Skandaliści, ekstremiści, fanatycy. Literatura „źle widziana” w XIX i XX wieku (autorzy, dzieła, edycje) 3007-C361ES1

Seminarium magisterskie poświęcone jest ponadczasowemu zagadnieniu wolności twórczej i recepcji dzieł przez współczesnych. Szczególnie jeśli chodzi o nowe tendencje proces ten najczęściej obfitował w napięcia i skandale. Wiele dzieł i autorów zaliczanych dziś do klasyki literatury polskiej i obcej było odrzucanych pod pretekstem naruszania norm i kanonów patriotycznych, religijnych, obyczajowych i artystycznych. Wiele trafiało na kościelną listę ksiąg zakazanych i zderzało się z państwową cenzurą. Wiele spotykało się z ostracyzmem i wykluczeniem, co negatywnie odbijało się na życiu ich twórców. Jednak w miarę upływu czasu zdarzało się, że artyści celowo wykorzystywało prowokację artystyczną aby dokonywać przewartościowywania dotychczasowych kanonów. Celowo naruszali istniejące normy, aby swoimi dziełami dokonać ich zmian w rozumieniu religii, sztuki, czy ciała. Dla współczesnych tacy twórcy byli skandalistami, ekstremistami, fanatykami. Natomiast dla kolejnych generacji stawali się prekursorami wytyczającymi nowe ścieżki. Przy lekturze tekstów z XIX i XX w. towarzyszyć nam będzie pytanie, jak wiele z tych dzieł, i z jakiego powodu pozostaje do dziś „źle widzianymi” w kanonie lektur. Dlaczego ich autorzy nadal są twórcami wyklętymi. Jaki wpływ na kształt dzieł miała cenzura instytucjonalna i autocenzura i jaki ślad odcisnęły one na edycjach dzieł.

Założenia (opisowo)

Celem zajęć jest rozpoznanie i analiza tekstów literackich i tekstów kultury polskich i obcych od drugiej połowy XIX do połowy XX w., które postrzegane były (i są) jako naruszające różnego rodzaju tabu. Zakładana jest więc wiedza na temat wydarzeń kulturalnych, artystycznych i literackich w XIX i XX w.

Koordynatorzy przedmiotu

Grzegorz Bąbiak

Rodzaj przedmiotu

seminaria magisterskie

Tryb prowadzenia

w sali i w terenie

Efekty kształcenia

Efekty uczenia się:
1) rozpoznanie i zdefiniowanie zjawisk kulturalnych w Europie i na ziemiach polskich XIX i XX w.
2) rozpoznawanie dzieł literackich i malarskich oraz zawartych w nich kodów, dla przekazywania treści charakterystycznych dla przełomu wieków
3) rozpoznawanie kanonów estetycznych i literackich oraz norm obyczajowych i ich przemian w XIX i XX
4) rozpoznawanie najważniejszych zjawisk życia kulturalnego na ziemiach polskich oraz na Zachodzie Europy i ich wpływ na powstanie oraz edycję omawianych dzieł.

Kryteria oceniania

Analiza dzieł literackich na zajęciach. Samodzielna praca (referat). Praca magisterska

Literatura

1. Andrzejewski J. „Teraz na ciebie zagłada”, Czytelnik, Warszawa 1976
2. Andrzejewski J., „Bramy raju”, PIW, Warszawa 1961
3. Barbey d'Aurevilly J., „Diable sprawy”, Czytelnik, Warszawa 1978
4. Farere C., „Opium”, Lektor, Warszawa 1919
5. Huysmans J.K., „Na wspak”, Czytelnik, Warszawa 1976
6. Iwaszkiewicz J., „Tatarak”, Czytelnik, Warszawa 1962
7. Iwaszkiewicz J., „Matka Joanna od Aniołów”, Czytelnik, Warszawa 1975
8. Przybyszewski S., „Synowie ziemi”, t. 2, Lektor, Warszawa 1923
9. Przybyszewski S., „Dzieci Szatana”, „Adam Drzazga”, Wydawnictwo WUJ, Kraków 2023
10. Rachilde, „Pan Wenus”, Czytelnik, Warszawa 1980
11. Reymont W.S., „Bunt”, Gebethner i Wolff, Warszawa 1927
12. Strug A., „Dzieje jednego pocisku”, „Książka”, Kraków 1910.
13. Ważyk A., „Poemat dla dorosłych”, PIW, Warszawa 1956
14. Wilde O., „Portret Doriana Greya”, PIW, Warszawa 1957
15. Wilde O., „Salome”, nakł. F. Hoesicka, Warszawa 1914
16. Zapolska G., „Małaszka”, Lektor, Warszawa 1923
17. Zapolska G., „Przedpiekle”, Księgarnia Polska, Lwów 1903
18. Zola E., „Nana”, PIW, Warszawa 1958.

W cyklu 2023:

Bluźniercy
1. Iwaszkiewicz J., „Matka Joanna od Aniołów”, Czytelnik, Warszawa 1975
2. Andrzejewski J. „Teraz na ciebie zagłada”, Czytelnik, Warszawa 1976

Burzyciele
3. Barbey d'Aurevilly J., Diable sprawy, Czytelnik, Warszawa 1978
4. Zapolska G., „Małaszka”, Lektor, Warszawa 1923
5. Przybyszewski S., „Synowie ziemi”, t. 2, Lektor, Warszawa 1923

Hedoniści
6. Zola E., „Nana”, PIW, Warszawa 1958.
7. Huysmans J.K., „Na wspak”, Czytelnik, Warszawa 1976
8. Wilde O., „Portret Doriana Greya”, PIW, Warszawa 1957
9. Wilde O., „Salome”, nakł. F. Hoesicka, Warszawa 1914
10. Rachilde, „Pan Wenus”, Czytelnik, Warszawa 1980
11. Farere C., „Opium”, Lektor, Warszawa 1919

Nonkonformiści
12. Przybyszewski S., „Dzieci nędzy”, „Adam Drzazga”, Wydawnictwo WUJ, Kraków 2023
13. Zapolska G., „Przedpiekle”, Księgarnia Polska, Lwów 1903
14. Iwaszkiewicz J., „Tatarak”, Czytelnik, Warszawa 1962
15. Andrzejewski J., „Bramy raju”, PIW, Warszawa 1961

Rewolucjoniści
16. Reymont W.S., „Bunt”, Gebethner i Wolff, Warszawa 1927
17. Strug A., „Dzieje jednego pocisku”, Książka, Kraków 1910
18. Ważyk A., „Poemat dla dorosłych”, PIW, Warszawa 1956

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3007-C361ES1 w USOSweb