Metodologia badań zapożyczeń leksykalnych 3003-B9DS-MZL
1. Kontakty polszczyzny z innymi językami jako przedmiot badań językoznawczych. Stan i potrzeby badawcze. Przyczyny i uwarunkowania zapożyczeń.
2. Teoria kontaktów językowych i jej podstawowe terminy. Zapożyczenia a interferencje językowe. Klasyfikacja zapożyczeń – różne typy klasyfikacji i ich kryteria.
3. Metodologia badań zapożyczeń leksykalnych. Zasady i problemy etymologizacji zapożyczeń. Morfosemantyzm i leksykalizm w badaniach zapożyczeń leksykalnych. Tzw. zapożyczenia bezpośrednie i pośrednie.
4. Leksykograficzne ujęcia zapożyczeń. Słowniki wyrazów obcych. Słowniki zapożyczeń z poszczególnych języków (np. francuskich, angielskich, tureckich).
5. Informacja etymologiczna o wyrazach pochodzenia obcego w różnych typach słowników. Różnice w określaniu etymologii zapożyczeń w słownikach, ich przyczyny i przykłady.
6. Metody badań zapożyczeń w języku polskim poza granicami kraju (tj. mniejszościowym) w warunkach dwu- (wielo-)języczności. Przykład ponglish (języka polsko-angielskiego) w Wielkiej Brytanii,
7. Metody badań zapożyczeń w polszczyźnie kresowej (północno- i południowokresowej).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Doktorant
WIEDZA
1. Ma pogłębioną znajomość kierunków badawczych w językoznawstwie, w tym w dialektologii i socjolingwistyce.
2. Zna metody i techniki badawcze stosowane podczas opracowania szczegółowych zagadnień z zakresu dialektologii i socjolingwistyki.
3. Zapoznaje się z dyskusyjnymi problemami badań języka polskiego w Polsce i poza nią, w tym języka Polonii i Polaków na Wschodzie.
4. Pogłębia wiedzę o Polonii i języku polskim w świecie.
UMIEJĘTNOŚCI
1. Potrafi wybrać metody i techniki badawcze do opracowania szczegółowych zagadnień z zakresu współczesnej polszczyzny.
2. Na podstawie poznanych kryteriów oceny pracy naukowej jest w stanie przygotować dobre opracowanie wybranego problemu badawczego.
3. Umie poprawnie opisać zjawiska językowe w samodzielnej pracy.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
1. Docenia rolę nauki w ludzkim życiu i w społeczeństwie.
Kryteria oceniania
Obecność na zajęciach – 10%, przygotowanie i udział w dyskusjach, referaty – 90%.
Praktyki zawodowe
Nie.
Literatura
Błasiak M, Dwujęzyczność i ponglish: zjawiska językowo-kulturowe polskiej emigracji w Wielkiej Brytanii, Kraków 2011.
Geben K., Świadomość i kompetencja językowa a warstwy leksykalne w idiolektach młodzieży polskiego pochodzenia na Wileńszczyźnie, Warszawa 2003.
Karaś H., Gwary polskie na Kowieńszczyźnie, Warszawa-Puńsk 2002.
Karaś H., Język polski pogranicza litewsko-łotewsko-białoruskiego w świetle frekwencji cech językowych, Warszawa 2017.
Halina Karaś, Rusycyzmy słownikowe w polszczyźnie ogólnej – historia i współczesność, „Poradnik Językowy” 2007, z. 5, s. 25-43.
Halina Karaś, Rusycyzmy w polszczyźnie okresu zaborów,
Krawczyk Aleksandra, Zapożyczenia leksykalne w sytuacji wielojęzyczności. Ukrainizmy i rusycyzmy w gwarze wsi Maćkowiec na Podolu, Warszawa 2007.
Kurzowa Z., Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich XVI-XX w., Warszawa-Kraków 1993.
Kurzowa Z., Polszczyzna Lwowa i kresów południowo-wschodnich do 1939 roku, wyd. II rozszerz., Warszawa-Kraków 1985.
Lewaszkiewicz T., Język powojennych przesiedleńców z Nowogródka i okolicy, Poznań 2017.
Mańczak-Wohlfeld E., Angielsko-polskie kontakty językowe, Kraków 2006.
Bogusław Nowowiejski, Wpływ języka niemieckiego na polszczyznę w zakresie słownictwa, „Poradnik Językowy” 2007, z. 5, s. 14-24.
Franciszek Pepłowski, Słownictwo i frazeologia polskiej publicystyki okresu oświecenia i romantyzmu, Warszawa 1961.
Józef Porayski-Pomsta, Kilka uwag o zapożyczeniach leksykalnych z języka francuskiego, „Prace Filologiczne” 2007 (LIII), s. 461-468.
Rieger J., Masojć I., Rutkowska K., Słownictwo polszczyzny gwarowej na Litwie, Warszawa 2006.
Janusz Rieger, Janusz Siatkowski, Kontakty polszczyzny z językami słowiańskimi, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław 1993, s. s. 511–523 (lub wyd. popraw. Lublin 2001).
Halina Rybicka, Losy wyrazów obcych w języku polskim, Warszawa 1976.
Sawaniewska-Mochowa Z., 1990, Poradnik Jana Karłowicza jako źródło poznania potocznej polszczyzny północnokresowej. Słownictwo, Warszawa.
Sawaniewska-Mochowa Z., 2002, Ze studiów nad socjolektem drobnej szlachty kowieńskiej XIX wieku, Bydgoszcz.
Janusz Siatkowski, Czesko-polskie kontakty językowe, Warszawa 1996.
Smułkowa E. (red.), 2009, Brasławszczyzna. Pamięć i współczesność, t. II. Słownictwo dwujęzycznych mieszkańców rejonu (Słownik brasławski), Warszawa.
Bogdan Walczak, Kontakty polszczyzny z językami niesłowiańskimi, [w:] Współczesny język polski, s. 499–510.
Bogdan Walczak,, Morfosemantyzm i leksykalizm w etymologii a zapożyczenia wyrazowe, W: Język-Teopria-Dydaktyka, Kielce 1987, s. 231-242.
www.leksykografia.uw.edu.pl
Weinrich Uriel, Languages in contact (lub po rosyjsku: Jayzkovyje kontakty)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: