Wstęp do językoznawstwa synchronicznego 3003-13A1WDJS
Ćwiczenia poświęcone językoznawstwu jako dyscyplinie naukowej opisującej język z perspektywy synchronicznej. Przedmiotem uwagi będą: strukturalistyczna definicja języka, jednostki języka i jednostki tekstu, funkcje języka i wypowiedzi; poziomy opisu reguł (gramatyki) języka, typy opisu słownictwa (dziedziny leksykologii), teoria aktów mowy, formalny opis języka, kryteria wyodrębniania działów językoznawstwa; podstawy typologii języków. Słuchacze nauczą się podstawowych terminów niezbędnych do systematycznego studiowania zagadnień językoznawczych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po zakończeniu ćwiczeń student:
- rozpoznaje różnice między systemem języka a tekstem i ich konsekwencje badawcze,
- nazywa kryteria, według których wyodrębnia się działy językoznawstwa,
- wyjaśnia podstawowe terminy gramatyczne i semantyczne,
- analizuje wypowiedzi z punktu widzenia funkcji, jaką pełnią,
- wybiera odpowiednie do przedmiotu badań metody językowego opisu tekstu,
- porównuje różne metody opisu języka, zwłaszcza metody opisu synchronicznego
Kryteria oceniania
- Krótka praca lub prace pisemne – 35%
- Końcowy sprawdzian pisemny – 65%
Uczestnictwo w zajęciach jest obowiązkowe (dopuszcza się dwie nieobecności).
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Literatura obowiązkowa:
Grzegorczykowa, Renata: Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 2007, publikacja dostępna z iBuk-a via BUW (http://han.buw.uw.edu.pl/han/libra/https/libra.ibuk.pl/book/532).
Literatura do wyboru*:
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. Kazimierz Polański, Wrocław 1993 (lub wyd. następne) – wybrane artykuły.
Encyklopedia języka polskiego, (poprzednio: Encyklopedia wiedzy o języku polskim), red. Stanisław Urbańczyk, Wrocław 1991 (lub wyd. następne) – wybrane artykuły.
Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, w: Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2, wyd. 2. Lublin 2001 – wybrane artykuły.
Apresjan, Jurij D.: Semantyka leksykalna, wyd. II, przekł. Z. Kozłowska i A. Markowski, Warszawa 2000.
Austin John L.: Jak działać słowami, w: tegoż, Mówienie i poznawanie, Warszawa 1993.
Bańko, Mirosław: Z pogranicza leksykografii i językoznawstwa, Warszawa 2001, rozdz. 1-13, http://banko.polon.uw.edu.pl/inne_publikacje.html.
Bańko, Mirosław, Przepiórkowski, Adam, Górski, Rafał, Lewandowska-Tomaszczyk, Barbara: Narodowy Korpus Języka Polskiego. Warszawa, 2012, http://nkjp.pl/index.php?page=3&lang=0.
Bednarek, Adam i Grochowski, Maciej: Zadania z semantyki językoznawczej, Toruń 1987.
Bobrowski, Ireneusz: Zaproszenie do językoznawstwa, Kraków 1998.
Bogusławski, Andrzej: Obiekty leksykograficzne i jednostki języka, w: A. Bogusławski, Sprawy słowa, Warszawa 1994, s. 115-124.
Bogusławski, Andrzej: Uwagi o pracy nad frazeologią, w: A. Bogusławski, Sprawy słowa, Warszawa 1994, s. 125-136.
Cruse, Alan: Meaning in Language. An Introduction to Semantics and Pragmatics, Oxford, New York 2004, publikacja dostępna w e-Książkach BUW (Academic Research Source eBooks).
Dalewska-Greń, Hanna: Języki słowiańskie, Warszawa 1997.
Diringer, David: Alfabet, Warszawa 1972.
Języki indoeuropejskie, pod red. L. Bednarczuka, t. 1 i 2, Warszawa 1986.
Grochowski, Maciej: Zarys leksykologii i leksykografii, Toruń 1982.
Grzegorczykowa, Renata: Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, wyd. 4. rozszerzone, Warszawa 2010, publikacja dostępna z iBuk-a via BUW (http://han.buw.uw.edu.pl/han/libra/https/libra.ibuk.pl/book/2578)
Guiraud, Pierre: Zagadnienia i metody statystyki językoznawczej, Warszawa 1966.
Hockett, Charles F.: Kurs językoznawstwa współczesnego, Warszawa 1968.
Języki indoeuropejskie, pod red. L. Bednarczuka, t. 1 i 2, Warszawa 1986.
Levinson, Stephen C.: Pragmatyka, Warszawa 2010, , publikacja dostępna z iBuk-a via BUW (http://han.buw.uw.edu.pl/han/libra/https/libra.ibuk.pl/book/2574)
Lyons, John: Semantyka, t.1 i 2, Warszawa 1984.
Majewicz, Alfred: Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989.
Mecner, Piotr: Elementy gramatyki umysłu, Kraków 2005.
Milewski, Tadeusz: Językoznawstwo, Warszawa 2004 (lub wyd. poprzednie), publikacja dostępna z iBuk-a via BUW (http://han.buw.uw.edu.pl/han/libra/https/libra.ibuk.pl/book/1775)
Podstawy językoznawstwa korpusowego, red. Barbara Lewandowska-Tomaszczyk, Łódź 2005.
Przybylska, Renata: Wstęp do nauki o języku polskim. Podręcznik dla szkół wyższych, Kraków 2004.
Psycholingwistyka, red. Jean B. Gleason, Nan B. Ratner, Sopot 2005.
Saloni, Zygmunt, Apologia graficyzmu, w: Prace z językoznawstwa ogólnego i kontrastywnego, pod red. J. Sambor, R. Huszczy, Warszawa 1991.
Sambor, Jadwiga: Słowa i liczby. Zagadnienia językoznawstwa statystycznego, Wrocław 1972.
Saussure, Ferdinand de: Kurs językoznawstwa ogólnego, Warszawa 1961 (lub wyd. następne).
Szupryczyńska, Maria: Wstęp do językoznawstwa ogólnego, Toruń 1988.
Tokarz, Marek: Elementy formalnej teorii składni, Warszawa 1994.
Weinsberg, Adam: Językoznawstwo ogólne, Warszawa 1983..
Wierzbicka, Anna: O języku dla wszystkich, Warszawa 1967.
Wierzbicka, Anna: Genry mowy, w: Tekst a zdanie, red. Teresa Dobrzyńska, Elżbieta Janus, Warszawa 1983, 125-138.
Wierzbicka, Anna: Język-umysł-kultura, Warszawa 1999.
Woliński, Marcin: Automatyczna analiza składnikowa języka polskiego, Warszawa 2019, r. V „Inne formalne opisy składni języka polskiego”, https://www.wuw.pl/data/include/cms/Automatyczna_analiza_skladnikowa_Wolinski_Marcin_2019.pdf.
Zbiór zadań z językoznawstwa, przekład i opracowanie Włodzimierz Gruszczyński, Warszawa 1990, https://depot.ceon.pl/handle/123456789/2067.
* Lista lektur informuje o zakresie materiału, ale od studentów nie oczekuje się przeczytania ich w całości. Fragmenty wymagające lektury będą wskazane przez prowadzących. Prowadzący mogą też poprosić o lekturę innej publikacji mieszczącej się w programie zajęć. Spośród wymienionych pozycji książką najbardziej zbieżną z programem zajęć jest 'Wstęp do językoznawstwa' R. Grzegorczykowej.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: