Literatura dla dzieci i młodzieży 3007-S1B1K-04
Konwersatorium dotyczy historycznej i współczesnej literatury dziecięcej i młodzieżowej. Osoby w nim uczestniczące poznają zdywersyfikowane gatunkowo teksty literackie oraz różnorodne teorie badawcze dotyczące literatury dziecięcej i młodzieżowej (w tym – baśni i fantastyki); zarówno klasyczne, jak i te wypracowane w ostatnich latach.
Przede wszystkim osoby uczęszczające na seminarium będą miały okazję zastanowić się, czym jest literatura dziecięca i literatura młodzieżowa oraz jak (i czy w ogóle?) można je zdefiniować. Rozważą, czym się różni literatura dla dzieci od literatury dziecięcej i przeanalizują ewolucję dziecka jako postaci literackiej i jako hipotetycznej instancji odbiorczej. Uwaga zostanie poświęcona także: 1) poszczególnym teoriom i związanym z nimi narzędziom badawczym, m.in. z zakresu teorii feministycznej, gender studies, queer studies, postkolonializmu, światotwórstwa, animal studies, ekokrytyki, posthumanizmu; 2) gatunkom i odmianom gatunkowym, m.in. książka obrazkowa, powieść grozy dla dzieci, romans paranormalny dla młodzieży; 3) kluczowym tematom, m.in. wojnie, przemocy, ekologii, nieheteronormatywności; 4) zjawiskom intertekstualnym i transfikcjonalnym.
Planowane dyskusje będą dotyczyć przemian tej literatury, dziecka jako postaci literackiej, rynku, trendów i mód, odmian gatunkowych, relacji władzy.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Osoba uczestnicząca w zajęciach:
1) w zakresie wiedzy zna i rozumie
– koncepcje definiowania literatury dziecięcej i młodzieżowej
– najważniejsze konwencje i tematy literatury dziecięcej i młodzieżowej;
– rozmaite konstrukty obecne w literaturze dziecięcej i młodzieżowej;
– teoretycznoliterackie koncepcje wypracowane na gruncie badań nad literaturą dziecięcą i młodzieżową;
– kulturową wartość współczesnej literatury młodzieżowej (oraz kina, telewizji, innych mediów dla młodych ludzi);
– zjawiska literackie obecne we współczesnych utworach dla młodych ludzi;
– wybrane narzędzia polskiej i zachodniej metodologii badań nad literaturą młodzieżową;
– główne autorki/ głównych autorów dla dzieci i młodzieży, problematykę i ewolucję poszczególnych gatunków literackich w jej ramach;
– w zaawansowanym stopniu główne nurty, idee i konteksty XX- wiecznej oraz najnowszej polskiej i powszechnej literatury dziecięcej i młodzieżowej;
– wpływ i znaczenie przemian cywilizacyjnych na współczesną literaturę dziecięcą i młodzieżową.
2) w zakresie umiejętności potrafi:
– analizować i interpretować dawne i współczesne teksty literatury dziecięcej i młodzieżowej w sposób wykraczający poza ich stereotypowe odczytania;
– dostrzegać w literaturze dziecięcej i młodzieżowej istotny element kultury współczesnej;
– rozpoznać, nazwać i analizować zjawiska literackie i tendencje obecne w dawnych i współczesnych tekstach dla młodych ludzi;
– analizować i interpretować dawne i współczesne utwory dziecięce i młodzieżowe za pomocą rozmaitych narzędzi teoretycznoliterackich i metodologicznych, z uwzględnieniem kontekstów kulturowych i ze świadomością ich specyfiki oraz stosunku do tradycji;
– posługiwać się wiedzą historycznoliteracką, stosować właściwe metody badawcze oraz wyszukiwać informacje z zakresu dawnej i współczesnej polskiej oraz powszechnej literatury dziecięcej i młodzieżowej;
– poprawnie posługiwać się terminologią z zakresu literaturoznawstwa w odniesieniu do twórczości dla dzieci i młodzieży;
– przedstawiać i oceniać różne opinie i stanowiska na tematy literaturoznawcze skupione wokół dzieł dla dzieci i młodzieży.
3) w zakresie kompetencji społecznych jest gotowa do:
– dostrzegania wartości literatury dziecięcej młodzieżowej i jej związków z z modami i trendami we współczesnej literaturze i kulturze;
– wykorzystywania wyniesionej z zajęć wiedzę w praktyce dydaktycznej, działalności naukowej i artystycznej itp.;
– aktywnego uczestnictwa w grupie dyskusyjnej;
– krytycznej oceny własnych dokonań, przyjmowania nowych idei i zmiany ukształtowanych opinii wynikających z pozyskanej nowej wiedzy oraz wpływu otoczenia, w szczególności odbiorców własnej twórczości literackiej z zakresu literatury dziecięcej i młodzieżowej;
– uznania rangi refleksji humanistycznej z zakresu badań nad literaturą dziecięcą i młodzieżową dla kształtowania się więzi społecznych;
– odpowiedzialnego i świadomego organizowania własnego warsztatu pisarskiego i badawczego oraz planowania ścieżki kariery zawodowej w kontekście literatury dziecięcej i młodzieżowej.
Kryteria oceniania
1) ocena ciągła – bieżące przygotowanie do zajęć i udział w dyskusji
2) projekt studencki – obowiązkowe przygotowanie a) prezentacji lub b) artykułu (popularno)naukowego
a) prezentacja ma stanowić analizę i interpretację wybranego (przez osobę uczestniczącą w zajęciach) utworu dla dzieci i młodzieży nieomawianego na konwersatorium (ew. kilku krótszych tekstów), ew. zagadnienia rynkowego itp., analizowanego z wybranej perspektywy. Prezentacja ma miejsce na zajęciach.
b) artykuł (popularno)naukowy ma stanowić analizę i interpretację wybranego (przez osobę uczestniczącą w zajęciach) utworu dla dzieci i młodzieży nieomawianego na konwersatorium (ew. kilku krótszych tekstów), ew. zagadnienia rynkowego itp., analizowanego z wybranej perspektywy. Po konsultacji tekstu z prowadzącym artykuł może zostać zgłoszony do publikacji w wybranym czasopiśmie (popularno)naukowym. W przypadku wyboru tej opcji, jeśli artykuł będzie mieć wysoki poziom, ocena końcowa może zostać podwyższona o 0,5 lub 1.
3) kontrola obecności; dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze; powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych) nie ma możliwości zaliczenia zajęć.
Nieprzekroczenie dozwolonej liczby nieobecności i przygotowanie projektu gwarantują ocenę dostateczną.
Nieprzekroczenie dozwolonej liczby nieobecności, przygotowanie projektu oraz udział w dyskusji na co najmniej jednych zajęciach gwarantują ocenę dostateczną plus.
Nieprzekroczenie dozwolonej liczby nieobecności, przygotowanie projektu oraz udział w dyskusji podczas co najmniej trojga zajęć gwarantują ocenę dobrą.
Nieprzekroczenie dozwolonej liczby nieobecności, przygotowanie projektu oraz udział w dyskusji podczas połowy zajęć gwarantują ocenę dobrą z plusem.
Nieprzekroczenie dozwolonej liczby nieobecności, przygotowanie projektu oraz udział w dyskusji podczas (niemal) wszystkich zajęć gwarantują ocenę bardzo dobrą (a w wypadkach szczególnego zaangażowania – celującą).
Wyjaśnieniai:
1. Osoba uczestnicząca w zajęciach ma prawo do dwóch nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze.
2. Jeśli osoba uczestnicząca w zajęciach ma więcej nieusprawiedliwionych nieobecności, nie otrzymuje zaliczenia.
3. Jeśli osoba uczestnicząca w zajęciach chce usprawiedliwić nieobecności, musi w ciągu tygodnia udokumentować ich obiektywne przyczyny (np. zwolnieniem lekarskim).
4. Osoba uczestnicząca w zajęciach ma obowiązek odrobić nadprogramowe usprawiedliwione nieobecności w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia.
Podstawa: Regulamin studiów na Uniwersytecie Warszawskim:
a. pkt. 17 par. 2,
b. pkt. 5 par. 17,
c. par. 33.
4 ECTS to 120 godz. Oznacza to 30 uczestnictwa w zajęciach i 90 pracy własnej osoby studiującej.
Informacje nt. używania SI
1. Jeśli osoba uczestnicząca w zajęciach chce (na potrzeby pracy zaliczeniowej lub prac cząstkowych) skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, musi:
a. uzyskać na to zgodę osoby prowadzącej zajęcia,
b. uzgodnić z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi
sztucznej inteligencji.
2. Osoba osoba uczestnicząca w zajęciach nie może korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, aby redagować prace w języku polskim, chyba że osoba prowadząca zajęcia się na to zgodzi.
3. Jeśli osoba osoba uczestnicząca w zajęciach wykorzysta narzędzia sztucznej inteligencji:
a. bez zgody osoby prowadzącej zajęcia lub
b. w sposób z nią nieuzgodniony,
osoba prowadząca zajęcia stosuje procedury analogiczne do tych stosowanych w procedurze antyplagiatowej. Procedury te opisała Uniwersytecka Rada ds. Kształcenia w uchwale nr 14.
Podstawa:
1. Uchwała nr 170 Rady Dydaktycznej dla kierunków studiów: filologia bałtycka, filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, filologia polska, filologia polskiego języka migowego, kulturoznawstwo – wiedza o kulturze, logopedia ogólna i kliniczna, slawistyka, sztuka pisania, sztuki społeczne z dnia 27 lutego 2024 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Wydziale Polonistyki
2. Uchwała nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia
3. Uchwała nr 14 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 13 lipca 2020 r. w sprawie wytycznych dotyczących standardów i procedur postępowania w przypadku przygotowywania prac zaliczeniowych i dyplomowych z naruszeniem prawa na Uniwersytecie Warszawskim.
Literatura
Literatura podmiotu i przedmiotu zostanie wskazana/wybrana na początku semestru, po omówieniu potrzeb i zainteresowań grupy.
Planuję omawiać np. tradycyjne baśnie, XIX-wieczną anglosaską klasykę, postfeministyczne powieści YA/NA, horrory dla dzieci, utwory queerowe, książki nt. wojny, okupacji, emigracji, uchodźstwa, powieści wierszem, książki obrazkowe, utwory ekokrytyczne i ekologiczne, ale szczegóły zależeć będą od rozmowy z grupą. Do nich zostaną dobrane opracowania.
Wstępnie wskazuję ogólne opracowania teoretyczne:
• Z. Adamczykowa, Literatura „czwarta” – w kręgu zagadnień teoretycznych, w: Literatura dla dzieci i młodzieży (po 1989 roku), red. K. Heska-Kwaśniewicz, Katowice 2008;
• A. Czabanowska-Wróbel, [Ta dziwna] instytucja zwana literaturą dla dzieci. Historia literatury dla dzieci w perspektywie kulturowej, „Teksty Drugie” 2013, nr 5;
• P. Hunt, Children’s Literature, w: Keywords for Children’s Literature, red. P. Nel, L. Paul, New York 2011;
• P. Hunt, Literatura dla dzieci a dzieciństwo, w: Wprowadzenie do badań nad
dzieciństwem, tłum. M. Kościelniak, red. M. J. Kehily, Kraków 2008 (lub lepiej oryginalna, angielska wersja);
• G. Leszczyński, Literatura dla dzieci i młodzieży, w: Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, red. B. Tylicka, G. Leszczyński, Wrocław 2003;
• M. Cart, Young Adult Literature: From Romance to Realism, Chicago 2011 – fragmenty;
• S. Marciniak, Zmiany i perspektywy rozwoju polskiego rynku literatury dla młodzieży, „Toruńskie Studia Bibliologiczne” 2021, nr 2;
• K. Rogowicz, Literatura dla młodzieży – między popularnością a dydaktyzmem, „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego” 2017, nr 26;
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: