Komputerowy skład tekstu II 3007-S1A2KS-2
Celem zajęć, stanowiących kontynuację ćwiczeń z semestru 3, jest zapoznanie studentów ze współczesnymi zasadami poprawnego składu tekstu w języku polskim, stosowanymi w publikacjach książkowych, prasowych i czasopiśmienniczych, zarówno drukowanych, jak i elektronicznych. W trakcie zajęć wykorzystywane są edytor tekstu Microsoft Word oraz aplikacja Sigil do tworzenia e-booków w formacie EPUB. Szczególny nacisk położony jest na zagadnienia makrotypografii, czyli kształtowanie całościowego układu i struktury wielostronicowych publikacji.
W trakcie praktycznych ćwiczeń, opartych na podstawach teoretycznych, studenci poznają zasady makrotypografii stosowane w komputerowym składzie tekstu. Zajęcia obejmują m.in. ustalanie głównych elementów wydania, takich jak format publikacji, kolumna i marginesy, stopień i krój pisma oraz interlinia. Szczególny nacisk położony jest na zagadnienia związane z czytelnością tekstu typograficznego, wybór odpowiedniego kroju dziełowego, stosowanie krojów tytułowych i elementów dekoracyjnych, a także projektowanie kolumny tekstu. Studenci uczą się zasad tworzenia nagłówków rozdziałów oraz właściwej gradacji tytułów, a także poznają specyfikę układu tekstu w różnych rodzajach publikacji: utworach prozatorskich, zbiorach poetyckich i utworach scenicznych. Program zajęć obejmuje również zagadnienia związane z dostosowaniem składu typograficznego do potrzeb osób z trudnościami w odbiorze tekstu – osób z dysleksją oraz osób niedowidzących.
W ramach zajęć studenci zaprojektują i wykonają skład różnych typów tekstów literackich z domeny publicznej. Program obejmuje obszerny utwór nowelistyczny jako przykład składu prozy, jednoaktówkę ilustrującą zasady składu tekstu scenicznego oraz zbiór wierszy przedstawiający specyfikę składu tomu poetyckiego. Wszystkie prace będą przygotowane w formie wymaganej do druku na żądanie. Dodatkowo zaprojektują i opracują e-book w formacie EPUB, stanowiący zbiór opowiadań.
Przedmiot przygotowuje studentów do poprawnego składu tekstu w języku polskim w zakresie potrzebnym autorom, redaktorom i edytorom pracującym w redakcjach lub prowadzącym działalność freelancerską w branży wydawniczej.
Treści programowe dotyczące ortotypografii oraz mikrotypografii są realizowane w ramach przedmiotu „komputerowy skład tekstu I” (w semestrze 3).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2024L: | W cyklu 2025L: |
Efekty kształcenia
WIEDZA
Student/ Studentka zna i rozumie zasady makrotypografii, w tym reguły kształtowania całościowego układu i struktury publikacji wielostronicowych, zarówno drukowanych, jak i elektronicznych.
UMIEJĘTNOŚCI
Student/ Studentka potrafi zaprojektować i wykonać skład różnych typów tekstów literackich (prozatorskich, poetyckich, dramatycznych) w formie przeznaczonej do druku na żądanie oraz przygotować e-book w formacie EPUB z wykorzystaniem odpowiedniego oprogramowania edytorskiego.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Student/ Studentka jest gotów/ gotowa do systematycznego doskonalenia własnych kompetencji edytorskich oraz odpowiedzialnego dbania o jakość typograficzną przygotowywanych tekstów.
Kryteria oceniania
Zaliczenie przedmiotu odbywa się na ocenę i obejmuje dwa zasadnicze elementy, które wspólnie odzwierciedlają stopień zaangażowania studentów oraz poziom opanowania praktycznych umiejętności w zakresie komputerowego składu tekstu. Ocenie podlegają:
a) aktywność i przygotowanie do zajęć – zaangażowanie w ćwiczenia praktyczne, znajomość zasad makrotypografii oraz umiejętność ich stosowania w programach do edycji tekstu, a także poprawność wykonywanych zadań;
b) projekt indywidualny – samodzielne zaprojektowanie i wykonanie kompletnego składu wybranego utworu literackiego w formie przeznaczonej do druku na żądanie oraz przygotowanie jego wersji elektronicznej w formacie EPUB.
Zasady odrabiania nieobecności:
1. Student/ Studentka ma prawo do dwóch nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze.
2. Student/ Studentka ma obowiązek odrobić nadprogramowe nieusprawiedliwione nieobecności w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia, w szczególności poprzez:
a) przygotowanie prezentacji multimedialnej na temat zagadnienia poruszanego podczas zajęć, w których student nie uczestniczył;
b) napisanie krótkiego opracowania analitycznego opartego na literaturze wskazanej przez prowadzącego, związanego z tematyką opuszczonych zajęć.
Zasady korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji (SI) na zajęciach i w ramach zaliczenia przedmiotu:
1. Podczas zajęć korzystanie z narzędzi SI jest możliwe wyłącznie za zgodą prowadzącego i na zasadach przez niego określonych.
2. Niedozwolone jest wykorzystywanie SI podczas przygotowywania projektu indywidualnego, materiałów zaliczających nadprogramowe i nieusprawiedliwione nieobecności oraz przy opracowywaniu wszelkich innych treści, które powinny stanowić efekt samodzielnej pracy studenta/ studentki.
Nakład pracy studenta/ studentki:
a) 1 ECTS (30 godz.) – udział w zajęciach,
b) 1 ECTS (30 godz.) – bieżące przygotowanie do zajęć,
c) 1 ECTS (30 godz.) – przygotowanie projektu indywidualnego.
Literatura
G. Ambrose, P. Harris, Typografia, tłum. M. Jesionek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
Ph. Baines, A. Haslam, Pismo i typografia, tłum. D. Dziewońska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
R. Chwałowski, Typografia typowej książki, Helion, Gliwice 2002.
J. Felici, Kompletny przewodnik po typografii. Zasady doskonałego składania tekstu, tłum. M. Kotwicki, P. Biłda, Słowo/obraz, Gdańsk 2006.
N. French, H. D’Andrade, Zrób projekt typo. Projekty typograficzne, które rozwiną twoje umiejętności twórcze i urozmaicą portfolio, tłum. R. Oleś, d2d.pl, Kraków 2022.
F. Gálvez Pizarro, Stwórz i złóż. Wprowadzenie do typografii, tłum. A. Świderska, d2d.pl, Kraków 2019.
T. Malinowska, L. Syta L., Redagowanie techniczne książki, wyd. 2 zmien., Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1981.
M. Mitchell, S. Wightman, Typografia książki. Podręcznik projektanta, tłum. D. Dziewońska, d2d.pl, Kraków 2012.
R.C. Parker, Skład komputerowy w minutę, tłum. J. Mirkowski, Intersofland–Prentice Hall International, Warszawa 1994.
A. Tomaszewski, Leksykon pism drukarskich, Warszawa 1996.
H.P. Willberg, F. Forssman, Pierwsza pomoc w typografii. Poradnik używania pisma, tłum. M. Szalsza, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2004.
R. Williams, Komputerowy skład tekstów. Jak to zrobić?, tłum. A. Bulandra, Helion, Gliwice 2003.
R. Williams, Mistrzowskie stosowanie czcionek. Jak to zrobić?, tłum. A. Wieterkowska, Helion, Gliwice 2003.
A. Wolański, Edycja tekstów. Książka – prasa – WWW, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
A. Wolański, Klasyfikacja i charakterystyka odmian stylowych pisma dziełowego, [w:] tegoż, Studia nad czytelnością krojów pisma i parametrami cichego czytania u polskich uczniów z dysleksją rozwojową. Raport z badań eksperymentalnych z użyciem okulografu, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2021.
A. Wolański, Morfologia łacińskiego pisma typograficznego w ujęciu grafetycznym, [w:] tegoż, Studia nad czytelnością krojów pisma i parametrami cichego czytania u polskich uczniów z dysleksją rozwojową. Raport z badań eksperymentalnych z użyciem okulografu, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2021.
A. Wolański, Pismo i jego znaki w systemie języka i w tekście (typo)graficznym, [w:] tegoż, Studia nad czytelnością krojów pisma i parametrami cichego czytania u polskich uczniów z dysleksją rozwojową. Raport z badań eksperymentalnych z użyciem okulografu, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2021.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: