Metodyka języka polskiego w szkole podstawowej (kształcenie literackie) 3007-G1A2ML
Przedmiot stanowi połączenie refleksji wywiedzionej z nauki o literaturze, teorii lektury oraz zajęć typowo metodycznych, przygotowujących do pracy nauczycielskiej w szkole podstawowej.
Projekt zajęć opiera się na założeniu, że dobry nauczyciel to przede wszystkim zaangażowany w pracę z dziećmi i młodzieżą pedagog, lecz również skuteczny dydaktyk, wnikliwy czytelnik i sprawny interpretator, który umie podzielić się swą pasją lekturową z uczniami, zachęcić ich do samodzielnego sięgania po teksty literatury pięknej, a także wykształcić w nich sztukę twórczej lektury (tj. nakierowanej na – możliwie najbardziej samodzielną – interpretację tekstu).
1/3 zajęć poświęcona zostanie na obecne w najnowszej Podstawie Programowej Kształcenia Ogólnego treści dotyczące wiedzy literaturoznawczej, 1/3 na refleksję nad stylami, typami, modelami odbioru literatury – nauczyciel powinien bowiem być świadomym odbiorcą dzieła literackiego, wyposażonym w narzędzia zarówno językoznawcze, jak historycznoliterackie i teoretyczne. Powinien również posiadać wiedzę o możliwościach interpretacyjnych swoich podopiecznych oraz ich lekturowych doświadczeniach.
Na pozostałą część zajęć składać się będą warsztatowe, metodyczne działania skoncentrowane na takich zagadnieniach jak:
• specyfika wymagań określanych przez Podstawę Programową oraz standardy egzaminacyjne;
• projektowana sylwetka absolwenta szkoły podstawowej;
• funkcjonujący w tym typie szkoły kanon lektur (z uwzględnieniem zmian regulowanych przez najnowszą Podstawę Programową);
• kształt i wymagania testu kończącego naukę na drugim etapie edukacyjnym; tryb pracy przygotowującej ucznia do rozwiązania humanistycznej części tego egzaminu:
- ćwiczenia kształtujące i sprawdzające umiejętność czytania ze zrozumieniem;
- wypracowania – kształtujące i sprawdzające umiejętność tworzenia tekstów w gatunkach wymienionych w Podstawie Programowej;
- ćwiczenia poświęcone analizie pozaliterackich kontekstów interpretacyjnych;
- typy prac sprawdzających i kontrolnych, analiza autentycznych egzemplarzy arkuszy egzaminacyjnych);
• aktywizujące metody nauczania (prymarne w nowym typie kształcenia);
• wychowawczy aspekt obcowania z literatura piękną (aksjologia i estetyka dzieła literackiego);
• pozaliterackie konteksty interpretacyjne w toku kształcenia polonistycznego (zgodnie z wymogami aktualnej Podstawy Programowej);
• ocenianie uczniów: wystawianie stopni cząstkowych, śródrocznych, końcowych; ocenianie kształtujące.
30 godzin: zajęcia adytoryjne; 10 godzin: praktyki śródroczne (obserwacja i analiza lekcji)
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W zakresie wiedzy:
- znajomość podstawy programowej i standardów wymagań egzaminacyjnych oraz minimum 2 programów i związanych z nimi podręczników do nauki języka polskiego w szkole podstawowej;
- orientacja w zagadnieniach dotyczących organizacji procesu dydaktycznego na II etapie nauczania języka polskiego;
- znajomość problemów z zakresu poszczególnych działów wiedzy o literaturze, których elementy wprowadzane są na lekcjach języka polskiego w szkole podstawowej.
W zakresie umiejętności:
- organizowanie pracowni polonistycznej w szkole podstawowej i planowanie pracy dydaktycznej służącej rozwijaniu kompetencji komunikacyjnej, w tym językowej, i literackiej uczniów szkoły podstawowej (m.in. wybór podręczników i pomocy dydaktycznych);
- dobieranie odpowiednich metod i środków dydaktycznych w pracy na II etapie edukacji;
- sporządzanie konspektów lekcji z zakresu kształcenia polonistycznego w szkole podstawowej;
- organizowanie pracy domowej uczniów oraz wspomaganie samokształcenia;
- kontrolowanie i ocena postępów uczniów w zakresie wypowiedzi ustnych i pisemnych na II etapie edukacji, formułowanie recenzji krytyczno-oceniającej wypowiedzi uczniowskiej;
W zakresie kompetencji społecznych:
- potrafi się komunikować werbalnie i pozawerbalnie z grupa uczniowską;
- potrafi tworzyć atmosferę zaufania i współpracy w grupie uczniowskiej.
Kryteria oceniania
Każdy uczestnik zajęć obowiązany jest do przedstawienia zestawu własnych, autorskich konspektów osnutych wokół konkretnych zagadnień lekcyjnych. Kształt scenariuszy lekcyjnych (konspektów) i ich jakość stanowi jeden z fundamentów oceny zajęć (obok aktywności na zajęciach). Przedmiot kończy się egzaminem.
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu, umożliwiająca zaliczenie przedmiotu: dwie nieobecności.
Zasady korzystania z narzędzi SI:
1. Jeśli osoba studiująca chce (na potrzeby pracy zaliczeniowej lub prac cząstkowych) skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, musi:
a. uzyskać na to zgodę osoby prowadzącej zajęcia,
b. uzgodnić z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji.
2. Osoba studiująca nie może korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, aby redagować prace w języku polskim, chyba że osoba prowadząca zajęcia się na to zgodzi.
3. Jeśli osoba studiująca wykorzysta narzędzia sztucznej inteligencji:
a. bez zgody osoby prowadzącej zajęcia lub
b. w sposób z nią nieuzgodniony, osoba prowadząca zajęcia stosuje procedury analogiczne do tych stosowanych w procedurze antyplagiatowej. Procedury te opisała Uniwersytecka Rada ds. Kształcenia w uchwale nr 14.
Podstawa:
1. Uchwała nr 170 Rady Dydaktycznej dla kierunków studiów: filologia bałtycka, filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, filologia polska, filologia polskiego języka migowego, kulturoznawstwo – wiedza o kulturze, logopedia ogólna i kliniczna, slawistyka, sztuka pisania, sztuki społeczne z dnia 27 lutego 2024 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Wydziale Polonistyki
2. Uchwała nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia
3. Uchwała nr 14 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 13 lipca 2020 r. w sprawie wytycznych dotyczących standardów i procedur postępowania w przypadku przygotowywania prac zaliczeniowych i dyplomowych z naruszeniem prawa na Uniwersytecie Warszawskim.
Praktyki zawodowe
Praktyki nauczycielskie – 120 g.
Praktyki pedagogiczne – 30 g.
Literatura
1. Metodyka literatury, t.1, wybór i wstęp Jadwiga Pachecka, Anna Piątkowska, Katarzyna Sałkiewicz, Uniwersytet Warszawski, Wydział Polonistyki, Warszawa 2001;
2. Metodyka literatury, t.2, wybór i wstęp Jadwiga Pachecka, Anna Piątkowska, Katarzyna Sałkiewicz, Uniwersytet Warszawski, Wydział Polonistyki, Warszawa 2003;
3. Alicja Badowska, Elżbieta Olinkiewicz, Renata Otolińska, Inspiracje, pomysły – książka dla twórczego nauczyciela, Wrocław 1998;
4. Stanisław Bortnowski, Jak uczyć poezji? Konteksty dzieła literackiego, Warszawa 1991;
5. Stanisław Bortnowski, Przewodnik po sztuce uczenia literatury, Warszawa 2004;
6. Edyta Brudnik, Anna Moszyńska, Beata Owczarska, Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, Kielce 2000;
7. Jerome Bruner, Kultura edukacji, Warszawa 2006;
8. Alida Gersie, Nancy King, Drama. Tworzenie opowieści w edukacji i terapii, Warszawa 1999;
9. Ryszard Handke, Alfabet kultury w lekturze tekstu literackiego [w tegoż:] W świecie tekstów i wartości. Szkice z teorii lektury, Warszawa 1991;
10. Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, Red. A. Janus – Sitarz, Kraków 2005;
11. Stanisław Taboł, Istota czytania, Kraków 2005;
12. Zenon Uryga, Godziny polskiego, Warszawa – Kraków 1996;
13. Brian Way, Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży, Warszawa 1997.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: