Leksykografia 3003-11B1LG
Celem zajęć jest zapoznanie słuchaczy z leksykografią jako dziedziną leżącą na pograniczu językoznawstwa, kulturoznawstwa i edytorstwa. Przedmiotem uwagi będą: typologia słowników, struktura słowników, struktura polskiej leksykografii, wpływ kultury i polityki na zawartość słowników, społeczny status słowników, badania nad używaniem słowników, badania nad społeczną recepcją słowników, komercyjne aspekty leksykografii, etyczne i prawne aspekty pracy leksykografa, jak również zagadnienia warsztatowe, w tym źródła, zasoby i narzędzia potrzebne w pracy leksykografa. Słuchacze nauczą się oceniać słowniki na podstawie różnych kryteriów i wybierać słowniki stosownie do swoich potrzeb.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Po zakończeniu wykładu student:
– zna dostępne rodzaje słowników i wybiera słowniki odpowiednie do swoich potrzeb
– posługuje się słownikami, interpretując zawarte w nich informacje
– analizuje zawartość słownika z uwzględnieniem różnych czynników, np. historycznych, politycznych, kulturowych, obyczajowych
– ocenia przydatność słownika na podstawie różnych kryteriów
– rozpoznaje problemy warsztatowe w pracy nad słownikiem i ich zależność od przeznaczenia słownika
– charakteryzuje najważniejsze słowniki polskie
Kryteria oceniania
Końcowy test pisemny.
Literatura
Wykład będzie oparty m.in. na następujących pracach. Od słuchaczy nie wymaga się ich przeczytania.
Bańko M., Jedność w wielości. Cechy konstytutywne i typologiczne słowników. „Poradnik Językowy” 2010, z. 4, s. 5–25.
Bańko M., O normie i błędzie. „Poradnik Językowy” 2008, z. 5, s. 3–17.
Bańko M., Popularne słowniki w popularnej prasie. Przyczynek do społecznego obrazu słownika. „Prace Filologiczne” XLIX, 2004, s. 7–21.
Bańko M., Poznaj słownik po okładce. Teksty informacyjno-reklamowe wydawców na okładkach słowników. „Poradnik Językowy”, 2003, z. 8, s. 3–21.
Bańko M., Słownik jako książka popularnonaukowa (w:) O trudnym łatwo, red. J. Miodek, M. Zaśko-Zielińska. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2002, s. 13–23.
Bańko M., Słowniki ortograficzne w Polsce – fenomen socjologiczny. „Prace Filologiczne” XLVIII, 2003, s. 7–32.
Bańko M., Z historii antyleksykografii. Warszawa: WUW, 2020 (wyd. 2, uzupełnione, 2021).
Bańko M., Z pogranicza leksykografii i językoznawstwa. Warszawa: Wydział Polonistyki UW, 2001, s. 10–49.
Bejoint H., Tradition and Innovation in Modern English Dictionaries. Oxford: Clarendon Press, 1994, s. 6–41, 107–168.
Kurkowska H., Polityka językowa a zróżnicowanie społeczne współczesnej polszczyzny. „Socjolingwistyka” 1, 1977, s. 17-25.
Lipczuk R., Puryzm językowy w Niemczech — historia i teraźniejszość. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LIX, 2003, s. 139–149.
Markowski A., Postawy wobec języka (w:) Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN. Warszawa: PWN, 1999, s. 1722–1728.
Pelc J., Dwa pojęcia normy a poprawność (w:) Język narzędziem myślenia i działania, red. W. Gruszczyński. Warszawa: Elipsa, 2002, s. 96–102.
Piotrowski T., Z zagadnień leksykografii. Warszawa: PWN, 1994, s. 30–81.
Piper D., Współczesna polska ortografia w szkole na przykładzie gimnazjum. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2003.
Szkiłądź H., Redakcja Słowników Języka Polskiego (w:) Alfabet PWN. Warszawa: PWN, 1997, 326–336.
Wierzbicka A., Dictionaries and Ideologies: Three Examples from Eastern Europe (w:) Cultures, Ideologies, and the Dictionary. Studies in Honor of Ladislav Zgusta, red. B. B. Kachru, H. Kahane. Tübingen: Niemeyer, 1995 [wybrane artykuły].
Żmigrodzki P., O polskich słownikach ortograficznych z punktu widzenia metaleksykografii. „Poradnik Językowy” 2004, z. 5, s. 15–30.
Żmigrodzki P., Wprowadzenie do leksykografii polskiej. Katowice: Wydawnictwo UŚ, 2003, s. 23–27, 45–157, 244–245.
Żmigrodzki P., Ulitzka E., Nowak P., O świadomości leksykograficznej kandydatów na polonistów (na podstawie badań ankietowych). „Poradnik Językowy”, 2005, z. 5, s. 3-21.
Ponadto:
– słowniki drukowane i elektroniczne
– Narodowy Korpus Języka Polskiego
– archiwa prasowe i biblioteki cyfrowe
– publikacje na temat rynku książki
– witryny księgarni internetowych
– wyniki badań opinii publicznej
– rocznik statystyczny
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: