Pułapki polszczyzny: fleksja i składnia 3003-PU2-OG

1. Budowa wyrazów. Polszczyzna na tle typów fleksyjnych wyrazów w językach świata.
2. Słowotwórstwo a odmiana.
3. Klasy wyrazów polskich.
4. Skąd się wzięły współczesne wzorce odmiany?
5. Jak znaleźć wyrazy o takiej samej odmianie, rymy i homonimy, czyli jak posługiwać się słownikiem gramatycznym.
7. Morfologiczne środki tworzenia nowych wyrazów.
8. Formacje słowotwórcze polszczyzny.
9. Homonimia i ujednoznacznianie: kiedy mieszają się różne wyrazy (i dlaczego).
10. Błędy fleksyjne i słowotwórcze, formy (fleksyjne) i formacje (słowotwórcze) potoczne.
11. Najważniejsze problemy odmiany: nazwy własne, skrótowce i wyrazy obce.
12. Co to jest zdanie?
13. Typy zdań i oznajmień.
14. Uzgodnienia składniowe:
- wymagania składniowe czasownika;
- wymagania składniowe rzeczowników i przymiotników;
- wymagania składniowe liczebników;
- budowa konstrukcji liczebnikowych.
15. Skąd się biorą błędy składniowe i jak ich unikać.

Tematy kursu otwierane są ustalonego dnia i dostępne przez tydzień. Uczestnicy wykonują na bieżąco (w ciagu tygodnia lub w wyznaczonym czasie) testy i zadania.

Egzamin pisemny odbywa się w terminie podanym uczestnikom kursu nie mniej niż miesiąc wcześniej.

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Tryb prowadzenia

zdalnie

Założenia (opisowo)

Biegła znajomość języka polskiego w mowie i piśmie. Kurs nie jest przeznaczony dla studentów kierunku filologia polska i logopedia.

Efekty kształcenia

Po zakończeniu zajęć uczestnicy:
- potrafią wskazać zjawiska słowotwórcze i fleksyjne polszczyzny;
- znają i rozumieją specyfikę analizy słowotwórczej i fleksyjnej;
- rozumieją oddziaływanie fleksji i składni w językach różnych typów;
- znają typy odmiany, i potrafią je stosować;
- potrafią znaleźć potrzebne informacje w słowniku fleksyjnym;
- znają najważniejsze typy słowotwórcze polszczyzny;
- rozumieją, czym jest wieloznaczność i potrafią wskazać, jak ujednoznacznić jednostki (konstrukcje) wieloznaczne;
- umieją odmieniać wyrazy, w tym nazwiska polskie i obce oraz nazwy geograficzne
-potrafią wprowadzić konieczną korektę składniową,
- znają mechanizmy powstawania błędów słowotwórczych, fleksyjnych i składniowych i potrafią te błędy usuwać.

Kryteria oceniania

1. Przedmiot kończy się egzaminem.
2. W ciągu trwania kursu słuchacze wykonują zadania pisemne i rozwiązują testy, otrzymując za nie punkty. Studenci mają obowiązek zaliczać wszystkie zadania i testy w wyznaczonych terminach podczas trwania kursu.
3. Aby przystąpić do egzaminu, należy zaliczyć część testową, tzn. uzyskać minimum 51% punktów możliwych do uzyskania z tej części. W uzasadnionych wypadkach student, który nie uzyskał wymaganego progu zaliczenia (51%), może przystąpić do testu uzupełniającego, ale tylko pod warunkiem, że uzyskał z całości zadań i testów cząstkowych przynajmniej 25% wymaganych punktów.
4. Aby zaliczyć egzamin, należy uzyskać minimum 51% punktów możliwych do uzyskania z egzaminu.
5. Na ocenę końcową składają się:
- wynik z części testowej w 45%,
- wynik z egzaminu w 55%.
6. Przedmiot kończy się oceną pozytywną, jeśli uczestnik uzyskał co najmniej 51% oceny końcowej.

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Awramiuk, E. (2011) Homonimia w funkcji impresywnej, Białostockie Archiwum Językowe, 29–30.
Bańko, M. Wykłady z fleksji polskiej Warszawa, 2002.
D. Buttler, H. Kurkowska, H. Satkiewicz (1986) Kultura języka polskiego, t. I.
Heinz A. (1961) Fleksja a derywacja. Język Polski, XLI.
Jadacka, H. (2005) Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Jaworski, M. (1995) Podręczna gramatyka języka polskiego Warszawa.
Mańczak, W. (1956). Ile jest rodzajów w języku polskim? Język Polski, XXXIV.
Nagórko A. (2002) Zarys gramatyki polskiej. wyd. II, Warszawa.
Saloni, Z. (2005) O~przypadkach w~języku polskim, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, Universitas, LXI.
Saloni, Z. (1966) Homonimia a hasła w słownikach polskich „Język polski”, LXXVI.
Saloni, Z. (1974) Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich Język Polski, z. 1–2.
Saloni, Z. i M. Świdziński (2001) Składnia współczesnego języka polskiego Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Saloni, Z., M. Woliński, R. Wołosz, W. Gruszczyński i D. Skowrońska, Słownik gramatyczny języka polskiego, Wstęp do wyd. II, http://sgjp.pl.
Tokarski, J. (1973) Fleksja polska Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
http://wsjp.pl
http://sgjp.pl

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3003-PU2-OG w USOSweb