Gramatyka historyczna języka polskiego - fleksja 3003-1143GH1
Główne zagadnienia poruszane na wykładzie:
1. Ważniejsze zmiany fleksyjne - główne tendencje w rozwoju fleksji polskiej. Wprowadzenie. Fleksja imienna. Fleksja werbalna.
2. Fleksja imienna. Podstawa rozwojowa deklinacji rzeczowników w dobie staropolskiej. Podstawowe kategorie fleksyjne: przypadek, rodzaj, liczba i ich ewolucja w polszczyźnie.
3. Deklinacja męska. Zasady repartycji końcówek w l. pojedynczej i mnogiej. Powstanie odmiany twardo- i miękkotematowej. Semantyzacja odmiany rzeczowników, koncówki - reliktowe, demorfologizacja rodzaju.
4. Deklinacja nijaka, zasady repartycji końcówek. Geneza odmiany rzeczowników, typu cielę, cielęcia, imię, imienia, niebo, niebiosa, relikty dawnej odmiany.
5. Deklinacja żeńska; geneza odmiany samogłoskowej i spółgłoskowej, przesunięcia między typem samogłoskowym i spółgłoskowym, przesunięcia międzyrodzajowe (typ żołędź, goleń) itp.
6. Deklinacja mieszana rzeczowników. Główne tendencje rozwojowe polskiej deklinacji rzeczowników. Zanik liczby podwójnej, relikty form dualnych. Podsumowanie.
7. Odmiana zaimków w dziejach języka polskiego.
8. Odmiana przymiotników w historii języka polskiego. Prosta i złożona odmiana przymiotnika - relikty odmiany rzeczownikowej.
9. Rozwój odmiany liczebników w historii języka polskiego.
10. Fleksja werbalna - wprowadzenie. Podstawowe kategorie fleksji werbalnej. Podstawa rozwojowa polskiej koniugacji. Główne tendencje w odmianie czasowników.
11. Czasy przeszłe w historii języka polskiego; czasy proste (imperfecum i aoryst) i złożone (czas przeszły złożony i czas zaprzeszły). Ewolucja czasu przeszłego złożonego.
12. Ewolucja imiesłowów - dziedzictwo przedpolskie i zmiany w dziejach polszczyzny.
13. Rozwój trybu rozkazującego w języku polskim.
14. Archaizmy i neologizmy fleksyjne. Podsumowanie.
Rodzaj przedmiotu
Literatura
-podstwawowa:
1. Krystyna Długosz-Kurczabowa, Stanisław Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1998 i wyd. nast.
2. Krystyna Długosz-Kurczabowa, Stanisław Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego w testach, ćwiczeniach i tematach egzaminacyjnych, Gdańsk 1999.
3. Gramatyka historyczna języka polskiego. Materiały do ćwiczeń, wybór H. Karaś, Warszawa 1994.
4. Zenon Klemensiewicz, Tadeusz Lehr-Spławiński, Stanisław Urbańczyk, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1965.
5. Nauka o języku polskim dla polonistów, red. S. Dubisz, Warszawa 1991 i wyd. nast.
6. Stanisław Rospond, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1973 i wyd. nast.
7. Ewa Siatkowska, Rodzina języków zachodniosłowiańskich, Warszawa 1992.
8. Janusz Strutyński, Elementy gramatyki historycznej języka polskiego, Kraków 1991 i wyd. nast.
9. Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, Warszawa 1991.
10. Teksty staropolskie. Analizy i interpretacje, red. W. Decyk-Zięba i S. Dubisz, Warszawa 2003.
-uzupełniająca:
1. Leszek Moszyński, Wstęp do filologii słowiańskiej, Warszawa 1984.
2. Ewa Ostrowska, Z dziejów języka polskiego i jego piękna, Kraków 1978.
3. Krystyna Pisarkowa, Historia składni języka polskiego, Wrocław 1984.
4. Władysława Książek-Bryłowa, Warianty fleksyjne w historii języka polskiego, [w:] T. Skubalanka, W. Książek-Bryłowa, Wariantywność polskiej fleksji, Wrocław 1992.
5. Stanisław Urbańczyk, Szkice z dziejów języka polskiego, Warszawa 1968.
6. Stanisław Urbańczyk, Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław 1979.
7. Wiesław Wydra, Wojciech Ryszard Rzepka, Chrestomatia staropolska. Teksty do 1543 roku, Wrocław 1984 i wyd. nast.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: