, na czym polegają zastosowane w wypowiedzi krytycznej style argumentacji;
– potrafi napisać tekst krytyczny utrzymany w poetyce gatunków takich jak recenzja, szkic krytyczny, pamflet
– wyczerpująco analizuje i omawia różnice pomiędzy tekstami krytycznymi ze względu na medium, za pośrednictwem którego trafiają one do odbiorcy.
– rozpoznaje kryteria wartościowania zastosowane w wypowiedziach o charakterze oceniającym;
– wskazuje i omawia główne problemy krytyki artystycznej i naukowej;
– sprawnie buduje teksty metakrytyczne.
Kryteria oceniania
Metody i kryteria uwzględniane przy zaliczeniu zajęć to:
- systematyczne uczestnictwo w zajęciach,
- znajomość wymaganej literatury, i tekstów kultury
- aktywność w czasie warsztatów (ocena ciągła),
- pozytywna ocena pisanych w trakcie warsztatów prac pisemnych
Literatura
Wybrane teksty:
„Była sobie krytyka… Wybór tekstów z lat dziewięćdziesiątych i pierwszych”, wstęp Dariusza Nowackiego i Krzysztofa Uniłowskiego, Katowice 2003.
Badania nad krytyką literacką, pod red. J. Sławińskiego, Wrocław 1974.
Badania nad krytyką literacką, seria 2., pod red. M. Głowińskiego i K. Dybciaka, Wrocław 1984.
Dyskursy krytyczne u progu XXI wieku. Między rynkiem a uniwersytetem, oprac. D. Kozicka i T. Cieślak-Sokołowski, Kraków 2007.
Hendrykowski M., „Słownik terminów filmowych”, Poznań 1994.
Jackiewicz, A. „Krytyka literacka i filmowa”, [w:] idem, „Film jako powieść XX wieku”, Warszawa 1968, s. 395-409,
Jarzębski J., Apetyt na przemianę. Notatki o prozie współczesnej, Kraków 1997.
Kartografowie dziwnych podróży”. Wypisy z polskiej krytyki literackiej XX wieku, oprac. M. Wyka i in., Kraków 2004.
Kozicka D., „Chamuły”, „gnidy”, „przemilczacze”. Antologia dwudziestowiecznego pamfletu polskiego, Kraków 2010.
Morawski, S. „U podstaw krytyki filmowej”, „Kwartalnik Filmowy” 1963, nr 1/2.
Porębski M., Pożegnanie z krytyką, Kraków 1966; Rola krytyki w: idem, Ikonosfera, Warszawa 1972.
Problemy polskiej krytyki filmowej”, „Kwartalnik Filmowy” 1963, nr 1/2, s. 3-106.
Przylipiak, M. „O analitycznym modelu krytyki filmowej”, [w:] „Film. Krytyka i estetyka”, Wrocław 1991, s. s. 23-35.
Publicystyka filmowa 1918-39”, „Kwartalnik Filmowy”, 1962, nr 1/2 s. 3-143.
Sławiński J., Funkcje krytyki literackiej [w:] idem, Dzieło – język – tradycja, Warszawa 1974.
Uniłowski K., Prawo krytyki. O nowoczesnym i ponowoczesnym pojmowaniu literatury (2013)
Wolny-Zmorzyński K., Kaliszewski A., Gatunki dziennikarskie. Teoria-praktyka-język, Warszawa 2006.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: