O antycznych dziejach książki, bibliotekach i pierwszych filologach 3006-OADK-OG

Przedmiotem kursu będą starożytne dzieje
tekstów literackich: ich przekazu, ginięcia,
pierwszych zorganizowanych prób ich ocalania,
gromadzenia księgozbiorów i pierwszych badań
nad nimi. Przyjrzymy się temu, jak w
późnoklasycznej i hellenistycznej Grecji
wykluwającej się koncepcji biblioteki, czyli
gromadzenia i przechowywania korpusu
powstałej od najdawniejszych czasów literatury
greckiej towarzyszyły – spowodowane potrzebą
uporządkowania zgromadzonego księgozbioru –
pierwsze badania filologiczne. Prześledzimy też,
jak do hellenistycznej koncepcji „biblioteki
totalnej” ustosunkowywali się Rzymianie w
okresie, kiedy stawali się wiodącą siłą militarno –
gospodarczą i wiodącym centrum kulturalnym
basenu Morza Śródziemnego. Na kolejnych
zajęciach cyklu podejmiemy następujące
zagadnienia:
- Kiedy Grecy zaczęli czytać książki? Od kultury
oralnej do kultury piśmiennej;
- Kto był posiadaczem pierwszego księgozbioru?
O Pizystracie i jego programie kulturalnym;
- Co zrobić, żeby dzieło literackie nie przepadło?
O programie Likurga;
- Czy da się zebrać całą literaturę grecką w
jednym miejscu? - o Ptolemeuszach i Bibliotece
Aleksandryjskiej;
- O Kallimachu i wynalazku katalogu
bibliotecznego;

- O tym, jak narodziły się fałszerstwa literackie;
- O tym, jak kontrolować obieg tekstu – wydania
tekstu, hipotezy;
- Jak powstały pierwsze biblioteki w Rzymie?
- Gdzie rzymski bibliofil zaopatrywał się w
książki?
- Kto miał wstęp do rzymskich bibliotek
publicznych?
- O układzie starożytnej biblioteki, czyli jak
wyłaniał się kanon literacki;
- O bazgraniu po marginesach – czyli o
starożytnych scholiach.

Koordynatorzy przedmiotu

Katarzyna Pietruczuk

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Efekty kształcenia

Po ukończeniu kursu student jest świadom
najważniejszych problemów związanych z
rękopiśmienną transmisją tekstów; orientuje się
w podstawowej terminologii filologicznej (wydanie
krytyczne, lekcja rękopisu, koniektura, ateteza,
interpolacja itp.), zna zarys historii bibliotek w
starożytności i historię koncepcji biblioteki, zna
starożytną historię powstania filologii jako nauki,
analizuje teksty źródłowe dotyczące starożytnych
początków bibliotek i nauki o literaturze w ich
kontekście historycznym.

Kryteria oceniania

Obecność i udział w dyskusji (50%), ustne
zaliczenie końcowe (50%)

Literatura

R. Blum, Kallimachos: Alexandrian Library
and the Origin of Bibliography, transl. H.H.
Wellisch, Madison, WI 1991
F. Della Corte, La filologia Latina dalle origini
a Varrone, Firenze 1981 2
C. Higbie, Collectors, Scholars, and Forgers
in the Ancient World: Object Lessons, Oxford
2017
J. König /K. Oikonomopoulou/G. Woolf
(eds.), Ancient Libraries, Cambridge 2013
F. Montanari (ed.), History of Ancient Greek
Scholarship: from the Beginnings to the End
of the Byzantine Age, Leiden-Boston 2020
K. Pietruczuk, Dzieje tekstu Ajschylosa,
Sofoklesa i Eurypidesa między Atenami a
Aleksandrią, Warszawa 2014

R. Pretagostini/ E. Dettori (edd.) La cultura
letteraria ellenistica. Persistenza,
innovazione, trasmissione, Rome 2007
L.D. Reynolds, N.G. Wilson, Skrybowie i
uczeni. O tym, w jaki sposób antyczne teksty
literackie przetrwały do naszych czasów,
tłum. P. Majewski, Warszawa 2008

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3006-OADK-OG w USOSweb