Akwizycja i rozwój mowy dziecka 3003-A764FL1
I.
1. Przedmiot i zakres psycholingwistyki jako dziedziny badań,
2. historia psycholingwistyki i główne kierunki badań,
3. Psychiczne, społeczne i kulturowe uwarunkowania rozwoju mowy w filogenezie i ontogenezie,
4. Rozwój kompetencji językowej dzieci w zakresie fonologii, morfologii, składni, leksyki i semantyki,
5. Rozwój kompetencji komunikacyjnej z uwzględnieniem aspektu językowego, społecznego, sytuacyjnego i pragmatycznego,
6. Rozwój konwersacji i narracji w ontogenezie,
7. Warunki rozwoju i rozwój odmiany pisanej,
8. Zaburzenia rozwoju mowy - etiologia i objawy zaburzeń
II. Opis zakładanych kompetencji i umiejętności jakie student nabywa w wyniku zaliczenia przedmiotu
1. opanowanie wiedzy z zakresu rozwoju psycholingwistyki i rozwoju mowy dziecka, poznanie metodologii badań
2. opanowanie szczegółowej wiedzy na temat warunków biologicznych, społecznych i kulturowych rozwoju mowy i języka w ontogenezie
3. umiejętność analizowania i opisu wybranych zjawisk związanych z rozwojem mowy i języka dziecka oraz z zaburzeniami tego rozwoju.
III. Spis kolejnych tematów
1. Podstawy metodologiczne pracy naukowej
2. Badania nad mową dziecka w ujęciu historycznym
3. Metodologia badań nad mową dziecka
4. Dyskurs - tekst - mówienie - rozumienie. Definicje pojęć
5. Rozwój mowy dziecka w różnych ujęciach
6. Ustalenie tematów prac magisterskich
7. Prezentacja przez magistrantów "rozumowanej literatury przedmiotu" (pod kątem zamierzonego tematu)
8. Prezentacja założęń badawczych realizowanych prac
9. Opracowywanie narzędzi badawczych oraz ich weryfikacja
IV.
Podstawą zaliczenia seminarium jest aktywny udział w seminarium, polegający na referowaniu określonych problemów, przygotowanie konspektu pracy magisterskiej, opracowanie narzędzi badawczych.
Rodzaj przedmiotu
Literatura
1. Aitchisson Jaen, Ssak, który mówi. Wstęp do psycholingwistyki, przekład Maria Czarnecka, PWN, Warszawa 1991.
2. Aitchison Jaen, Ziarna mowy. Początki i rozwój języka, przekład Magdalena Sykurska-Derwojed, PIW, Warszawa 2002.
3. Bokus Barbara, Tworzenie opowiadań przez dzieci. O linii i polu narracji, Wyd. Energeia, Warszawa 1991.
4. Bowerman Melissa, Rola predyspozycji kognitywnych w przyswajaniu systemu semantycznego, [w:] Dąbrowska Ewa, Kubiński Wojciech (red.), "Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego", Uniwersitas, Kraków 2003, ss. 254-311.
5. Bruner Jerome, Ontogeneza aktów mowy, przekł. Barbara Mroziak, [w:] Grace Wales Shugar, Magdalena Smoczyńska (red.), "Badania nad rozwojem języka dziecka. Wybór tekstów", PWN, Warszawa 1980, ss.483-513.
6. Chmura-Klekotowa Maria, Neologizmy słowotwórcze w mowie dzieci, "Prace Filologiczne XX, 1971, ss. 99-235.
7. Dąbrowska Ewa, Wojciech Kubiński, Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, [w:] "Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego", pod red. Ewy Dąbrowskiej i Wojciecha Kubińskiego, Universitas, Kraków 2003, s. 9-29.
8. Frazer Colin, Bellugi Ursula, Brown Roger, Poziom opanowania gramatyki w naśladowaniu, rozumieniu i produkowaniu mowy, [w:] Grace Wales Shugar, Magdalena Smoczyńska (red.), "Badania nad rozwojem języka dziecka. Wybór tekstów", PWN, Warszawa 1980, ss. 113-144.
9. Frydrychowicz Stefan, Proces mówienia, Wyd. UAM, Poznań 1999.
10. Geppertowa Lidia, Rola spójników hipotaktycznych w ujmowaniu stosunkow przez dzieci, Wyd. UJ, Krakow 1959.
11. Geppertowa Lidia, Rozwój rozumienia i posługiwania się przez dzieci pojęciami stosunków określanymi przez przyimki i przysłówki, [w:] "O rozwoju języka i myślenia dziecka", pod red. S. Szumana, PWN, Warszawa 1968, s. 149-382.
12. Halliday Michael A. K., Uczenie się znaczeń, przekł. Hanny Bartoszewicz , [w:] Grace Wales Shugar, Magdalena Smoczyńska (red.), "Badania nad rozwojem języka dziecka. Wybór tekstów", PWN, Warszawa 1980, ss. 514-556.
13. Kaczmarek Leon, Kształtowanie się mowy dziecka, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań 1953.
14. Kaczmarek Leon, Nasze dziecko uczy się mowy, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1966.
15. Kielar-Turska Maria, Mowa dziecka. Słowo i tekst, Wyd. UJ, Kraków 1989.
16. Kurcz Ida, Język a reprezentacja wiedzy w umyśle, PWN, Warszawa 1987.
17. Kurcz Ida, Język a psychologia, Warszawa 1992, WSiP.
18. Lenneberg Eric H., Język w kontekście rozwoju i dojrzewania, przekł. Anna Matczak, [w:] Grace Wales Shugar, Magdalena Smoczyńska (red.), "Badania nad rozwojem języka dziecka. Wybór tekstów", Warszawa 1980, ss. 203-232.
19. Łobacz Piotra, Polska fonologia dziecięca. Studia fonetyczno-akustyczne, Warszawa 1996, Wyd. "Energeia".
20. Milewski Stanisław, Mowa dorosłych kierowana do dzieci, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
21. Mystkowska Halina, Właściwości mowy dziecka sześcio- siedmioletniego, PZWS, Warszawa 1970.
22. Piaget Jean, Mowa i myślenie u dziecka. Warszawa 1992.
23. Porayski-Pomsta Józef, Umiejętności komunikacyjne dzieci w wieku przedszkolnym. Studium Psycholingwistyczne, Wyd. UW, Warszawa 1994.
24. Przetacznik-Gierowska Maria, Od słowa do dyskursu. Studia nad mową dziecka, Energeia, Warszawa 1994.
25. Shugar Grace W., Smoczyńska Magdalena, Nowe kierunki badań nad językiem dziecka, [w:] "Badania nad językiem dziecka. Wybór tekstów", pod red. Grace W. Shugar i Magdaleny Smoczyńskiej, PWN, Warszawa 1980, s. 8-51.
26. Slobin Dan I., Poznawcze przesłanki rozowju gramatyki, [w:] "Badania nad językiem dziecka. Wybór tekstów", pod red. Grace W. Shugar i Magdaleny Smoczyńskiej, PWN, Warszawa 1980, s.398-452.
27. Slobin Dan I., Od "myśli i języka" do "myślenia dla mówienia", [w:] "Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego", Universitas, Kraków 2003, s. 361-402.
28. Smoczyński Paweł, Przyswajanie przez dziecko podstaw systemu językowego, Łodź 1955.
29. Tomasello Michael, Kulturowe źródła ludzkiego poznania, przekład Joanna Rącaszek, Warszawa 2
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: