Poza antropocentryzm: sztuki performatywne 3002-KON2022K44
Zajęcia poświęcone będą współczesnemu polu sztuk performatywnych. Osoby uczestniczące
zapoznają się ze zróżnicowanymi strategiami tworzenia nieantropocentrycznych relacji,
eksplorowanymi przez działające w nim artystki.
Zajęcia umożliwią refleksję nad rozwijanymi w polu sztuki sposobami przekształcania form
myślenia i działania w świecie w kierunku rozwijania praktyk cielesnych i form działania poza
paradygmatem antropocentrycznym.
Osoby uczestniczące w zajęciach będą miały okazję do zapoznania się z zagadnieniem relacji teorii
z praktyką w kontekście myślenia nie tyle o sztuce, co ze sztuką. Praktyki artystyczne potraktowane
zostaną jako przestrzeń tworzenia sposobów działania w świecie, doświadczania go i przeżywania.
Pole sztuki rozumiane będzie jako laboratorium form relacyjności między ludzkimi i więcej-niż-
ludzkimi aktorami. Takie ujęcie pozwala eksplorować alternatywne sposoby doświadczania świata,
uważności i uczestniczenia w relacjach. Jest przestrzenią tworzenia i cielesnej transmisji wiedzy o
sposobach działania poza hegemonicznymi relacjami społecznymi.
Zajęcia przybliżą specyfikę działania polskiego pola sztuk performatywnych i jego
instytucjonalnego usytuowania. Podczas zajęć punkt ciężkości przesunięty zostanie z dzieł
artystycznych (gdzie spektakl teatralny rozumie się jako artefakt o jasno określonej strukturze i
granicach) na procesualny proces pracy artystycznej rozumianej jako praktyka.
Podczas zajęć zapoznamy się z wybranymi pracami współczesnych artystek. Omawiane będą
praktyki o różnym statusie i umocowaniu instytucjonalnym, takie jak: spektakle, działania
aktywistyczne, pokazy choreograficzne w galeriach, warsztaty ruchowe, scory, projekty
artystyczno-badawcze.
Najważniejsze kategorie: badania artystyczne; współmyślenie; ekologia wiedzy; usytuowane
badanie; spekulacja; afekt; performatywność; ciało i praktyki cielesne; działanie i sprawczość.
Przykładowe prace artystyczne omawiane w trakcie zajęć: Weronika Pelczyńska, Patrycja
Kowańska, Magda Fejdasz, Refrakcja: choreografia spojrzeń,; Ramona Nagabczyńska, Błogo;
Agata Siniarska, Prototypy 04: Osuwisko i Hyperdances; Alicja Czyczel, Lagma 2021; Agata
Maszkiewicz, Taki pejzaż i Still life; Dobrawa Borkała, Symfonia oddechowa. Jaśnienie; Ania
Nowak, Języki przyszłości; Alicja Naumann, Za tobą moja zimna ciotko; Magda Ptasznik, scories
and other mutations of scores; Karol Tymiński, Ogrodnik.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Wiedza: absolwent zna i rozumie: metodologie nauk o kulturze i powiązane z nimi metody
badawcze, główne tendencje rozwojowe nauk o kulturze w Polsce i na świecie;
Umiejętności: absolwent potrafi: interpretować zgromadzony materiał uwzględniając kontekst
historyczny, społeczny i polityczny, wykorzystywać posiadaną wiedzę by formułować i testować
hipotezy z zakresu nauk o kulturze;
Kompetencje społeczne: absolwent jest gotów do: krytycznej oceny posiadanej wiedzy i
odbieranych treści, dostrzegania wagi refleksji kulturoznawczej dla życia społecznego i
dostrzegania konieczność jej rozwoju, samodzielnego, twórczego i przemyślanego działania w
kulturze.
Kryteria oceniania
Zaliczenie będzie miało formę samodzielnego opracowania i omówienia projektu artystycznego w
formie ustnej lub pisemnej, w zależności od indywidualnych preferencji.
Dopuszczalne są 2 nieobecności w semestrze. Nieobecności przekraczające 1/3 liczby zajęć są
podstawą do ich niezaliczenia.
Literatura
Pełna lista lektur zostanie przedstawiona na początku semestru. Wszystkie teksty będą udostępniane
osobom uczestniczącym.
– Brelińska-Garsztka, Paulina; Małkowicz-Daszkowska, Zofia; Reznik, Zofia, „Rozruchy
badawczo-artystyczne w sztukach performatywnych: zbliżenie na taniec, ruch i choreografię”,
„Didaskalia. Gazeta Teatralna" 2021 nr 165.
– Niespodziewane alianse. Sztuki performatywne jutra, red. Mateusz Borowski, Mateusz Chaberski,
Małgorzata Sugiera, Kraków 2019.
– Zamorska, Magdalena, „Czy badania artystyczne robią tylko artystki i artyści? O lęku
kompetencyjnym i uldze dyskursywnej”, „Czas kultury”, Nr 7/2021.
– Ekoetyka teatru, Nowa Siła Kuratorska, czerwiec 2021.
– Choreografia: autonomie, red. M. Keil, Art Stations Foundation, Instytut Muzyki i Tańca, Instytut
Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, East European Performing Arts Platform, Poznań –
Warszawa – Lublin 2019.
– Rogowska-Stangret, Monika, Być ze świata. Cztery eseje o etyce posthumanistycznej,
Słowo/obraz terytoria 2020.
– Schneider Rebecca, New Materialism and Performance Studies, „TDR: The Drama Review”,
2015, vol. 59, no 4.
– Post-dance, red. D. Andersson, M. Spångberg, M. Edvardsen MDT, Stockholm 2017.
– Rogoff, Irit, Smuggling – An Embodied Crticality, „Xenopraxis” (2006).
– Knowings and Knots. Methodologies and Ecologies in Research-Creation, red. Natalie Loveless,
The University of Alberta Press, 2013.
– Arlander, Annette; Barton, Bruce; Dreyer-Lude, Melanie; Spatz, Ben, Performance as Research.
Knowledge, Methods, Impact, Routledge, London 2017.
– Felski, Rita, The limits of critique, The University of Chicago Press 2015.
– Kosofsky Sedgwick, Eve, „Czytanie paranoiczne, czytanie reparacyjne, albo masz paranoję i
pewnie myślisz, że ten tekst jest o tobie”, przeł. Magda Szcześniak, „Widok. Teorie i praktyki
kultury wizualnej” 2014 nr 5.
– Barad, Karen, Posthumanistyczna performatywność: ku zrozumieniu, jak materia zaczyna mieć
znaczenie, przeł. J. Bednarek, [w:] Teorie wywrotowe. Antologia przekładów, red. Agnieszka
Gajewska, Poznań 2012.
– Haraway, Donna, Wiedze usytuowane. Kwestia nauki w feminizmie i przywilej
ograniczonej/częściowej perspektywy, przeł. A. Czarnacka, Biblioteka Online Think Tanku
Feministycznego.
– Maria Puig de la Bellacasa, Matters of Care: Speculative Ethics in More than Human, University
Of Minnesota Press 2017.
– de Sousa Santos, Boaventura, The End of the Cognitive Empire,The Coming of Age of
Epistemologies of the South, Duke University Press, 2018.
– Ingold, Tim, Splatać otwarty świat. Architektura, antropologia, design, Instytut Architektury,
2018.
– Material feminisms, red. S. Alaimo, S. Hekman, Bloomington-Indianapolis 2008.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: