Oblicza retoryki, języka, mediów 3007-C561RT1
Seminarium trwa 4 semestry. W każdym z nich będziemy poruszać kwestie związane z:
1) nurtami i metodami badawczymi z obszarów tematyki seminarium,
2) metodą pisania prac dyplomowych,
3) tematyką wybraną przez osoby uczestniczące w seminarium,
4) sposobami przedstawiania i promocji wyników naukowych.
W czasie seminarium omówimy ilościowe i jakościowe metody badawcze, obejmujące m.in.:
• (krytyczną) analizę dyskursu,
• analizę ramowania w ujęciu lingwistycznym i medioznawczym,
• nurty krytyki retorycznej,
• badania nad multimodalną argumentacją,
• badania nad gatunkami
w obszarze zjawisk związanych z komunikacją publiczną, w tym z mediami społecznościowymi, (dez)informacją, AI/LLM, polityką, kulturą itp.
Na spotkaniach będziemy omawiać nie tylko zagadnienia merytoryczne związane z zakresem tematycznym seminarium, ale również poświęcimy czas na ćwiczenie metod naukowych oraz umiejętności z zakresu komunikacji naukowej, tj. tworzenia różnorodnych tekstów wspierających proces badawczy.
Seminarium obejmie:
• analizę i omówienie tekstów naukowych,
• metody gromadzenia, archiwizowania i analizy zebranego materiału badawczego,
• przegląd narzędzi wspomagających badania naukowe,
• pracę z materiałami źródłowymi, bazami danych itd.,
• dyskusję na wybrane tematy (również moderowaną przez uczestników),
• wzajemną ewaluację,
• warsztat pisania naukowego, w tym edycji naukowej,
• ćwiczenie różnych formatów naukowych (pisemnych, ustnych, multimodalnych).
Pierwszy roku studiów (1. i 2. sem.) poświęcimy głównie na zajęcia pozwalające sprecyzować własne założenia badawcze. Zakończy go przedstawienie przez osoby uczestniczące w seminarium projektu zawierającego założenia pracy magisterskiej.
Pod moją opieką obroniono dotychczas prace badające m.in. retoryczną stosowność w programie telewizyjnym „Sprawa dla reportera", sposoby radzenia sobie z wyzwaniami komunikacyjnymi, przed którymi stają producenci bielizny menstruacyjnej, cechy gatunkowe wywiadu mobilnego oraz „studygrama", a także wizerunek kobiet 50+ w czasopismach „true story" czy retoryczne cechy zwiastunów filmowych. Ponadto magistranci pod moją opieką badali hasała na tzw. czarnych protestach oraz strategie językowo-komunikacyjne w czasopismach branżowych.
Osoby szczególnie zainteresowane ścieżką naukową poprowadzę w dalszych przygotowaniach do etapu studiów doktorskich.
Najlepsze obronione prace wykorzystujące narzędzia z dziedziny retoryki zaś będą zgłaszane do Konkursu Polskiego Towarzystwa Retorycznego bądź innych tego typu konkursów. Będziemy również wspólnie szukać możliwości ich opublikowania.
W 2022 r. wyróżnienie w konkursie PTR w kategorii pracy licencjackiej otrzymała lic. Anna Perońska za pracę pod tytułem „Rozpoznanie retoryczne przekazu multimodalnego. Na przykładzie wybranych zwiastunów filmowych", napisaną pod moim kierunkiem (https://retoryka.edu.pl/konkurs-ptr/).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA
Osoba uczestnicząca w seminarium zna i rozumie:
• rolę refleksji naukowej (językoznawczej, medioznawczej, retorycznej) w kształtowaniu komunikacji publicznej;
• najnowszą specyfikę przedmiotową i metodyczną wybranych nurtów badawczych, w tym terminologię, różnice i podobieństwa wybranych nurtów, badaczy reprezentujących ww. nurty;
• podstawowe narzędzia badawcze wspomagające badania w wybranych nurtach badawczych;
• zasady merytoryczne, techniczne i etyczne tworzenia tekstów naukowych.
UMIEJĘTNOŚCI
Osoba uczestnicząca w seminarium potrafi:
• wynajdywać różnorodne źródła informacji (w tym bazy danych), inicjatywy naukowe itp. oraz weryfikować je;
• tworzyć spójne przypisy i bibliografię;
• korzystać z aplikacji do pracy zespołowej w systemie recenzyjnym, narzędzi wspomagających pracę naukową, w tym menadżera bibliografii itp.;
• przygotować argumentację w stylu naukowym na rzecz swojego pomysłu badawczego i przedstawić ją na forum, poddając ocenie;
• mówić, pisać o założeniach swojej pracy badawczej, dostosowując przekaz do audytorium i medium, zachowując jego formalne wymogi;
• zaplanować pracę badawczą, uwzględniającą wszystkie etapy przygotowania pracy magisterskiej;
• weryfikować początkowe założenia, w szczególności, gdyby pojawiły się okoliczności, które za tym przemawiają;
• planować własną ścieżkę rozwoju intelektualnego, zawodowego itp.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Osoba uczestnicząca w seminarium jest gotowa do:
• przyjmowania i udzielania rzeczowej informacji zwrotnej w ramach współpracy w grupie;
• kierowania się zasadami rzetelności i etyki w pracy naukowej, rozumiejąc jej znaczenie w dzisiejszym świecie;
• rzeczowej dyskusji, która oparta jest na argumentach i przykładach;
• pracy samodzielnej wedle ustalonego harmonogramu, jak również do pracy zespołowej;
• przyjmowania krytyki, uwzględniając pole do zmian i poprawy (krytyczna ocena swoich dokonań).
Kryteria oceniania
Na zaliczenie składają się:
• obecność na zajęciach (dopuszcza się 2 nieobecności w semestrze zgodnie z wytycznymi uczelnianego regulaminu [patrz niżej]),
• aktywny udział w zajęciach, w tym terminowe przygotowanie zadań naukowych indywidualnych i zespołowych wedle wytycznych podawanych na zajęciach (np. opracowanie określonego tematu, ewaluacja, wystąpienie),
a w szczególności:
1. rok studiów (sem. 1. i 2.): przedstawienie projektu pracy dyplomowej obejmującego:
• roboczy tytuł
• problem badawczy
• wybraną metodę badawczą
• próbkę badań własnych
• wstępną bibliografię (m.in. 15 pozycji)
2. rok studiów (sem. 3. i 4.):
• terminowe złożenie konspektu pracy oraz poszczególnych części (rozdziałów) (sem. 3.)
• terminowe złożenie kompletnej pracy magisterskiej spełniającej wymagania bieżącego zarządzenia KJD ww. kwestii (sem. 4.).
-- ECTS --
Nakład pracy na I roku seminarium (sem. 1. i 2.): 15 ECTS
• uczestnictwo w zajęciach: 60 godzin (2 ECTS),
• przygotowanie do zajęć: 320 godzin (8 ECTS),
• przygotowanie projektu związanego z pracą magisterską: 150 godzin (5 ECTS).
Nakład pracy studenta w II roku seminarium (sem. 3. i 4.): 25 ECTS:
• uczestnictwo w zajęciach: 60 godzin (2 ECTS)
• przygotowanie do zajęć: 120 godzin (4 ECTS)
• przygotowanie pracy dyplomowej: 570 godzin (19 ECTS).
-- SI i antyplagiat --
Korzystanie z narzędzi SI dozwolone jest tylko za zgodą prowadzącego i na zasadach ustalonych z prowadzącym. Prace będą badane pod kątem SI w ramach dostępnej infrastruktury antyplagiatowej.
--- Podstawa prawna --
Formułka dotycząca nieobecności:
1. Student ma prawo do dwóch nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze.
2. Jeśli student ma więcej nieusprawiedliwionych nieobecności, nie otrzymuje zaliczenia z zajęć.
3. Jeśli student chce usprawiedliwić nieobecności, musi w ciągu tygodnia udokumentować ich obiektywne przyczyny (np. zwolnieniem lekarskim).
4. Student ma obowiązek odrobić nadprogramowe usprawiedliwione nieobecności w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia.
Podstawa: Regulamin studiów na Uniwersytecie Warszawskim:
a. pkt. 17 par. 2,
b. pkt. 5 par. 17,
c. par. 33.
Formułka dotycząca SI:
1. Jeśli student chce (na potrzeby pracy zaliczeniowej lub prac cząstkowych) skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, musi:
a. uzyskać na to zgodę osoby prowadzącej zajęcia,
b. uzgodnić z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji.
2. Student nie może korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, aby redagować prace w języku polskim, chyba że osoba prowadząca zajęcia się na to zgodzi.
3. Jeśli student wykorzysta narzędzia sztucznej inteligencji:
a. bez zgody osoby prowadzącej zajęcia lub
b. w sposób z nią nieuzgodniony,
osoba prowadząca zajęcia stosuje procedury analogiczne do tych stosowanych w procedurze antyplagiatowej. Procedury te opisała Uniwersytecka Rada ds. Kształcenia w
uchwale nr 14.
Podstawa:
1. Uchwała nr 170 Rady Dydaktycznej dla kierunków studiów: filologia bałtycka, filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, filologia polska, filologia polskiego języka
migowego, kulturoznawstwo – wiedza o kulturze, logopedia ogólna i kliniczna, slawistyka, sztuka pisania, sztuki społeczne z dnia 27 lutego 2024 r. w sprawie
wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Wydziale Polonistyki
2. Uchwała nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia
3. Uchwała nr 14 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 13 lipca 2020 r. w sprawie wytycznych dotyczących standardów i procedur postępowania w przypadku przygotowywania prac zaliczeniowych i dyplomowych z naruszeniem prawa na Uniwersytecie Warszawskim.
bądź aktualne akty prawne ww.
Praktyki zawodowe
Nie przewiduje się.
Literatura
Lektury będą dzielić się na 4 grupy tekstów i materiałów:
1) związane z nurtami i metodami badawczymi,
2) związane z tematyką wybraną przez osoby uczestniczące w seminarium,
3) związane z metodą pisania prac dyplomowych,
4) związane z sposobami przedstawiania i promocji wyników naukowych.
Lektury tematyczne będą dopasowywane do przedstawionych propozycji tematów prac magisterskich. Obejmować będą m.in. artykuły lub rozdziały w języku angielskim.
Przykładowe pozycje :
• Arystoteles, „Retoryka", Wydawnictwo PWN.
• Bogołębska B., Worsowicz M., „Retoryka i jej zastosowania", Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016.
• Budzyńska-Daca A., Kwosek J., „Erystyka, czyli o sztuce prowadzenia sporów. Komentarze do Schopenhauera", Warszawa 2009.
• Eco, Umberto. „Jak napisać pracę dyplomową". Red. . Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2007, 274 s. ISBN 978-83-235-2687-2.
• „Etyka słowa. Wybór opracowań" t. 1. Red. Bartmiński, Jerzy; Niebrzegowska-Bartmińska, Stanisława; Nowosad-Bakalarczyk, Marta; Puzynina, Jadwiga . : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2017, 604 s. ISBN 978-83-227-9004-5
• Garavelli B. M., „Podręcznik retoryki", WNUP 2023.
• Korolko M., „Sztuka retoryki", Warszawa 1998.
• Kłosińska K., Rusinek M., „Dobra zmiana, czyli jak się rządzi światem za pomocą słów", Kraków 2019.
• „Lingwistyka mediów. Antologia tłumaczeń", red. R. Opiłowski, J. Jarosz, P. Staniewski, Wrocław-Drezno 2015.
• Lisowska-Magdziarz, Małgorzata. „Analiza tekstu w dyskursie medialnym". Red. . Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2006, 128 s. ISBN 978-83-233-2276-4.
• Matysek, Anna; Tomaszczyk, Jacek. „Cyfrowy warsztat humanisty". Red. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020, 224 s. ISBN 978-83-01-21124-0.
• Modrzejewska, E., „What Counts? Exploring the Rhetorical and Argumentative Role of Visualized Metrics in Understanding the Pandemic". Topoi. DOI: 10.1007/s11245-025-10191-7.
• Mrozowski, Maciej. „Przenikanie mediów". Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2019, 670 s. ISBN 978-83-01-20967-4.
• Perelman Ch., „Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja", przeł. M. Chomicz, Warszawa 2002.
• „Retoryka", pod red. M. Barłowskiej, A. Budzyńskiej-Dacy i P. Wilczka, Warszawa 2008.
• „The Routledge Handbook of Language and Persuasion". (Eds.) Jeanne Fahnestock, Randy Allen Harris. Routledge 2022.
• Sobczak, Barbara. Retoryka telewizji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2018, 296 s. ISBN 978-83-232-3325-1
• Sobczak, Barbara (red.). „Powinowactwa retoryki". Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2017, 248 s. ISBN 978-83-232-3148-6
• „Systemowo-funkcjonalna analiza dyskursu", red. A. Duszak, G. Kowalski, Kraków.
• Szymanek K., „Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny", Warszawa 2004 i późniejsze.
• Tokarz, Marek. „Argumentacja, perswazja, manipulacja: wykłady z teorii komunikacji". Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne [2010], cop. 2006 | Gdańsk.
• „Tropami retoryki, stylistyki i dziennikarstwa". Red. Worsowicz, Monika; Fiołek-Lubczyńska, Bogumiła . Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2019, 268 s. ISBN 978-83-8142-490-5.
Tomy z z cyklu „Współczesne Media”, UMCS.
Tomy z cyklu „Język w mediach” (red. Małgorzata Kita, Iwona Loewe), Uniwersytet Śląski.
Wybrane artykuły z czasopism naukowych, m.in. „Res Rhetorica”, „Poradnik Językoznawczy”, „Zeszyty Prasoznawcze”, „Studia Medioznawcze”, „Journal of Argumentation in Context” itp.
Listę lektur doprecyzujemy podczas zajęć, tak aby były zgodne z zainteresowaniami i potrzebami uczestników seminarium na różnych etapach przygotowania pracy magisterskiej.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: