Słabe i mocne teorie teatru polskiego 3002-KON2023K10

Proponowane tematy:

Wprowadzenie: słabe i mocne

1. Witkacy, Wyspiański

Wstępny blok zajęć poświęcony Witkacemu i Wyspiańskiemu – dwóm postaciom za pośrednictwem których chcemy przyjrzeć się zarówno teatrowi polskiemu w XX i XXI wieku, jak i pokazać działanie słabych i mocnych teorii. Wśród omawianych zagadnień będą wybrane realizacje tekstów Witkacego i Wyspiańskiego.

Obecność awangardy

Blok zajęć poświęcony sposobom istnienia awangardy w polskim teatrze. Jego celem jest przyjrzenie się temu, w jaki sposób awangarda była i jest ustanawiana na polskiej scenie w perspektywie „słabej” i „mocnej” teorii. Śledząc wcześniejsze realizacje tekstów Witkacego (Lupa, Kantor), będziemy zastanawiać się nad obecnością awangardowych tropów w teatrze, jak i nad funkcją awangardy i kontekstami, w jakich się pojawia.

1. Jarzyna

Punktem wyjścia będzie tu Bzik tropikalny (reż. Grzegorz Jarzyna, 1997), spektakl będący zarówno inscenizacją tekstu autora należącego do kanonu awangardy, jak i ustanowiony jako początek „nowego teatru” w Polsce.

2. Lupa

Analizowane będą spektakle Krystiana Lupy Maciej Korbowa i Bellatrix (Jelenia Góra 1986, PWST Kraków 1993, Łaźnia Nowa/Teatr IMKA 2015).

3. Kantor

Przedmiotem zainteresowania w tej grupie zajęć będzie twórczość Tadeusza Kantora jako interpretatora Witkacego, lecz także jako artysty, którego twórczość mieści się w porządkach słabej i mocnej teorii.

4. Laskowska

Zajęcia poświęcone reżyserce awangardy. Prapremiery Witkacego (Wariat i zakonnica, W małym dworku, 1959) zrealizowane zostały przez Wandę Laskowską, podobnie jak prapremiera Kartoteki (1960).

5. Witkacy

Z perspektywy wypracowanej na poprzednich zajęciach, można się będzie przyjrzeć koncepcjom Witkacego i ich ustanawianiu.

Rewolucje

Blok zajęć poświęcony rewolucjom w polskim teatrze – od politycznych po społeczne i artystyczne. Będziemy wspólnie zastanawiać się nad znaczeniem motywu rewolucji w polskim teatrze i nad strategiami tworzenia rewolucyjnej podmiotowości w rozmaitych kontekstach historycznych przez wydarzenia artystyczne i krytykę teatralną.

1. Prześniona rewolucja

Punktem wyjścia będzie tu spektakl W imię Jakuba S. Moniki Strzępki (2011) i książka Andrzeja Ledera Prześniona rewolucja (2014).

2. Solidarność

Punktem wyjścia będą tu spektakle: Solidarność. Nowy projekt Pawła Wodzińskiego (2017), który jest rekonstrukcją I Zjazdu Delegatów NSZZ Solidarność w 1981 roku i powrotem do pytania o istotę tego ruchu społecznego oraz H. Jana Klaty (2004), spektakl grany w rozpadającej się Stoczni Gdańskiej.

3. Rewolucja kobiet

Punktem wyjścia będzie spektakl Żony stanu, dziwki rewolucji, a może i uczone białogłowy Wiktora Rubina (2016), które wprowadzają w kontekst Czarnego Protestu z 2016 roku. Omówiona zostanie także działalność grup feministycznych (Teraz Poliż, Czarne Szmaty).

4. Rewolucja, której nie było

Punktem wyjścia będzie tu spektakl Teatru 21 "Rewolucja, której nie było" oraz protest Osób z Niepełnosprawnościami w Sejmie z 2018 roku. Zastanowimy się nad emancypacyjnym potencjałem teatru tworzonego przez osoby z niepełnosprawnościami.

Polityczności

Blok zajęć poświęcony różnym rodzajom i różnym rozumieniom polityczności w teatrze – od spektakli interwencyjnych i komentujących wydarzenia polityczne, po takie, w których ujawniane są podmioty politycznego działania. Zajmiemy się sposobami wytwarzania przez teatr dyskursu politycznego, zastanowimy się nad politykami cielesności i widzialności wpisanymi w różne modele teatru. Interesować nas będą bardzo różne praktyki artystyczne – od współczesnej choreografii po Zeittheater – oraz towarzyszący im dyskurs krytyczny.

1. Polityka i polityczność

Punktem wyjścia będą dwie realizacje Szewców Witkacego – Szewcy u bram Jana Klaty (2007) i Szewcy Justyny Sobczyk (2017).

2. Profanacje

Zajęcia poświęcone „sztuce bluźnierczej”. Punktem wyjścia będą Klątwa Olivera Frljicia (2017) oraz niedoszła do skutku prezentacja Golgoty Picnic Rodrigo Garcii na Festiwalu Malta (2014).

3. Taniec i choreografia

Taniec i choreografia zostaną przedstawione jako performatywne formy kształtujące i problematyzujące polityki cielesności i normatywności: od tradycji baletowej, przez teatr ruchu aż po choreografię eksperymentalną.

4. Teatr amatorski, studencki, off

Na zajęciach przedstawione zostaną modele teatru, które z założenia nie wpisują się w istniejący w polskim teatrze system funkcjonowania instytucjonalnego. Wpisują się one zasadniczo w słabe teorie, kształtując alternatywne i niekonwencjonalne strategie działania politycznego.

5. Teatr robotniczy

Zajęcia poświęcone tradycji teatru robotniczego – od czasów międzywojennych i działalności Witolda Wandurskiego czy Antoniny Sokolicz, lecz także spektakli proletariackich Schillera, przez przemiany formuły teatru robotniczego w PRL i emblematyczną Brygadę szlifierza Karhana Dejmka (1949).

Kondycja aktora-aktorki

Blok zajęć poświęcony „sztuce aktorskiej”. To jedna z najbardziej ugruntowanych kategorii teatrologicznych. Wśród omawianych zagadnień znajdzie się zarówno sama praktyka aktorska, jak i język jej opisu, który – podobnie jak dydaktyka w szkołach artystycznych – kształtuje normatywność. Będzie tu też miejsce na dyskusje na temat instytucjonalnych ram funkcjonowania aktorek i aktorów.

1. Aktorka

Punktem wyjścia będzie monolog Klary Bielawki z Klątwy Olivera Frljicia (2017) na temat traktowania kobiet w teatrze krytycznym.

2. Ciało-słowo-głos

Zajęcia poświęcone normatywizacji ról męskich i kobiecych w dyskursie recenzenckim i badawczym.

3. Płeć performera

Zajęcia, dla których punktem wyjścia jest artykuł Płeć performera (2010) i dyskusja wokół niego.

4. Akt całkowity

Punktem wyjścia będzie tu Książę – spektakl dokamerowy Karola Radziszewskiego (2014) i Książę Niezłomny Jerzego Grotowskiego (1965).

5. Artysta w pracy

Punktem wyjścia jest książka Bojany Kunst na temat prekaryzacji zawodów artystycznych.