Psychoanalityczne i literackie dyskursy pragnienia w epoce fin-de-siècle’u 3002-KON2022K34
Program zajęć obejmuje lekturę oraz dyskusję nad wybranymi tekstami psychoanalitycznymi, wczesnoseksuologicznymi i literackimi epoki europejskiego fin-de-siècle’u. Lekturze fragmentów najważniejszych prac z zakresu psychoanalizy, psychiatrii oraz literackiego modernizmu towarzyszyć będzie wnikliwa refleksja nad dynamiką cyrkulacji wiedzy między naukami psycho-medycznymi, psychoanalizą i literaturą modernistyczną zarówno w kontekstach zachodnio-, jak i środkowo- i wschodnio-europejskich. Podczas zajęć będziemy dyskutować nad wybranymi tekstami źródłowymi z zakresu literatury modernizmu, teorii psychoanalitycznej oraz dyskursów wczesnoseksuologicznych.
Tematy kolejnych zajęć:
1. Sztuka psycho-medycznego i literackiego portretowania fin-de-siècle: Richard von Krafft-Ebing (Psychopatia sexualis) i Leopold von Sacher-Masoch (Wenus w futrze);
2. Richard von Krafft-Ebing (Psychopatia sexualis), Magnus Hirschfeld (Berlin’s Third Sex) i Oscar Wilde (Portret Doriana Graya);
3. Sigmund Freud (Trzy rozprawy z teorii seksualnej) i Robert Musil (Niepokoje wychowanka Törlessa);
4. Freud (Trzy rozprawy z teorii seksualnej) i Thomas Mann (Tonio Kröger);
5. Marzenie senne jako droga do seksualnej rewolucji: S. Freud (Objaśnianie marzeń sennych) i Arthur Schnitzler (Oczy szeroko zamknięte);
6. Marzenie senne i fragmentacja: Mihály Babits (Kalif bocian) i Otto Rank (Don Juan i Leporello);
7. Psychoanaliza, marksizm i rewolucja: Jindřich Štyrský (Emilie comes to me in a dream), Otto Gross (O symbolice destrukcji) i Freud (Fetyszyzm);
8. Psychoanalityk jako pisarz: Freud (Fragment analizy pewnej histerii), Henry James (W kleszczach lęku);
9. Pisarz jako psychoanalityk: Thomas Mann (Czarodziejska góra) i Georg Groddeck (Ono);
10. Dzikie psychoanalizy: Italo Svevo (Zeno Cosini) i Freud (Dzika psychoanaliza);
11. Literackie dyskursy nienormatywnego pragnienia: E.M. Forster (Maurycy) i André Gide (Corydon);
12. Nowoczesna scientia sexualis oraz literatura dojrzałego modernizmu: Havelock Ellis (Studies in the Psychology of Sex II) i R. Hall (The Well of Loneliness);
13. Od psychografii do „nowej biografii”: Isidor Sadger (Od patografii do psychografii) i Virginia Woolf (Orlando).
Kierunek podstawowy MISMaP
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Wiedza:
- student zna i rozumie swoistość dyskursów psycho-medycznych i psychoanalitycznych kształtujących się na przełomie XIX i XX wieku oraz potrafi rozpoznać ich związki z literackim modernizmem
- student zna i rozumie podstawowe zagadnienia z zakresu historii i teorii psychoanalitycznej, wczesnych rozpraw seksuologicznych, które potrafi odnieść do najważniejszych przykładów dzieł literackich końca XIX i pierwszych trzech dekad XX wieku
Umiejętności:
- student potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę, by samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować, integrować informacje z różnorodnych źródeł z zakresu studiów psychoanalitycznych oraz nowych badań nad modernizmem, a także potrafi wykorzystywać je w samodzielnych projektach badawczych
- student potrafi stale dokształcać się w zakresie historii dyskursów psycho-medycznych, teorii psychoanalitycznej i literackiego modernizmu, a także rozwijać się intelektualnie oraz zawodowo
Kompetencje społeczne:
- student potrafi poddać czytany materiał pogłębionej interpretacji oraz krytycznej ocenie
student potrafi wykazać się otwartością i badawczą ciekawością wobec złożoności historii nauk psycho-medycznych epoki fin-de-siècle, teorii psychoanalitycznej oraz historii europejskiej literatury modernistycznej; potrafi też rozpoznać najważniejsze przemiany kulturowe, które istotnie wpłynęły na historię psychoanalizy, seksuologii oraz literackiego modernizmu
student zna najważniejsze współczesne ośrodki badań nad modernizmem, psychoanalizą i historią nauk psycho-medycznych, a także potrafi zasięgnąć dalszej wiedzy w interesującym go zakresie.
Kryteria oceniania
Metody i kryteria oceniania:
Warunkiem koniecznym zaliczenia zajęć jest obecność (dopuszczalne dwie nieobecności w semestrze; większa liczba nieobecności (nie większa niż 30%) może zostać zaliczona na konsultacjach z prowadzącym).
frekwencja
aktywny udział w dyskusji podczas zajęć
Esej (5 stron) na wybrany temat (ustalony wcześniej z prowadzącym) i rozmowa zaliczeniowa
Praktyki zawodowe
-
Literatura
Mihály Babits, Kalif bocian, przeł. Szczepan Woronowicz, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1983.
Havelock Ellis, Studies in the Psychology of Sex II (fragmenty), Medical Books, London 1937.
E.M. Forster, Maurycy, przeł. Maria Olejniczak-Skarsgård, Atext, Gdańsk 1994.
Sigmund Freud, Objaśnianie marzeń sennych, przeł. Robert Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa 2015 (fragmenty).
Sigmund Freud, Trzy rozprawy z teorii seksualnej, w: tegoż, Życie seksualne, przeł. Robert Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa 1999.
Sigmund Freud, Fragment analizy pewnej histerii, w: tegoż, Histeria i lęk, przeł. Robert Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa 2001.
Sigmund Freud, Fetyszyzm, w tegoż, Psychologia nieświadomości, przeł. Robert Reszke, 303-309.
Sigmund Freud, Dzika psychoanaliza, w: tegoż, Technika terapii, przeł. Robert Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa 2007, 103-110.
André Gide, Corydon, trans. Rochard Howard, University of Illinois Press, Chicago 2001.
Georg Groddeck, Ono, przeł. Marek Chojnacki, w: Imago psychoanalizy. Antologia, wyb., oprac. i wstępem opatrzyła Agnieszka Sobolewska, przeł. M. Chojnacki, Tadeusz Zatorski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2021.
Otto Gross, O symbolice destrukcji, przeł. Marek Chojnacki, w: Imago psychoanalizy. Antologia, wyb., oprac. i wstępem opatrzyła Agnieszka Sobolewska, przeł. M. Chojnacki, Tadeusz Zatorski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2021.
Radclyffe Hall, The Well of Loneliness, commentary by Havelock Ellis, Doubleday, New York 1990.
Magnus Hirschfeld, Berlin’s Third Sex, trans. James J. Conway, Rixdorf Editions, Berlin 2017.
Henry James, W kleszczach lęku, przeł. Witold Pospieszała, Prószyński i S-ka, Warszawa 2012.
Richard von Krafft-Ebing, Psychopatia sexualis (fragment), przeł. Marek Chojnacki, „Schulz/Forum” no. 7, s.121–155.
Thomas Mann, Tonio Kröger, w: Tonio Kröger i inne opowiadania, przeł. Leopold Staff, Czytelnik, Warszawa 1987.
Thomas Mann, Czarodziejska góra, wyd. dowolne.
Robert Musil, Niepokoje wychowanka Törlessa, przeł. Wanda Kragen, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2002.
Otto Rank, Don Juan i Leporello, przeł. Marek Chojnacki, w: Imago psychoanalizy. Antologia, wyb., oprac. i wstępem opatrzyła Agnieszka Sobolewska, przeł. M. Chojnacki, Tadeusz Zatorski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 202.
Leopold von Sacher-Masoch, Wenus w futrze, wstęp i przeł. Kazimierz Imieliński, Res Polona, Łódź 1989.
Isidor Sadger, Od patografii do psychografii, przeł. Marek Chojnacki, w: Imago psychoanalizy. Antologia, wyb., oprac. i wstępem opatrzyła Agnieszka Sobolewska, przeł. M. Chojnacki, Tadeusz Zatorski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2021.
Arthur Schnitzler, Oczy szeroko zamknięte, przeł. Victor Grotowicz, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 1999.
Jindřich Štyrský, Emilie comes to me in a dream. Edition 69, przeł. Iris Irwin, Ubu Gallery, London-New York 2018.
Italo Svevo, Zeno Cosini. Powieść, przeł. Adolf Speiser, Księgarnia Popularna w Warszawie, Warszawa 1936.
Oscar Wilde, Portret Doriana Graya, przeł. Maria Feldmanowa, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2010.
Virginia Woolf, Orlando, przeł. Tomasz Bieroń, Znak, Kraków 2006.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: