Typy wypowiedzi: akty i gatunki mowy 3007-L1A2TW-K2
Na zajęciach omawiane będą klasyczne ujęcia teorii aktów mowy i Bachtinowskie idee gatunkowego uporządkowania mowy. Refleksji teoretycznej towarzyszyć będą próby przeprowadzenia samodzielnych analiz wybranych typów wypowiedzi i ćwiczenia usprawniające posługiwanie się polszczyzną w różnych sytuacjach komunikacyjnych.
Proponowane tematy:
1.Struktura aktu komunikacji. „Obwód mowy” F. de Saussure’a.
2. Mówienie jako działanie: model J.L. Austina.
3. Mówienie jako współdziałanie: Zasada kooperacji i wynikające z niej maksymy.
4. Kulturowe uwarunkowania komunikacji.
5. Analiza wybranych aktów i gatunków mowy.
6. Komunikacja za pośrednictwem mediów – wybrane zagadnienia.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023L: | W cyklu 2024L: |
Efekty kształcenia
Student, który zaliczył zajęcia:
(WIEDZA)
– zna i rozumie strukturę aktu mowy i procesu komunikacji językowej
– ma rozeznanie w repertuarze gatunków mowy funkcjonujących w różnych sferach komunikacji
(UMIEJĘTNOŚCI)
– umie rozpoznać i opisać strukturę gatunkową wypowiedzi oraz wskazać jej wyznaczniki
– odróżnia jednostki komunikacji językowej (wypowiedź) od zdania – jednostki języka
(KOMPETENCJE SPOŁECZNE)
– potrafi poddać analizie i ocenie z punktu widzenia skuteczności, etykiety językowej, kultury wypowiedzi i etyki mowy zjawiska obserwowane w zachowaniach językowych współczesnych Polaków
– jest świadom zależności między skutecznością działania a wyborem właściwej w danej sytuacji strategii komunikacyjnej i właściwego gatunku wypowiedzi
– ma świadomość złożoności problemów związanych z funkcjonowaniem języka jako środka komunikacji
Kryteria oceniania
Ciągła ocena aktywności podczas zajęć (zob. też punkt "Uwagi"). Każdy z uczestników konwersatorium przygotowuje referat na temat uzgodniony z prowadzącym.
Student może skorzystać z narzędzi SI do przygotowania pracy zaliczeniowej pod warunkiem, że uzgodni z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji.
Praktyki zawodowe
Nie są przewidziane.
Literatura
Literatura podstawowa:
J.L. Austin, Jak działać słowami, [w:] tenże: Mówienie i poznawanie, Warszawa 1993.
M. Bachtin, Problem gatunków mowy, [w:] tenże: Estetyka twórczości słownej, Warszawa 1986.
H.P. Grice, Logika i konwersacja, [w:] B. Stanosz (red.), Język w świetle nauki, Warszawa 1980.
R. Jakobson, W poszukiwaniu istoty języka (rozdz. Poetyka w świetle językoznawstwa, s. 77-91), Warszawa 1898.
F. de Saussure, Kurs językoznawstwa ogólnego (rozdz. Miejsce języka wśród faktów mowy, s. 38-43), Warszawa 1991.
A. Wierzbicka, Genry mowy, [w:] Dobrzyńska, E. Janus (red.), Tekst i zdanie. Zbiór studiów, Wrocław 1983, s. 125-129.
Literatura uzupełniająca:
J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, Tekstologia (rozdz. Tekst a wewnętrzne zróżnicowanie języka, s. 76-176), Warszawa 2009.
E. Benveniste, Struktura języka i struktura społeczeństwa, [w:] M. Głowiński (red.), Język i społeczeństwo, Warszawa 1980.
J. Chojak, Semantyka i składnia czasowników oznaczających reakcje słowne, Warszawa 2006 (cz. I. Główne problemy opisu czasowników mówienia, s. 7-32).
T. Dobrzyńska, Tekst. Próba syntezy, Warszawa 1993.
S. Dubisz, Językoznawcze studia polonistyczne, t. 5 Współczesna polszczyzna ogólna (rozdz. 3.4 Tendencje rozwojowe leksyki polszczyzny ogólnej w XXI wieku, s. 285-298), Warszawa 2017.
C. Goddard, A. Wierzbicka A., Język, kultura, znaczenie – semantyka międzykulturowa, [w:] E. Tabakowska (red.), Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, s. 175-202, Kraków 2001.
S. Grabias, Język w zachowaniach społecznych, Lublin 2003, s. 245-334.
S.P. Morreale, B.H. Spitzberg, J.K. Barge, Komunikacja między ludźmi. Motywacja, wiedza, umiejętności (cz.I, rozdz. 4-6), Warszawa 2007.
K. Pisarkowa, Pragmatyczne spojrzenie na akt mowy, [w:] „Polonica” II 1976, s. 265-279.
K. Pisarkowa, Pisemny akt mowy jako lekarstwo na konflikt, [w:] Dobrzyńska, E. Janus (red.), Tekst i zdanie. Zbiór studiów, Wrocław 1983, s. 161-169.
J. Puzynina, O pojęciu kultury języka i kultury słowa, [w:] Kultura języka - ważny element kultury narodowej, Łask 2011, s. 17-26.
J. Stewart (red.), Mosty zamiast murów, Warszawa 2007; rozdziały: Komunikacja werbalna (s.76-120), Słuchanie (s.217-257).
J. Wajszczuk, Mówienie - coś więcej niż użycie języka. Model Austina, [w:] O metatekście, Warszawa 2005, s. 185-205.
J. Wajszczuk, Porozumiewanie się - więcej niż mówienie. Idee Bachtina, [w:] O metatekście, Warszawa 2005, s. 206-215.
A. Wierzbicka, „Akty mowy”, [w:] M.R. Mayenowa (red.), Semantyka i struktura tekstu, Wrocław 1973, s. 201-221.
A. Wierzbicka, Różne kultury - różne języki - różne akty mowy, [w:] Język – umysł – kultura, Warszawa 1999, s. 56-73.
M. Wojtak, Genologia tekstów uzytkowych, [w:] Polska genologia lingwistyczna, red. D. Ostaszewska, R. Cudak, Warszawa 2008, s. 339-352.
Uwagi
|
W cyklu 2023L:
Obecność na zajęciach jest obowiązkowa (dopuszcza się maksymalnie trzy nieobecności). Nie ma możliwości eksternistycznego zaliczenia zajęć. |
W cyklu 2024L:
Obecność na zajęciach jest obowiązkowa (dopuszcza się maksymalnie dwie nieobecności). Nie ma możliwości eksternistycznego zaliczenia zajęć. Podstawą zaliczenia jest aktywność na zajęciach oraz przygotowanie referatu. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: