Gatunki wypowiedzi w szkole. Warsztat dla nauczycieli 3007-N1A3PS
Podczas zajęć studenci poznają gatunki wypowiedzi zarówno te, które wprowadzane są w szkole, jak i te, które są obecne w komunikacji publicznej. W trakcie warsztatu zostaną poruszone zagadnienia dotyczące: stylu i stylistyki, stylów funkcjonalnych polszczyzny; wyznaczników gatunkowych i językowych tekstu; kształcenia umiejętności oceny prac uczniowskich (w tym typowych dla przedmiotu błędów uczniowskich); rozwijania umiejętności nadawczo-odbiorczych w zakresie wybranych gatunków wypowiedzi; kształtowania kompetencji komunikacyjnych i nawyków kulturalnych.
1. Konstrukcja i spójność tekstu (tekst linearny, hipertekst, strategiczne pozycje w tekście).
2. Przekształcanie tekstu i działania na tekście (streszczenie, plan, notatka, adiustacja i korekta).
3. Ocena poprawności i stosowności tekstów uczniowskich.
4. Tekst językowy a tekst kultury.
5. Gatunkowe wzorce wypowiedzi (aspekt pragmatyczny, kompozycyjny, stylistyczny i kulturowy).
6. Gatunki wypowiedzi w praktyce szkolnej: opis i charakterystyka; opowiadanie; sprawozdanie; wywiad, reportaż; recenzja; rozprawka; esej; felieton; gatunki użytkowe (np. CV, list motywacyjny, życiorys, podanie, listy).
7. Rola sztucznej inteligencji w procesie tworzenia tekstu.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W zakresie wiedzy Student/Studentka zna i rozumie:
- miejsce omawianych gatunków wypowiedzi w ramowych planach nauczania na poszczególnych etapach edukacyjnych;
- podstawę programową danego przedmiotu, cele kształcenia i treści nauczania przedmiotu język polski oraz kompetencje kluczowe w odniesieniu do różnych gatunków i form wypowiedzi;
- różnorodność gatunkową tekstów na podstawie wyznaczników genologicznych;
- konwencjonalne i niekonwencjonalne metody nauczania, a także zasady doboru metod nauczania typowych dla rozwijania kompetencji tekstotwórczej uczniów na różnych etapach edukacyjnych;
- znaczenie kształtowania postawy odpowiedzialnego i krytycznego wykorzystywania mediów cyfrowych oraz poszanowania praw własności intelektualnej;
- znaczenie rozwijania umiejętności osobistych i społeczno-emocjonalnych uczniów: potrzebę kształtowania umiejętności współpracy, w tym grupowego rozwiązywania problemów oraz budowania systemu wartości i rozwijania postaw etycznych uczniów;
- zasady wstępnego diagnozowania grupy uczniowskiej i każdego ucznia indywidualnie oraz sposoby wspomagania rozwoju poznawczego uczniów;
- znaczenie kształtowania pożądanych społecznie kompetencji komunikacyjnych i nawyków kulturalnych.
Odniesienie do szczegółowych efektów uczenia się z rozporządzenia MNiSW z 25 lipca 2019 r.:
D.1/E.1.W1, D.1/E.1.W2, D.1/E.1.W5, D.1/E.1.W9, D.1/E.1.W12, D.1/E.1.W13, D.1/E.1.W15
W zakresie umiejętności Student/Studentka potrafi:
- identyfikować typowe zadania szkolne związane z kształceniem różnych typów wypowiedzi z celami kształcenia;
- umieścić omawiane gatunki w rozkładzie materiału dostosować sposób komunikacji do poziomu rozwojowego uczniów;
- rozpoznać typowe dla nauczanych gatunków błędy uczniowskie i wykorzystać je w procesie dydaktycznym;
- kreować sytuacje dydaktyczne służące aktywności i rozwojowi zainteresowań uczniów oraz popularyzacji wiedzy;
- ocenić pracę uczniowską, tzn. określić rodzaje błędów językowych i stylistycznych, wskazać ich mechanizmy; przeprowadzić korektę tekstu (czyli merytorycznie, profesjonalnie i rzetelnie oceniać teksty tworzone przez uczniów w klasie i w domu);
- napisać własny tekst z zachowaniem wymogów wzorca gatunkowego.
Odniesienie do szczegółowych efektów uczenia się z rozporządzenia MNiSW z 25 lipca 2019 r.:
D.1/E.1.U1, D.1/E.1.U2, D.1/E.1.U3, D.1/E.1.U4, D.1/E.1.U5, D.1/E.1.U8, D.1/E.1.U10
W zakresie kompetencji społecznych Student/Studentka jest gotów/gotowa do:
- dostosowywania metod pracy do potrzeb uczniów;
- promowania odpowiedzialnego i krytycznego wykorzystywania mediów cyfrowych oraz poszanowania praw własności intelektualnej;
- budowania systemu wartości i rozwijania postaw etycznych uczniów oraz kształtowania ich kompetencji komunikacyjnych i nawyków kulturalnych;
- rozwijania u uczniów ciekawości, aktywności i samodzielności poznawczej oraz logicznego i krytycznego myślenia;
- kształtowania u uczniów nawyku systematycznego uczenia się i korzystania z różnych źródeł wiedzy, w tym z Internetu.
Odniesienie do szczegółowych efektów uczenia się z rozporządzenia MNiSW z 25 lipca 2019 r.:
D.1/E.1.K.1, D.1/E.1.K.2, D.1/E.1.K.4, D.1/E.1.K.6, D.1/E.1.K.7
Grupa zajęć z rozporządzenia MNiSW w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela z 25 lipca 2019 r.: D.
Kryteria oceniania
Nakład pracy:
Udział w zajęciach – 30 godzin
Przygotowanie do zajęć (w tym czytanie zadawanych lektur, wykonywanie zadań cząstkowych) – 15 godzin
Przygotowanie projektu – 45 godzin
Metody i kryteria oceniania:
Kontrola obecności (dopuszczalne 2 nieobecności).
Aktywny udział w zajęciach.
Projekt (forma i zakres uzgadniane na początku zajęć).
Zasady korzystania z narzędzi SI:
1. Jeśli osoba studiująca chce (na potrzeby pracy zaliczeniowej lub prac cząstkowych) skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, musi:
a. uzyskać na to zgodę osoby prowadzącej zajęcia,
b. uzgodnić z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji.
2. Osoba studiująca nie może korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, aby redagować prace w języku polskim, chyba że osoba prowadząca zajęcia się na to zgodzi.
3. Jeśli osoba studiująca wykorzysta narzędzia sztucznej inteligencji:
a. bez zgody osoby prowadzącej zajęcia lub
b. w sposób z nią nieuzgodniony, osoba prowadząca zajęcia stosuje procedury analogiczne do tych stosowanych w procedurze antyplagiatowej. Procedury te opisała Uniwersytecka Rada ds. Kształcenia w uchwale nr 14.
Podstawa:
1. Uchwała nr 170 Rady Dydaktycznej dla kierunków studiów: filologia bałtycka, filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, filologia polska, filologia polskiego języka migowego, kulturoznawstwo – wiedza o kulturze, logopedia ogólna i kliniczna, slawistyka, sztuka pisania, sztuki społeczne z dnia 27 lutego 2024 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Wydziale Polonistyki
2. Uchwała nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia
3. Uchwała nr 14 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 13 lipca 2020 r. w sprawie wytycznych dotyczących standardów i procedur postępowania w przypadku przygotowywania prac zaliczeniowych i dyplomowych z naruszeniem prawa na Uniwersytecie Warszawskim.
Literatura
- Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów. red. E. Bańkowska, A. Mikołajczuk, Warszawa 2003.
- Polska genologia lingwistyczna, red. nauk. D. Ostaszewska, R. Cudak, Warszawa 2008.
- J. Grzenia, Komunikacja językowa w Internecie, Warszawa 2007.
- J. Maćkiewicz, Jak dobrze pisać. Od myśli do tekstu, Warszawa 2010.
- E. Nowak, Stworzyć tekst. Uczniowska kompetencja tekstotwórcza w edukacji polonistycznej, Kraków 2014.
- A. Wilkoń, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice 2000.
- S. Bortnowski, Warsztaty dziennikarskie, Warszawa 1999.
- E. Sękowska, Praktyczna stylistyka (wybrane zagadnienia), (W:) Nauka o języku dla polonistów, red. S. Dubisz, Warszawa 1999.
Podczas pierwszych zajęć prowadzący w porozumieniu z grupą może zmodyfikować powyższą listę, np. rozszerzyć ją o teksty omawiające zagadnienia zgodne z potrzebami i zainteresowaniami studentów.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: