Polszczyzna potoczna w dialogach filmowych (Bugajski, Kieślowski, Wajda, Zanussi) 3003-B053KJ1
Na zajęciach proseminaryjnych studenci poznają szczegółowo (także od strony teoretycznej) potoczną odmianę polszczyzny: składnię, słownictwo i frazeologię) w opozycji do innych odmian stylowych naszego języka, przede wszystkim do polszczyzny ogólnej.
Zapoznają się również ze swoistością dialogu jako wypowiedzi mówionej, na bardzo zróżnicowanych przykładach dialogów filmowych. Materiał literacki zostanie potraktowany jako przykład wykorzystanej (lub niewykorzystanej) przez scenarzystów szansy na nadanie analizowanym tekstom naturalnej, swobodnej formy językowej, dzięki zastosowaniu potocznych struktur składniowych, nasyceniu potocznym słownictwem, a zwłaszcza potoczną frazeologią.
Jednym z celów będzie końcowy ranking omawianych scenariuszy ze względu na trafność doboru stylistycznego użytych środków. Wychwycimy też fragmenty "zafałszowane" stylistycznie, niezgodne w praktyką językową prezentowanego w filmie środowiska.
Oprócz 60 godzin na zajęciach seminaryjnych student powinien przeznaczyć ok. 60 godzin na przygotowanie się do zajęć (lektura tekstów, przygotowanie co najmniej jednego referatu).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Student, który ukończył seminarium licencjackie:
1) Zna podstawowe cechy składni potocznej;
2) Biegle odróżnia słownictwo ogólnopolskie od potocznego;
3) Poprawnie ocenia zasadność użycia środków językowych polszczyzny potocznej w dialogu, w szczególności – w dialogu filmowym, tzn.:
a) wskazuje w analizowanym scenariuszu nienaturalne z punktu widzenia sytuacji komunikacyjnej (wiek, wykształcenie, status społeczny rozmówców) użycia wyrazów i struktur ogólnopolskich;
b) rozpoznaje niewłaściwie użyte (nietrafne stylistycznie) leksemy potoczne (zbyt pospolite, niepotrzebnie obelżywe, niezgodne z charakterystyką socjolingwistyczną uczestników dialogu);
4) Potrafi dokonywać obukierunkowej transformacji stylistycznej badanego tekstu;
5) Sprawnie, ze zrozumieniem posługuje się frazeologią potoczną.
Kryteria oceniania
1. Ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność);
2. Kolokwium ustne po semestrze zimowym;
3. Kolokwium pisemne po semestrze letnim.
Literatura
I. Opracowania językoznawcze:
Jerzy Bartmiński, Styl potoczny [w:] "Współczesny język polski", Lublin 2001, s. 115-134.
Danuta Buttler, Kategorie semantyczne leksyki potocznej [w:] "Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego", red. M. Szymczak, Wrocław 1978, s. 37-47;
Danuta Buttler, 1977, 1978, Polskie słownictwo potoczne, I. Cechy fonetyczne i fleksyjne leksemów, II. Słowotwórstwo, Por. Jęz. 1977, z. 3. III. Charakterystyka leksykalno-semantyczna zasobu słownego, Por. Jęz. 1977, z. 4, IV. Frazeologia, Por. Jęz. 1978, z. 1.
Danuta Buttler, 1982, Miejsce języka potocznego wśród odmian współczesnego języka polskiego [w:] "Język literacki i jego warianty", red. S. Urbańczyk, Wrocław.
Andrzej Markowski, "Polszczyzna końca XX wieku", Warszawa 1992, rozdz. Polszczyzna potoczna, s. 25-50;
Krystyna Pisarkowa, "Składnia rozmowy telefonicznej", Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1975, rozdz. Spójność składniowa tekstu mówionego a leksykalne sygnały segmentacji, s. 18-46;
Halina Satkiewicz, Wskaźniki słowotwórcze przynależności wyrazów do stylu potocznego [w:] "Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego", red. M. Szymczak, Wrocław 1978, s. 161-169.
II. Teksty scenariuszy filmowych:
1. Ryszard Bugajski, "Przesłuchanie";
2. Krzysztof Kieślowski
a) Dekalog 2; (scen. Krzysztof Piesiewicz)
b) Dekalog 8; (scen. Krzysztof Piesiewicz)
c) Dekalog 10; (scen Krzysztof Piesiewicz)
3. Andrzej Wajda
a) Człowiek z marmuru (scen. Aleksander Ścibor-Rylski)
b) Człowiek z żelaza (scen. Aleksander Ścibor-Rylski)
4. Krzysztof Zanussi, "Persona non grata".
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: