Zróżnicowanie leksykalne współczesnej polszczyzny 3003-B553KJ1
Metodologia pisania pracy licencjackiej z uwzględnieniem podstaw teoretycznych oraz metod gromadzenia i analizy materiału badawczego.
Terytorialne i społeczne zróżnicowanie języka. Klasyfikacje odmian językowych współczesnej polszczyzny. Odmiany a style językowe.
Język ustny a język pisany. Język w internecie jako nowa forma oralności (tzw. język zapisany).
Potoczna odmiana języka wśród innych odmian językowych. Różne rozumienia potoczności.
Socjolekty – odmiany języka uwarunkowane społecznie. Typologia i struktura językowa socjolektów. Socjolekty a polszczyzna ogólna. Problematyka badań nad socjolektami (wybrane aspekty). Elementy leksykograficznego opisu słownictwa socjolektalnego.
Jednostki tworzące podsystem leksykalny języka (zakres użycia terminów: jednostka leksykalna, jednostka semantyczna, leksem, wyraz tekstowy, związek frazeologiczny).
Sposoby powiększania zasobu leksykalnego. Wpływ języków obcych na współczesną leksykę. Przenikanie elementów leksykalnych między różnymi odmianami polszczyzny. Współczesne tendencje słowotwórcze. Rodzaje i mechanizmy zmian znaczeniowych. Neologizmy frazeologiczne jako środek wzbogacania leksyki.
Sposoby semantycznego porządkowania leksyki. Pola leksykalne. Relacje semantyczne między jednostkami języka.
Słownictwo jako interpretacja rzeczywistości – pojęcie językowego obrazu świata.
Wybrane zagadnienia normatywne związane z leksyką współczesnej polszczyzny. Kryteria oceny nowych elementów leksykalnych.
Główne tendencje rozwojowe w obrębie słownictwa.
Oprócz 60 godzin na zajęciach seminaryjnych student powinien przeznaczyć ok. 60 godzin na przygotowanie się do zajęć (lektura tekstów, przygotowanie referatu).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu seminarium licencjackiego student:
- ma podstawową wiedzę o zróżnicowaniu współczesnej polszczyzny
- rozpoznaje typowe cechy poszczególnych odmian i stylów języka
- umiejętnie posługuje się podstawową terminologią z zakresu leksykologii
- wyjaśnia i interpretuje zjawiska leksykalne współczesnej polszczyzny
- ma świadomość kulturowych uwarunkowań rozwoju leksyki
- przyporządkowuje słowa do odpowiednich kategorii semantycznych
- rozpoznaje rodzaje relacji znaczeniowych między wyrazami
- zna tendencje rozwojowe współczesnej leksyki
- przygotowuje pracę licencjacką z zakresu tematyki omawianej na seminarium
Kryteria oceniania
1. Kontrola obecności (wymagana obecność na 80% zajęć).
2. Kontrola bieżącego przygotowania do zajęć, potwierdzonego aktywnością na seminarium i przygotowaniem przez studenta co najmniej jednego referatu.
3. Złożenie pracy licencjackiej (w semestrze letnim).
Literatura
J. Bartmiński, Odmiany a style języka [w:] Wariancja w języku. III Opolskie Spotkania Językoznawcze, Szczedrzyk, 10-11 X 1989, red. S. Gajda, Opole 1991.
J. Bartmiński, Styl potoczny jako centrum stylowe języka [w:] Synteza w stylistyce słowiańskiej, Opole 1991.
D. Buttler, Koncepcje pola znaczeniowego, „Przegląd Humanistyczny” 1967, z. 2.
A. Cegieła, Polskie słownictwo teatralne 1765-1965, Wrocław 1992.
M. Dąbrowska, Język e-maila jako hybryda mowy i pisma [w:] Język trzeciego tysiąclecia, red. G. Szpila, Kraków 2000.
A. Furdal, Klasyfikacja odmian współczesnego języka polskiego, Wrocław 1973.
S. Grabias, Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1997.
M. Grochowski, Zarys leksykologii i leksykografii, Toruń 1982.
R. Grzegorczykowa, Pojęcie językowego obrazu świata [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 2004.
R. Grzegorczykowa, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 2001.
E. Kołodziejek, Gwara środowiskowa marynarzy na tle subkultury marynarskiej, Szczecin 1994.
E. Kołodziejek, Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin 2005.
M. Kucała, Twoja mowa cię zdradza: regionalizmy i dialektyzmy języka polskiego, Kraków 1994.
A.M. Lewicki, A. Pajdzińska (2001), Frazeologia [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2001.
W. Lubaś, Rola słownictwa potocznego w polszczyźnie ostatniego dziesięciolecia [w:] Słownictwo współczesnej polszczyzny w okresie przemian, red. J. Mazur, Lublin 2000.
J. Maćkiewicz, Jak pisać teksty naukowe?, Gdańsk 1995.
G. Majkowska, Źródła najnowszej frazeologii [w:] Polskie dźwięki, polskie słowa, polska gramatyka (system – teksty – norma – kodyfikacja), red. B. Pędzich, D. Zdunkiewicz-Jedynak, Warszawa 2011.
A. Markowski, Polszczyzna końca XX wieku, Warszawa 1992 [wybrane rozdziały].
A. Markowski, red. nauk. Kryteria oceny poprawności językowej, Warszawa 2012.
A. Markowski, Miejsce neosemantyzmów w strukturze polisemu (na materiale najnowszych neosemantyzmów języka polskiego), „Przegląd Humanistyczny” 2006, nr 5/6.
A. Pajdzińska, Antropocentryzm frazeologii potocznej, „Etnolingwistyka” 1999, t. 3.
B. Pędzich, Jak powstaje socjolekt? Studium słownictwa paralotniarzy, Warszawa 2012.
T. Piekot, Język w grupie społecznej. Wprowadzenie do analizy socjolektu, Wałbrzych 2008.
W. Pisarek, Zróżnicowanie języka narodowego [w:] Encyklopedia wiedzy o języku polskim, red. S. Urbańczyk, Wrocław 1978.
K. Stępniak, Miejsce i rola gwar środowiskowych w rozwoju języka narodowego, „Poradnik Językowy” 10/1972.
R. Tokarski, Językowy obraz świata w metaforach potocznych [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński Lublin 1990.
R. Tokarski, Słownictwo jako interpretacja świata [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński Lublin 2001.
K. Waszakowa, Tendencje rozwojowe w słowotwórstwie polszczyzny końca XX wieku [w:] Przemiany współczesnej polszczyzny, red. S. Gajda, Z. Adamiszyn, Opole 1994.
A. Wilkoń, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice 1978.
D. Zdunkiewicz-Jedynak, Spolszczony angielski czy zangielszczony polski? Wpływ języka angielskiego na język generacji gadu-gadu, „Poradnik Językowy” 2008, z. 3, s. 50-61.
H. Zgółkowa, Język subkultur młodzieżowych [w:] Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, red. W. Pisarek, Kraków 1999.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: