Opera i queer 3002-KON2020K24
Tytułowy bohater sztuki Paula Rudnicka „Jeffrey”, który twierdzi, że spał z pięcioma tysiącami mężczyzn, w pewnym momencie zwraca się wprost do publiczności: „Wiem, że to źle twierdzić, że wszyscy geje mają obsesję seksu. Bo to nieprawda. Wszyscy ludzie mają obsesję na punkcie seksu. Wszyscy geje mają obsesję na punkcie opery”. Celem zajęć będzie analiza relacji łączącej operę ze zjawiskami niemieszczącymi się w obrębie heteronormatywności.
Na konwersatorium będziemy starali się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób opera jako forma artystyczna oraz praktyka społeczna może brać udział w kształtowaniu tożsamości oraz zastanowić się czy sama w sobie posiada krytyczny potencjał, czy jest to może stereotyp, z którym należy się zmierzyć, by uczynić z niej sztukę queerową.
1. Zajęcia wprowadzające
2. Stan badań
Queer w operze:
3. Fenomen opera queen
4. Kult diwy:
męska adoracja – Maria Callas
kobiece uwielbienie – Brigitte Fassbaender
polska perspektywa: Ewa Podleś, Violetta Villas, Aldona Orłowska
5. Wątki: Oktawian („Kawaler z różą” R. Straussa)
6. Kompozytorzy: Piotr Czajkowski, Benjamin Britten
7. Filmy: „Filadelfia” (reż. Jonathan Demme)
Queerowanie opery:
8. Doświadczenie – „Dydona i Eneasz” Purcella
9. Śpiewacy:
fenomen kastrata
kontratenor we współczesnej kulturze – Klaus Nomi
anty-diwa – Juliana Snapper
10. Dzieła: Péter Eötvös „Anioły w Ameryce”, Charles Wuorinen „Brokeback Mountain”
11. Inscenizacje: Peaches i „Orfeusz” Monteverdiego (Hebbel am Ufer w Berlinie)
12. Filmy: „Medea” (reż. Pier Paolo Pasolini)
Kurs będzie prowadzony synchronicznie za pośrednictwem komunikatorów internetowych dopuszczonych do użytku przez UW (tj. Google Meet lub Zoom), z elementami pracy asynchronicznej, weryfikowanej przez prowadzącą / prowadzącego. Link do zajęć i szczegółowe informacje dotyczące danej grupy będzie można znaleźć w wirtualnej sali w Google Classroom.
Zaproszenie na zajęcia będzie wysyłane na adresy mailowe w domenie UW, podane w systemie USOS - prosimy o sprawdzenie aktualności danych!
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
K_W02, KW_03,
K_U01, K_U02, K_U03, K_U05, K_U07, K_U08,
K_K01, K_K02, K_K03,
Kryteria oceniania
PR, OA
Literatura
Wybrana literatura:
1. Philip Brett, Britten and Grimes, „The Musical Times” December 1977, vol. 118, no. 1618, s. 995-1000.
2. Casta Diva. Der schwule Opernführer, hrsg. von Rainer Falk, Sven Limbeck, Berlin 2019.
3. Terry Castle, In Praise of Brigitte Fassbaender: Reflection on Diva-Worship, w: En travesti: Women, Gender Subversion, Opera, ed. by Corinne E. Blackmer, Patricia Juliana Smith, New York 1995, s. 20-58.
4. Brigitte Cormier, Ewa Podleś. Contralto assoluto, przeł. Ewa Adamusińska-Vouland, Kraków 2013.
5. Bogusław Deptuła, Queer as opera, „Dwutygodnik. Strona Kultury” 2009, nr 19, http://www.dwutygodnik.com/artykul/692-queer-opera-queer-as-opera.html.
6. Witold Filler, Violetta Villas. Tygrysica z Magdalenki, Warszawa 1993.
7. Roger Freitas, The Eroticism of Emasculation: Confronting the Baroque Body of the Castrato, „Journal of Musicolgy” Spring 2003, vol. 20, no. 2, s. 196-249.
8. John Gill, Burying Benjamin Britten, w: tegoż, Queer Noises: Male and Female Homosexuality in Twentieth-Century Music, London 1995.
9. Maciej Jabłoński, Casto divo. Callas i gest cierpiącej inności, „Dwutygodnik. Strona Kultury” 2009, nr 19, http://www.dwutygodnik.com/artykul/685-queer-opera-casto-divo-callas-i-gest-cierpiacej-innosci.html.
10. Maciej Jabłoński, Podleś triumphans, w: tegoż, Między ćwiartowaniem a tłumaczeniem snów. Eseje i ułamki z krytyki muzycznej, Poznań 2011, s. 185-190.
11. Bogusław Kaczyński, Dzikie orchidee, Warszawa 1983.
12. Wayne Koestenbaum, The Queenʼs Throat: Opera, Homosexuality and the Mystery of Desire, New York 1993.
13. José Máximo Leza, “Brokeback Mountain”: ‘Why Can’t I Say What I Want to Say?’, w: Ivo van Hove: From Shakespeare to David Bowie, ed. by Susan Bennett, Sonia Massai, London 2018.
14. Joanna Mizielińska, Idee pogubione w czasie – polityka LGBT vs teoria queer w Polsce i na Zachodzie, „Przegląd Kulturoznawczy” 2012, nr 3.
15. Monica B. Pearl, The City of Brotherly Love: Sex, Race and AIDS in “Philadelphia”, “EnterText” 2003, no. 2.3.
16. Judith A. Peraino, I Am An Opera: Identifying with Henry Purcellʼs „Dido and Aeneas”, w: En travesti: Women, Gender Subversion, Opera, ed. by Corinne E. Blackmer, Patricia Juliana Smith, New York 1995, s. 99-131.
17. The Queer Encyclopedia of Music, Dance and Musical Theater, ed. by Claude J. Summers, Berkley 2004.
18. Queering the Pitch: The New Gay and Lesbian Musicology, ed. by Philip Brett, Elizabeth Wood, Gary C. Thomas, 2nd Edition, New York 2006.
19. Paul Robinson, The Opera Queen: A Voice from the Closet, „Cambridge Opera Journal” November 1994, vol. 6, no. 3, s. 283-291.
20. Barth David Schwartz, Medea and Callas, w: tegoż, Pasolini Requiem, New York 1992.
21. Magda Szczęśniak, Queerowanie historii, czyli dlaczego współcześni geje nie są niczyimi dziećmi, „Teksty Drugie” 2012, nr 5.
22. Anna Taszycka, Queer potrzebny od zaraz, „Dwutygodnik. Strona Kultury” 2009, nr 19, http://www.dwutygodnik.com/artykul/711-queer-operaqueer-potrzebny-od-zaraz.html.
23. Gary Le Tourenau, Kitsch, Camp, and Opera: „Der Rosenkavalier”, „Canadian University Music Review” 1994, no. 14, s. 77-97.
24. Błażej Warkocki, Queerowanie kanonu, „Dwutygodnik. Strona Kultury” 2009, nr 19, http://www.dwutygodnik.com/artykul/694-queer-opera-queerowanie-kanonu.html.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: