Język polski w Brazylii (historia i współczesność) 3003-JPB-OG

Tematy zajęć:

1. Kontakty polszczyzny z innymi językami jako przedmiot badań językoznawczych. Stan i potrzeby badawcze.
2. Teoria kontaktów językowych i jej podstawowe terminy. Metodologia badań języka polonijnego.
3. Podstawowe informacje z historii i zróżnicowania językowego w Brazylii.
4. Emigracja polska do południowej Brazylii. Losy Polonii brazylijskiej, jej zróżnicowanie kulturowe i społeczne.
5. Elementy kultury polskiej w dawnej i współczesnej Brazylii.
6. Tożsamość brazylijska, tożsamość Polonii brazylijskiej.
7. Wpływ języka portugalskiego i języków autochtonicznych na język polski.
8. Słownictwo polonijne. Typy adaptacji, zjawiska derywacji, klasyfikacja wyrazów polonijnych.
9. Język polski (polonijny) w gazetach polskich wydawanych w Brazylii (np. "Gazeta polska w Brazylii", "Lud", "Polak w Brazylii" i inne).
10. Język polskich podręczników szkolnych wydawanych w Brazylii na przełomie XIX i XX wieku.
11. Analiza tekstów (opowiadań, kalendarzy, słowników itp.). i nagrań polonijnych z Brazylii.
12. Bilingwizm polsko-portugalski w południowej Brazylii.
13. „Słownik wyrazów polonijnych on-line” – historia, założenia, stan badań. Na przykładzie materiału brazylijskiego.
14-15. Opracowanie hasła do słownika z dialektu brazylijskopolskiego.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Założenia (opisowo)

Podstawowa wiedza z zakresu językoznawstwa.

Efekty kształcenia

I. WIEDZA
- student posiada uporządkowaną wiedzę ogólną i szczegółową obejmującą terminologię, teorie i metodologie z zakresu kontaktów językowych;
- potrafi wskazać elementy świadczące o wpływie poszczególnych języków obcych na rozwój języka polskiego poza granicami kraju;

II. UMIEJĘTNOŚCI
- student wyszukuje, analizuje i wykorzystuje informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych, w szczególności sprawnie posługuje się różnego rodzaju słownikami;
- klasyfikuje wybrane leksemy ze względu na typ adaptacji;
- wykorzystuje narzędzia wyszukiwawcze właściwe dla filologii polskiej, w szczególności nowoczesne narzędzia badawcze – kwerendy słownikowe (słowniki elektroniczne);

III. KOMPETECJE SPOŁECZNE:
- ma świadomość znaczenia europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych;
- traktuje język jako integralną część kultury i historii danego narodu.

Kryteria oceniania

W zależności od sytuacji pandemicznej zajęcia będą prowadzone w sali lub za pośrednictwem narzędzi Google Suite (Google Meet, Classroom, Jamboard).

Metody nauczania:
wykłady i prezentacje, praca z tekstami, nagraniami, filmami, referaty, praca w grupach i in.

Zaliczenie na ocenę na podstawie:
- obecności (dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze) i aktywność na zajęciach (umiejętność pracy w grupie, etyczność zachowania, udział w dyskusjach i zadaniach, wyrażanie swojego zdania na poruszane tematy),
- wykonanie przydzielonych zadań (analiza wyrazów) lub krótkiego testu,
- przygotowanie i wygłoszenie referatu na wybrany temat.

Praktyki zawodowe

Brak.

Literatura

Wybrana literatura przedmiotu (może ulec nieznacznej zmianie, w zależności od zainteresowań uczestników):

Ameryka Łacińska w relacjach Polaków. Antologia, wybór, wstęp, komentarze i przypisy M. Kula, Warszawa 1982.
Breowicz W., Ślady Piasta pod piniorami. Szkic z dziejów wychodźctwa polskiego w Brazylii, Warszawa 1961.
Dubisz S., Językoznawcze studia polonistyczne (pisma wybrane, uzupełnione, zmienione), II. Polonia i jej język, Warszawa 2014.
Dubisz S. (red.), Język polski poza granicami kraju. Opole 1997.
Dubisz S., Językowe Studia Polonistyczne,, t. II, Warszawa 2014.
Dygasiński A., List z Brazylii specjalnego delegata "Kurjera Warszawskiego", 1891.
Emigracja polska w Brazylii. 100 lat osadnictwa, Warszawa 1971.
Gawrycki M.F., Chrystus jada cuy. Latynoamerykańska kuchnia nie od kuchni, Warszawa 2014.
Góral J.J., Słownik portugalsko-polski, Kurytyba 1927.
Góral J.J., Słownik polsko-portugalski, Kurytyba 1928.
Guillermo-Sajdak m., Bilingwizm polsko-hiszpański w Argentynie, Warszawa 2015.
Kawka M., Os brasileirismos do dialecto polono-brasileiro (niepublikowana praca magisterska), Curitiba1982.
Konopnicka M., "Pan Balcer w Brazylii, Warszawa 1910.
Kontakty języka polskiego z innymi językami na tle kontaktów kulturowych, red. J. Maćkiewicz i J. Siatkowski, Wrocław 1992 (Język a Kultura; t. 7).
Krawczyk J., Z Polski do Brazylii. Wspomnienia, Warszawa 2003.
Kula M., Kula W., Assorodobraj-Kula N., Listy emigrantów z Brazylii i Stanów zjednoczonych 1890-1891, Warszawa 1973.
Kula M., Polono-brazylijczycy i parę kwestii im bliskich, Warszawa 2012.
Lepecki M.B., W miastach i puszczach Ameryki Południowej, Warszawa 1934.
Linde-Usiekniewicz J., Język polski w Brazylii. W: S. Dubisz (red.). Język polski poza granicami kraju. Warszawa 1997, s. 273-285.
Linde-Usiekniewicz J., Bańkowska E., Wybór tekstów polonijnych z Brazylii i Argentyny, Warszawa 1997.
Malczewski Z., Polonii brazylijskiej obraz własny, Warszawa 2010.
Malinowski., Brazylia: republika, Warszawa 2013.
Mazurek J., Kraj a emigracja, Warszawa 2006.
Miodunka M. (red.), Język polski w świecie, Warszawa-Kraków 1990.
Miodunka W., Bilingwizm polsko-portugalski w Brazylii, Kraków 2003.
Pamiętniki emigrantów. Ameryka Południowa, z przedm. L. Krzywickiego, Warszawa 1939.
Polacy pod Krzyżem Południa, red. J. Mazurek, M. de Oliveira, T. Wenczenowicz, Warszawa 2009.
Polacy, Rusini i Ukraińcy, Argentyńczycy. Osadnictwo w Missiones 1892-2009, Warszawa 2013.
Polonia polska w piśmiennictwie polskim. Antologia, wstęp, wybór i oprac. J. Gmitruk, I. Klarner-Kosińska, J. Mazurek, Warszawa 2000.
Przewodnik dla wyjeżdżających do Brazylii, Kraków 1901.
Rywacka A., Teksty polonijne z São Paulo, [w:] S. Dubisz (red.): Wybór tekstów polonijnych, Wrocław-Warszawa-Kraków 1990, s. 109-124.
Sękowska E., Język emigracji polskiej w świecie. Bilans i perspektywy badawcze. Kraków 2010.
Stańczewski J., Słownik portugalsko-polski kolonisty polskiego w Brazylii. Wpływ języka portugalskiego na język kolonistów polskich w Brazylii, Kurytyba 1925.
Warchałowski S., I poleciał w świat daleki..., Warszawa 2009.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3003-JPB-OG w USOSweb