Twoja mowa Cię zdradza, czyli o zróżnicowaniu terytorialnym i socjalnym współczesnej polszczyzny 3003-B053HJ1
1. Podstawy wyodrębniania odmian i stylów języka (2 spotkania);
2. Odmiana ustna i pisana języka polskiego (2 spotkania);
3. Terytorialne odmiany polszczyzny:
a) polszczyzna regionalna (5 spotkań);
b) polszczyzna gwarowa (5 spotkań);
4. Środowiskowe i zawodowe odmiany języka polskiego (m.in. socjolekt młodzieżowy) (5 spotkań);
5. Stylowe i funkcjonalne zróżnicowanie polszczyzny (m.in. styl potoczny) (5 spotkań);
6. Język radia i telewizji (4 spotkania);
7. Polszczyzna poza granicami kraju (2 spotkania).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Student :
WIEDZA
1. Opisuje zróżnicowanie dialektalne i socjalne języka polskiego.
2. Definiuje i wylicza najważniejsze cechy charakteryzujące polskie dialekty, regiolekty, socjolekty i style .
UMIEJĘTNOŚCI:
1. Rozróżnia teksty reprezentujące różne odmiany polszczyzny.
2. Wskazuje cechy reprezentujące różne odmiany polszczyzny.
3. Prowadzi i nagrywa wywiady z osobami posługującymi się różnymi odmianami polszczyzny.
4. Opisuje wykonane przez siebie nagrania.
POSTAWY
1. Docenia znaczenie języków i kultury „małych ojczyzn”.
2. Akceptuje potrzebę dbałości o zachowanie i zarejestrowanie zróżnicowania terytorialnego i socjalnego języka polskiego.
Kryteria oceniania
Zaliczenie końcowe, które student uzyskuje na podstawie:
1. Pracy licencjackiej obejmującej samodzielne nagrania osób posługujących się różnymi odmianami polszczyzny oraz ich analizę.
Literatura
Literatura obowiązkowa:
1. Gwary polskie. Przewodnik multimedialny, pod red. H. Karaś, [w:] http://www.gwarypolskie.uw.edu.pl
2. Karol Dejna, Dialekty polskie, wyd. II przejrz. i popr., Wrocław 1992.
3. Stanisław Dubisz, Halina Karaś, Nijola Kolis, Dialekty i gwary polskie. Leksykon, Warszawa 1995.
4. Encyklopedia języka polskiego, pod red. Stanisława Urbańczyka, wyd. 2, Wrocław 1991.
5. Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, pod red. K. Polańskiego, Wrocław 1995.
6. Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Lublin 2001.
Literatura uzupełniająca:
1. Monika Gruchmanowa, Gwary wielkopolskie, [w:] Kultura ludowa Wielkopolski, t. III, Poznań 1967, s. 351-391.
2. Kwiryna Handke, Terytorialne odmiany polszczyzny, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. T. 2. Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław 1993, s. 191-211.
3. Józef Kąś, Halina Kurek, Język wsi, [w:] Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, red Stanisław Gajda, Opole 2001, s. 440-456.
4. Stanisław Urbańczyk, Zarys dialektologii polskiej, Warszawa 1968 (może być inne wyd.).Mały atlas gwar polskich, red. Kazimierz Nitsch (t. I-II), Mieczysław Karaś (t. III-XIII), Wrocław 1957-1970.
5. Słownik gwar polskich, oprac. pod kierunkiem Mieczysława Karasia (t. Źródła" i t.1), potem: Jerzego Reichana (t. II— V), Kraków 1977-1998.
6. Witold Doroszewski, Mowa mieszkańców wsi Staroźreby, „Prace Filologiczne”, t.16:1934, s.250-278.
7. Jadwiga Kowalik, Regionalizmy leksykalne w mowie mieszkańców Krakowa, [w:] „Studia nad polszczyzną mówioną Krakowa”, cz. 2, Kraków 1984
8. Anna Kowalska, Podziały językowe Mazowsza na tle podziałów pozajęzykowych, Warszawa 1991.
9. Marian Kucała, O słownictwie ludzi wyzbywających się gwary, BPTJ XIX, 1960.
10. Marian Kucała, Twoja mowa cię zdradza. Regionalizmy i dialektyzmy języka polskiego, Kraków 1994.
11. Jan Miodek, Śląska ojczyzna polszczyzna, Katowice 1991.
12. Jerzy Reichan, Gwary polskie w końcu XX wieku, [w:] Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, pod red. W. Pisarka, Kraków 1999, s. 262-278.
13. Janusz Rieger, Język polski na Wschodzie, [w:] Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Warszawa 2001.
14. Alina Skudrzykowa, Jolanta Tambor, Krystyna Urban, Olga Wolińska, Gwara śląska — świadectwo kultury, narzędzie komunikacji. Sytuacja językowa w miastach Górnego Śląska, Katowice 2001, zwłaszcza rozdz. VI, s. 155-210.
15. Warianty języka, pod red. J. Bartmińskiego, J. Szadury, Lublin 2003.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: