Śmiech przez stulecia. Humor i satyra w literaturze i sztuce polskiej oraz europejskiej w XIX i XX wieku 3007-B462ES1
Pełny opis przedmiotu W literaturze i sztuce polskiej XIX i XX w. humor i satyra nabierały dodatkowego charakteru, z jednej strony jako ważny element oswojenia popowstaniowej rzeczywistości, z drugiej zaś ośmieszenia wroga. O dotkliwości tej broni świadczy fakt, że kursujące dowcipy, niejednokrotnie uwieczniane na kartach listów i pamiętników, były równie bezwzględnie ścigane i karane, co zakazana bibuła. Ten element był jednak czynnikiem natury ogólnej, charakteryzującym opór przeciw wszelkim autorytarnym
systemom i podobny z wieloma zjawiskami we Francji i Rosji w XIX i
XX w. Dowodem tego było zakładanie w tym samym czasie wielu pism satyrycznych oraz narodziny osobnej gałęzi sztuki jakim były karykatury umieszczane w ówczesnej prasie. Podstawą rozważań będą teksty kultury, zarówno wybrane dzieła literackie pisarzy pierwszoplanowych w XIX w. (Fredro czy Lam) jak i zapomnianych już dziś (Wilkoński…..) oraz w XX w. – Tuwim, Gałczyński, jak Minkiewicz, Marianowicz czy Huszcza. Osobne miejsce zajmą kabarety literackie i artystyczne: Zielony Balonik, Momus, Qui pro Quo czy Dudek. Równoprawny wobec słowa będzie obraz i jego twórcy od pierwszych pism satyrycznych na ziemiach polskich: …., poprzez głośną Muchę aż po rysunki i dodatki satyryczne np. w „Tygodniku
Ilustrowanym” z pracami Franciszka Kostrzewskiego. Uzupełnieniem
będzie kontekst europejski zjawiska.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Efekty uczenia się:
1) rozpoznanie i zdefiniowanie zjawisk kulturalnych na ziemiach
polskich XIX i XX w.
2) wskazanie zależności między wydarzeniami politycznymi a
zjawiskami kulturalnymi w XIX i XX w.
Efekty ukończenia przedmiotu:
Praca magisterska o interdyscyplinarnym profilu.
Kryteria oceniania
Samodzielna praca i analiza poszczególnych zjawisk kulturalnych;
sporządzanie bibliografii, kwerendy biblioteczne, badania terenowe.
Literatura
Zdzisław Skwarczyński, "Wiadomości Brukowe": wybór artykułów.
Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2003. + biblioteka
cyfrowa
Grażyna Filip, Gry językowe Jana Lama, Rzeszów 2003,
Andrzej Ślisz, Henryk Rzewuski. Życie i poglądy, Warszawa 1986
Irena Jakimowicz, Franciszek Kostrzewski, Warszawa 1952
Warszawa i jej mieszkańcy w twórczości Franciszka Kostrzewskiego, napisała Irena Tessaro-Kosimowa, Arkady, Warszawa 1968
Andre Wurmser, Honore Daumier, Paris 1951
Sztuka karykatury okresu Młodej Polski 1890-1918, Muzeum
Karykatury, Warszawa 2003
Czasy wojen i pokoju. Karykatura polska 1914-1939, Muzeum
Karykatury, Warszawa 2004
Roman Loth, Na rogu świata i nieskończoności, Warszawa 1985
A. Garlicki, J. Kochanowski, Józef Piłsudski w karykaturze, Warszawa 1991
Józef Hen, Błazen – wielki mąż. Opowieść o Tadeuszu Boyu-Żeleńskim, wyd. Iskry.
B. Winklowa, Nad Wisłą i nad Sekwaną. Biografia Tadeusza Boya-
Żeleńskiego, Warszawa 1998.
Humor szampański. Zbiór najlepszych anegdot…, nakł. Autora,
Lwów [przed 1939]
Żydowski twarze. Żółtko i Eierweiss, Warszawa 2007
Satyra czasów okupacji, Muzeum Karykatury, Warszawa 2012
Grzegorz Załęski, Satyra w konspiracji 1939–1944, Warszawa 2011
Mark Bryant, II wojna światowa w karykaturze, Warszawa 2012
Zgrzebłem po kołtunie. Wybór współczesnej humoreski polskiej,
Warszawa 1950
Antologia satyry polskiej 1944-1955, pod red. Antoniego
Marianowicza, Warszawa 1955
Smaczki i zapachy PRLu. Karykatura z lat 1944-89, Muzeum
Karykatury, Warszawa 2009
Stanisław Czernik, Humor i satyra ludu polskiego, Warszawa 1956
Absurdy PRL-u. Antologia, Poznań 2006
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: