Kultura języka polskiego dla logopedii 3003-31A1KJ
Szczegółowe wymagania zaliczenia:
1. Wymagania stawiane studentom do uzyskania zaliczenia ćwiczeń: obecność i aktywność na zajęciach, znajomość lektur, zaliczenie wszystkich kolokwiów.
2. Przewidziane są cztery testy pisemne sprawdzające wiedzę z poprawności ortograficznej i fonetycznej, fleksyjnej, składniowej oraz leksykalnej. Ponadto prowadzący ćwiczenia mogą sprawdzać znajomość zasad ortograficznych w formie krótkich dyktand. Wymagane jest zaliczenie wszystkich sprawdzianów. Na koniec przewidziany jest dodatkowy sprawdzian podsumowujący, pozwalający ocenić ogólną wiedzę studenta zdobytą w trakcie zajęć oraz dzięki przeczytanym lekturom.
3. Zaliczenia w formie ustnej wymaga też długa nieobecność studenta na zajęciach. Prawo to przysługuje studentom, którzy uczestniczyli w przynajmniej połowie liczby ćwiczeń, a ich nieobecność spowodowana jest chorobą (wymagane udokumentowanie) bądź innymi istotnymi przyczynami.
4. Wymagania egzaminacyjne obejmują znajomość zagadnień będących przedmiotem ćwiczeń oraz zawartych w lekturach, a szczególnie znajomości normy współczesnego języka polskiego, znajomości tendencji działających we współczesnej polszczyźnie, umiejętności oceny innowacji językowych, wiedzy o zróżnicowaniu współczesnego języka polskiego, umiejętności przeprowadzenia analizy semantycznej na poziomie elementarnym, umiejętności korzystania ze słowników oraz wydawnictw poprawnościowych.
Tematy:
1. Zagadnienia teoretyczne: (2 godz.) podstawowe pojęcia (m.in. kultura języka, innowacja, błąd językowy, system, norma językowa, uzus, dwupoziomowość normy), kryteria oceny innowacji językowych, tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny;
2. Podstawowe słowniki języka polskiego oraz wydawnictwa poprawnościowe; (1 godz.)
3. Poprawność ortograficzna (zasady polskiej ortografii, najnowsze zmiany, zasady tworzenia skrótów i skrótowców); (2 godz.)
4. Szczegółowe omówienie zagadnień poprawności fonetycznej (normy wymowy i poprawnego akcentowania, zróżnicowanie fonetyczne współczesnej polszczyzny, najczęstsze typy błędów i ich przyczyny, tendencje rozwojowe w fonetyce); (2 godz.)
5. Poprawność fleksyjna: (8 godz.) norma językowa dotycząca odmiany nazw własnych (imiona i nazwiska polskie oraz obce, nazwy geograficzne), tendencje rozwojowe we współczesnej fleksji nazw pospolitych;
6. Poprawność składniowa: (13 godz.) tendencje rozwojowe we współczesnej składni wraz z oceną normatywną innowacji powstałych w stosowaniu: związku zgody, związku rządu, składni liczebników, skrótów składniowych, imiesłowowych równoważników zdań, wyrazów funkcyjnych, szyku wyrazów w zdaniu, podstawowe zagadnienia dotyczące składni zdania złożonego, zapożyczenia składniowe wraz z ich oceną normatywną;
7. Elementy leksykologii i leksykografii: (8 godz.) typy słowników, pojęcie jednostki leksykalnej (wraz z definicją frazeologizmu), definicja znaczenia słowa, relacje semantyczne (synonimia, antonimia, konwersja, komplementarność, polisemia, homonimia), zróżnicowanie współczesnej polszczyzny;
8. Poprawność leksykalna: (14 godz.) sposoby wzbogacania zasobu słownego polszczyzny wraz z oceną normatywną: zapożyczeń leksykalnych i semantycznych, neologizmów słowotwórczych, neosemantyzmów i metafor, zjawisko redundancji w języku (wyrażenia pleonastyczne i tautologiczne) wraz z oceną normatywną, zjawisko mody językowej i szablonu językowego, syntagmatyczny dobór elementów leksykalnych wraz z oceną normatywną innowacji powstałych w wyniku naruszenia: łączliwości leksykalnej, zasad dotyczących używania frazeologizmów, podstawowe zagadnienia dotyczące poprawności stylistycznej;
9. Charakterystyka socjolingwistyczna współczesnej polszczyzny; (4 godz.)
Rodzaj przedmiotu
Literatura
I. Podręczniki:
H. Jadacka, Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia, Warszawa 2005.
A. Markowski, Kultura Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa 2005.
Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce, red. K. Mosiołek-Kłosińska, Warszawa 2001.
A. Markowski, Język polski. Poradnik Profesora Andrzeja Markowskiego, Warszawa 2003.
Nauka o języku dla polonistów, red. S. Dubisz, wyd. 4, Warszawa 2002.
II. Słowniki i encyklopedie
M. Bańko, Inny słownik języka polskiego, Warszawa 2000.
M. Bańko, Słownik peryfraz, czyli wyrażeń omownych, Warszawa 2002.
M. Bańko, Maria Krajewska, Słownik wyrazów kłopotliwych, Warszawa 1995.
I. Bartmińska, J. Bartmiński, Słownik wymowy i odmiany nazwisk obcych, Olsztyn 1992.
S. Bąba, G. Dziamska, J. Liberek, Podręczny słownik frazeologiczny języka polskiego, Warszawa 1995.
S. Bąba, J. Liberek, Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny, Warszawa 2001.
W.Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.
A. Dąbrówka, E. Geller, Słownik antonimów, Warszawa 1996.
A. Dąbrówka, E. Geller, R. Turczyn, Słownik synonimów, Warszawa 1993.
K. Długosz-Kurczabowa, Nowy słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2003.
Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, M. Kucała, wyd. 3 popraw. i uzup., Wrocław 1999.
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław 1999.
J. Grzenia, Słownik nazw własnych. Ortografia, wymowa, słowotwórstwo i odmiana, Warszawa 1998.
T. Karpowicz, Słownik ortograficzny. Rejestr wyrazów występujących w języku polskim, Warszawa 2001.
M. Kita, E. Polański: Słownik paronimów czyli wyrazów mylonych, Warszawa 2004.
W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Warszawa 2000.
I. Kurcz i in., Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej, Kraków 1990.
W. Lubaś, S. Urbańczyk, Podręczny słownik poprawnej wymowy polskiej, Warszawa 1990.
Mały słownik języka polskiego PWN, red. E. Sobol, Warszawa 1993.
A. Markowski, Łatwy słownik trudnych słów, Warszawa 2000.
A. Markowski, R. Pawelec, Wielki słownik wyrazów obcych i trudnych, Warszawa 2002.
J. Miodek, Słownik ojczyzny polszczyzny, Wrocław 2002.
K. Mosiołek-Kłosińska, A. Cegieła, W kilku słowach. Słownik frazeologiczny języka polskiego, Warszawa 2001.
Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. A. Markowski, Warszawa 1999.
R. Pawelec, Wieża Babel. Słownik wyrazów obcych nie tylko dla gimnazjalistów, Warszawa 1999.
J.Podracki, Nowy słownik interpunkcyjny języka polskiego, Warszawa 2004.
J. Podracki, Słownik skrótów i skrótowców, Warszawa 1999.
Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. H. Zgółkowa, t. 1-40 i nast., Poznań 1994-2003 i lata nast.
S. Skorupka, Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. 1-2, Warszawa 1967-1968.
S. Skorupka, Słownik wyrazów bliskoznacznych, Warszawa 1988.
F. Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1952 i lata nast.
Słownik języka polskiego, t. 1-11, red. W. Doroszewski, Warszawa 1958-1969.
Słownik języka polskiego, t. 1-3, red. M. Szymczak, Warszawa 1998.
Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj, t. 1-2, wyd. 2 popraw. i uzup., Warszawa 1998.
Szkolny słownik nauki o języku, red. J. Podracki, Warszawa 1998.
Szkolny słownik trudności języka polskiego, red. J. Podracki, Warszawa 1998.
Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, t. 1-4, Warszawa 2003.
Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny, red. J. Podracki, Warszawa 2001.
Wielki słownik ortograficzny języka polskiego, red. A. Markowski, Warszawa 1999.
Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, red. E. Polański, Warszawa 2003.
Wielki słownik wyrazów obcych, red. M. Bańko, Warszawa 2003.
Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2001.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: