Transgresje 3002-KON2024K40
Transgresje, czyli wszelkiego rodzaju przekraczanie: odstępowanie od reguł, gwałcenie prawa, łamanie zasad, naruszanie rytuałów z jednej strony, z drugiej – przekraczanie granic samego siebie, przemiana wewnętrzna, będą rozpatrywane zarówno w najszerszym wymiarze kulturowym i psychologicznym, jak w węższym zakresie prowokacyjnych i wywrotowych działań artystycznych.
Zostaną przypomniane koncepcje transgresji Georges’a Bataille’a i Józefa Kozieleckiego, a także przedyskutowane przykłady literackie ("Ulisses" Jamesa Joyce’a, "Ceremonie żałobne" Jeana Geneta), teatralne ("Studium o Hamlecie" Wyspiańskiego w reżyserii Jerzego Grotowskiego, "Klątwa" Wyspiańskiego w reżyserii Konrada Swinarskiego i Olivera Frljicia), filmowe ("Ostatnie kuszenie Chrystusa" Martina Scorsese, "Antychryst" i "Nimfomanka" Larsa von Triera, "Nocny portier" Liliany Cavani, "Salò, czyli 120 dni Sodomy" Piera Paola Pasoliniego), z obszaru sztuk wizualnych (performance "Solar Anus" Rona Atheya) oraz muzyczne ("Le Grand Macabre" Györgya Ligetiego).
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Wiedza
Osoba biorąca udział w konwersatorium zna i rozumie:
- w stopniu pogłębionym pojęcie tabu: religijnego, kulinarnego, cielesnego;
- w stopniu pogłębionym pojęcie transgresji w wymiarze kulturowym i psychologicznym oraz w wymiarze artystycznym;
- w stopniu pogłębionym znaczenie buntu w sztuce oraz istotę i odmiany subwersywnych działań artystycznych;
- w stopniu pogłębionym zróżnicowanie widowisk kulturowych, performansów społecznych i gatunków artystycznych.
Umiejętności
Osoba studiująca potrafi:
- wykorzystać zdobytą w czasie zajęć wiedzę i umiejętności, by w pracy samodzielnej i grupowej analizować zjawiska kulturowe z punktu widzenia teatrologii, antropologii widowisk i performatyki;
- przygotować prezentację lub pisemne omówienie wybranego przez siebie problemu z użyciem teorii widowisk i performansu;
- uważnie i ze zrozumieniem przeczytać książkę naukową prezentującą wywód teoretyczny i zastosować poznaną teorię do własnych badań;
- zabierać głos w dyskusji na podstawie przeczytanych tekstów.
Kompetencje społeczne
Osoba studiująca jest gotowa do
- samodzielnego czytania tekstów naukowych uwzględniającego poszukiwanie kontekstu;
- dyskusji zarówno o teorii jak i metodologii badań z zakresu badań nad przedstawieniem teatralnym, widowiskiem kulturowym i performansem społecznym;
- pracy z grupie nad wybranym zagadnieniem z omawianego tekstu;
- przyjęcia postawy szacunku wobec odmienności i różnorodności tożsamości;
- znalezienia wartości w czytaniu całości prac naukowych niezależnie od ich objętości i prześledzenia myśli autora/autorki od początku do końca wywodu.
Kryteria oceniania
1.Podstawowym warunkiem zaliczenia semestru jest uczestniczenie w zajęciach. Nieobecności należy usprawiedliwiać u prowadzącego zajęcia. Osoba studiująca ma prawo do dwóch nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze. Osoba mająca od trzech do pięciu nieobecności w semestrze musi nadrobić je w ramach dyżuru prowadzącego. Nieobecności (nawet usprawiedliwione!) na więcej niż pięciu zajęciach skutkują niedopuszczeniem do zaliczenia zajęć - jedynie osoby z przyznaną Indywidualną Organizacją Studiów w oparciu o opinię BON mogą mieć zwiększony limit nieobecności, jednak nie więcej niż do 50%.
2. Ocena na zaliczenie zostanie wystawiona na podstawie aktywności na zajęciach w postaci zabierania głosu w dyskusji lub uczestniczenia w dyskusji w grupach (50%) oraz przygotowania prezentacji w wybranej formule (wypowiedź ustna, powerpoint) albo napisania pracy zaliczeniowej wykorzystującej materiał z zajęć do interpretacji wybranego przez siebie zagadnienia badawczego (50%).
3.Szacunkowy nakład pracy osoby studiującej: 3 ECTS (90h) - udział w zajęciach 30h (1 ECTS), przygotowanie do zajęć 30h (1 ECTS), przygotowanie zaliczenia 30h (1 ECTS);
4. Sposób wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji w prezentacjach określają zapisy § 3 i 4 uchwały nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 roku. W związku z tym, że jedną z podstawowych umiejętności zdobywanych na kierunkach studiów organizowanych na Wydziale Polonistyki jest sprawne i profesjonalne posługiwanie się polszczyzną pisaną, a w szczególności stylem naukowym, zabrania się wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji do korekty i redakcji tekstów a także generowania tekstu i slajdów.
Literatura
Georges Bataille: "Historia erotyzmu", przeł. Ireneusz Kania, Kraków: Oficyna Literacka, 1992, s. 73-101 (cz. 4 "Transgresje").
Georges Bataille: "Erotyzm", przeł. Maryna Ochab, Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, 1999, s. 9-142 ("Przedmowa", "Wstęp"; cz. I "Zakaz i transgresja").
Michel Foucault: "Przedmowa do transgresji", przeł. Tadeusz Komendant, w: "Osoby", wybór, oprac. i red. Maria Janion i Stanisław Rosiek; Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1984, s. 300-320.
Józef Kozielecki: "Koncepcja transgresyjna człowieka. Analiza psychologiczna", Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987.
Józef Kozielecki: "Transgresja i kultura", Warszawa: Wydawnictwo Akademickie "Żak", 1997.
Józef Kozielecki: "Psychotransgresjonizm. Nowy kierunek psychologii", Warszawa: Wydawnictwo Akademickie "Żak", 2001.
Jerzy S. Wasilewski: "Tabu", Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010.
Seria Transgresje:
"Galernicy wrażliwości", wybór, oprac. i red. Maria Janion i Stanisław Rosiek, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1981.
"Odmieńcy", wybór, oprac. i red. Maria Janion i Zbigniew Majchrowski; Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982.
"Osoby", wybór, oprac. i red. Maria Janion i Stanisław Rosiek, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1984;.
"Maski", t. 1-2, wybór, oprac. i red. Maria Janion i Stanisław Rosiek, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1988.
"Dzieci", t. 1-2, wybór, oprac. i red. Maria Janion i Stefan Chwin, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1988.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: