Etyka w badaniach i projektach społeczno-kulturalnych 3002-KON2024K38
Rozwój badań i projektów społeczno-kulturowych, któremu
towarzyszy publiczna obecność ich wyników zostają
zestawione z rosnącą wrażliwością na wartości ludzkie. Wobec
powyższego celem zajęć jest kształtowanie wrażliwości i
świadomości etycznej w kontekście badań naukowych oraz
przygotowania i realizowania projektów o profilu społeczno-
kulturowym. Konwersatorium obejmie następujące
zagadnienia:
(1) Przedmiot etyki. Wybrane koncepcje etyczne. Rola
wartości w formułowaniu problemów i tematów
badań naukowych oraz projektów społeczno-
kulturowych.
(2) Dylematy etyczne wywoływane przez postęp
naukowy i technologiczny.
(3) Etyka ogólna i etyka zawodowa. Kodeksy etyczne.
(4) Kontekst środowiskowy: Najważniejsze zalecenia
etyczne dla badaczy społecznych, kulturowych oraz
animatorów kultury.
(5) Etyczne problemy stosowania często
wykorzystywanych metod badawczych (ankieta,
wywiad, analiza dyskursu).
(6) Etyczne problemy uczestnictwa w kulturze.
(7) Etyka a emocje.
(8) Etyczne problemy stosowania rzadziej
wykorzystywanych metod badawczych (eksperyment,
obserwacja niejawna, obserwacja uczestnicząca).
(9) Nowe problemy etyczne badań i projektów
społeczno-kulturalnych: Internet i sztuczna
inteligencja.
(10) Zagadnienia etyczne w tworzeniu projektów
badawczych i kulturowych: ćwiczenie świadomości
etycznej.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
Osoba studencka zna główne kodeksy etyczne badań społecznych.
Osoba studencka zna główne pojęcia z zakresu etyki.
Osoba studencka zna zalecenia etyczne wobec najczęściej pojawiających się problemów i deficytów etycznych badań i projektów społeczno-kulturowych.
Umiejętności:
Osoba studencka potrafi wiązać wybór problemów badawczych z nauk społeczno-kulturowych z wartościowaniami naukowymi i społecznymi.
Osoba studencka potrafi rozpoznać wrażliwe etycznie miejsca w podstawowych typach badań i projektów społecznych i kulturoznawczych.
Osoba studencka potrafi identyfikować zagrożenia dla bezstronności badań społecznych i kulturowych, zwłaszcza sondaży.
Kompetencje społeczne:
Osoba studencka akceptuje potrzebę istnienia etycznych standardów badań i projektów społeczno-kulturowych.
Osoba studencka jest gotowa do przyjęcia wymagań wynikających z roli badacza z obszaru nauk społeczno-kulturowych i animatora kultury i ich odróżnienia od wymagań innych ról publicznych.
Osoba studencka jest gotowa do przestrzegania kodeksów etyki badań związanych z postępem nauki i kultury.
Kryteria oceniania
1.Podstawowym warunkiem zaliczenia przedmiotu jest
uczestnictwo w zajęciach. Osoba studiująca ma prawo do
dwóch usprawiedliwionych lub nieusprawiedliwionych
nieobecności w semestrze. Nieobecności od trzech do pięciu
należy nadrobić na dyżurze prowadzącej. Powyżej pięciu
nieobecności (nawet usprawiedliwionych) skutkuje
niedopuszczeniem do zaliczenia zajęć. Osoby z Indywidualną
Organizacją Studiów mogą mieć zwiększony limit
nieobecności do 50%.
2. Ocena na zaliczenie zostanie wystawiona na podstawie
aktywności na zajęciach (50%) oraz przygotowania projektu
badań lub wydarzenia o profilu społeczno-kulturowym na
podstawie treści zajęć (50%).
3.Szacunkowy nakład pracy osoby studiującej:
1 ECTS (30h) - przygotowanie do zajęć 30h,
1 ECTS (30h) - udział w zajęciach,
1 ECTS (30h) – przygotowanie do zaliczenia (projektu).
4. Przygotowując projekt, zabrania się wykorzystywania
systemów sztucznej inteligencji do korekty i redakcji tekstu.
Na Uniwersytecie Warszawskim wykorzystanie narzędzi
sztucznej inteligencji w zaliczeniu zajęć reguluje § 3 i 4
Uchwały nr 98 Uniwersyteckiej Rady Edukacji z dnia 8
grudnia 2023 r.
Literatura
1. Babbie, E. (2003). Badania społeczne w praktyce/
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, Rozdz. 18.
2. Batorski D., Olcoń-Kubicka M., (2006). Prowadzenie
badań przez Internet - podstawowe zagadnienia
metodologiczne, Studia Socjologiczne, 3 (182), 99-132.
3. Bielska, B. (2016). Praktyki ukrywania. O pułapkach,
pokusach i pożytkach z badań niejawnych. Przegląd
Socjologii Jakościowej, 12 (3), 70–87.
4. Horolets, A., (2016). Badacz jako gość. Przegląd
Socjologii Jakościowej, 12 (3), 54-69.
5. International Sociological Association's (ISA) Code of
Ethics.
6. Kodeks Etyczny Arteterapeutów. Kajros -
Stowarzyszenie Arteterapeutów Polskich.
7. Kodeks Etyki Socjologa PTS.
8. Kodeks Etyki Stowarzyszenia Artystów Wykonawców
Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych SAWP.
9. Lisek-Michalska, J. (2013). Badania fokusowe.
Problemy metodologiczne i etyczne. Łódź:
Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego, 2013, s. 113-
189.
10. Męcfal S. (2016). Badacz zjawisk trudno dostępnych w
terenie–kwestie etyczne, praktyczne i metodologiczne.
Przegląd Socjologii Jakościowej 12 (3), 88-100.
11. Mizielińska, J., Stasińska, A., Żadkowska, M., Halawa,
M. (2018). Dylematy etyczne w badaniu pary
intymnej. Doświadczenia z pracy badawczej, Studia
Socjologiczne, 3 (230), 71-100.
12. Siuda, P., (2010). Prowadzenie badań w Internecie –
podstawowe problemy etyczne, Ruch Prawniczy,
Ekonomiczny i Socjologiczny, 4, 187-202.
13. Świątek, P. (2019). Problemy etyczne w relacji badacza
z osobami badanymi (na przykładzie badań
biograficznych z osobami starymi). Przegląd
Socjologii Jakościowej, 15 (4), 204-223.
14. Walczak-Duraj, D. (2017). Przyczyny deficytów i
dylematów etycznych w badaniach naukowych.
Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym, 20(1), 17–32.
15. Zbiór zasad i wytycznych pt. "Dobre obyczaje w
nauce" Polskiej Akademii Nauk.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: