Metodyka języka polskiego w szkole podstawowej (kształcenie literackie) 3007-G1A2ML
Przedmiot stanowi połączenie refleksji wywiedzionej z nauki o literaturze, teorii lektury oraz zajęć typowo metodycznych, przygotowujących do pracy nauczycielskiej w szkole podstawowej.
Projekt zajęć opiera się na założeniu, że dobry nauczyciel to przede wszystkim zaangażowany w pracę z dziećmi i młodzieżą pedagog, lecz również skuteczny dydaktyk, wnikliwy czytelnik i sprawny interpretator, który umie podzielić się swą pasją lekturową z uczniami, zachęcić ich do samodzielnego sięgania po teksty literatury pięknej, a także wykształcić w nich sztukę twórczej lektury (tj. nakierowanej na – możliwie najbardziej samodzielną – interpretację tekstu).
1/3 zajęć poświęcona zostanie na obecne w najnowszej Podstawie Programowej Kształcenia Ogólnego treści dotyczące wiedzy literaturoznawczej, 1/3 na refleksję nad stylami, typami, modelami odbioru literatury – nauczyciel powinien bowiem być świadomym odbiorcą dzieła literackiego, wyposażonym w narzędzia zarówno językoznawcze, jak historycznoliterackie i teoretyczne. Powinien również posiadać wiedzę o możliwościach interpretacyjnych swoich podopiecznych oraz ich lekturowych doświadczeniach.
Na pozostałą część zajęć składać się będą warsztatowe, metodyczne działania skoncentrowane na takich zagadnieniach jak:
• specyfika wymagań określanych przez Podstawę Programową oraz standardy egzaminacyjne;
• projektowana sylwetka absolwenta szkoły podstawowej;
• funkcjonujący w tym typie szkoły kanon lektur (z uwzględnieniem zmian regulowanych przez najnowszą Podstawę Programową);
• kształt i wymagania testu kończącego naukę na drugim etapie edukacyjnym; tryb pracy przygotowującej ucznia do rozwiązania humanistycznej części tego egzaminu:
- ćwiczenia kształtujące i sprawdzające umiejętność czytania ze zrozumieniem;
- wypracowania – kształtujące i sprawdzające umiejętność tworzenia tekstów w gatunkach wymienionych w Podstawie Programowej;
- ćwiczenia poświęcone analizie pozaliterackich kontekstów interpretacyjnych;
- typy prac sprawdzających i kontrolnych, analiza autentycznych egzemplarzy arkuszy egzaminacyjnych);
• aktywizujące metody nauczania (prymarne w nowym typie kształcenia);
• wychowawczy aspekt obcowania z literatura piękną (aksjologia i estetyka dzieła literackiego);
• pozaliterackie konteksty interpretacyjne w toku kształcenia polonistycznego (zgodnie z wymogami aktualnej Podstawy Programowej);
• ocenianie uczniów: wystawianie stopni cząstkowych, śródrocznych, końcowych; ocenianie kształtujące.
30 godzin: zajęcia adytoryjne; 10 godzin: praktyki śródroczne (obserwacja i analiza lekcji)
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W zakresie wiedzy:
- znajomość podstawy programowej i standardów wymagań egzaminacyjnych oraz minimum 2 programów i związanych z nimi podręczników do nauki języka polskiego w szkole podstawowej;
- orientacja w zagadnieniach dotyczących organizacji procesu dydaktycznego na II etapie nauczania języka polskiego;
- znajomość problemów z zakresu poszczególnych działów wiedzy o literaturze, których elementy wprowadzane są na lekcjach języka polskiego w szkole podstawowej.
W zakresie umiejętności:
- organizowanie pracowni polonistycznej w szkole podstawowej i planowanie pracy dydaktycznej służącej rozwijaniu kompetencji komunikacyjnej, w tym językowej, i literackiej uczniów szkoły podstawowej (m.in. wybór podręczników i pomocy dydaktycznych);
- dobieranie odpowiednich metod i środków dydaktycznych w pracy na II etapie edukacji;
- sporządzanie konspektów lekcji z zakresu kształcenia polonistycznego w szkole podstawowej;
- organizowanie pracy domowej uczniów oraz wspomaganie samokształcenia;
- kontrolowanie i ocena postępów uczniów w zakresie wypowiedzi ustnych i pisemnych na II etapie edukacji, formułowanie recenzji krytyczno-oceniającej wypowiedzi uczniowskiej;
W zakresie kompetencji społecznych:
- potrafi się komunikować werbalnie i pozawerbalnie z grupa uczniowską;
- potrafi tworzyć atmosferę zaufania i współpracy w grupie uczniowskiej.
Kryteria oceniania
Każdy uczestnik zajęć obowiązany jest do przedstawienia zestawu własnych, autorskich konspektów osnutych wokół konkretnych zagadnień lekcyjnych. Kształt scenariuszy lekcyjnych (konspektów) i ich jakość stanowi jeden z fundamentów oceny zajęć (obok aktywności na zajęciach). Przedmiot kończy się egzaminem.
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu, umożliwiająca zaliczenie przedmiotu: dwie nieobecności.
Zasady korzystania z narzędzi SI:
1. Jeśli osoba studiująca chce (na potrzeby pracy zaliczeniowej lub prac cząstkowych) skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, musi:
a. uzyskać na to zgodę osoby prowadzącej zajęcia,
b. uzgodnić z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji.
2. Osoba studiująca nie może korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, aby redagować prace w języku polskim, chyba że osoba prowadząca zajęcia się na to zgodzi.
3. Jeśli osoba studiująca wykorzysta narzędzia sztucznej inteligencji:
a. bez zgody osoby prowadzącej zajęcia lub
b. w sposób z nią nieuzgodniony, osoba prowadząca zajęcia stosuje procedury analogiczne do tych stosowanych w procedurze antyplagiatowej. Procedury te opisała Uniwersytecka Rada ds. Kształcenia w uchwale nr 14.
Podstawa:
1. Uchwała nr 170 Rady Dydaktycznej dla kierunków studiów: filologia bałtycka, filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, filologia polska, filologia polskiego języka migowego, kulturoznawstwo – wiedza o kulturze, logopedia ogólna i kliniczna, slawistyka, sztuka pisania, sztuki społeczne z dnia 27 lutego 2024 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Wydziale Polonistyki
2. Uchwała nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia
3. Uchwała nr 14 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 13 lipca 2020 r. w sprawie wytycznych dotyczących standardów i procedur postępowania w przypadku przygotowywania prac zaliczeniowych i dyplomowych z naruszeniem prawa na Uniwersytecie Warszawskim.
Praktyki zawodowe
Praktyki nauczycielskie – 120 g.
Praktyki pedagogiczne – 30 g.
Literatura
Metodyka literatury, t.1, wybór i wstęp Jadwiga Pachecka, Anna Piątkowska, Katarzyna Sałkiewicz, Uniwersytet Warszawski, Wydział Polonistyki, Warszawa 2001;
Metodyka literatury, t.2, wybór i wstęp Jadwiga Pachecka, Anna Piątkowska, Katarzyna Sałkiewicz, Uniwersytet Warszawski, Wydział Polonistyki, Warszawa 2003;
Alicja Badowska, Elżbieta Olinkiewicz, Renata Otolińska, Inspiracje, pomysły – książka dla twórczego nauczyciela, Wrocław 1998;
Stanisław Bortnowski, Jak uczyć poezji? Konteksty dzieła literackiego, Warszawa 1991;
Stanisław Bortnowski, Przewodnik po sztuce uczenia literatury, Warszawa 2004;
Edyta Brudnik, Anna Moszyńska, Beata Owczarska, Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, Kielce 2000;
Jerome Bruner, Kultura edukacji, Warszawa 2006;
Alida Gersie, Nancy King, Drama. Tworzenie opowieści w edukacji i terapii, Warszawa 1999;
Ryszard Handke, Alfabet kultury w lekturze tekstu literackiego [w tegoż:] W świecie tekstów i wartości. Szkice z teorii lektury, Warszawa 1991;
Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, Red. A. Janus – Sitarz, Kraków 2005;
Stanisław Taboł, Istota czytania, Kraków 2005;
Zenon Uryga, Godziny polskiego, Warszawa – Kraków 1996;
Brian Way, Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży, Warszawa 1997.
Aneta Grodecka, Poeci patrzą…Obrazy – wiersze – komentarze, Warszawa 2008
Zofia Agnieszka Kłakówna, Język polski wykłady z metodyki, Kraków 2016
Marta Kotarba-Kańczugowska, Praca metodą projektu (poradnik ORE w wersji elektronicznej)
Alicja Krawczyk, Literackie fascynacje malarstwem, Kielce 2006
Connie M. Moss, Susan M. Brookhart, Cele uczenia się. Jak pomóc uczniom zrozumieć każdą lekcję, Warszawa 2014
Maria Szoska, Trudna obecność. Film w edukacji polonistycznej a interpretacja, Gdańsk 2019
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: