Historia kultury bałtyckiej 3002-HKOPB2C
Na zajęciach podejmowane będą następujące tematy:
- „tożsamość bałtycka” – pojęcie, zakres, wątpliwości; krajobraz i historie;
- kultura miejska: historyczna "eksterytorialność" miast wobec kultur narodowych: odrębność, wielokulturowa historia Rygi, Tallina, Wilna, Dyneburga itp.
- kultura wsi - ich obecność i znaczenie w Litwie, Łotwie i Estonii;
- historia języków bałtyckich i ich znaczenie dla tożsamości narodowych;
- zróżnicowanie etniczne, językowe, religijne państw bałtyckich; problem "mniejszości w mniejszości", zwłaszcza losów społeczności żydowskiej;
- tradycje ludowe, mitologie - ich współczesna obecność w przestrzeni kultur bałtyckich i znaczenie dla tożsamości;
- doświadczenia XX wieku w społecznościach Litwy, Łotwy i Estonii;
- wybrane zjawiska współczesnego życia kulturalnego w krajach bałtyckich: fenomen współczesnej powieści historycznej/historyczno-mitologicznej;
- dziedzictwo - materialne i niematerialne dziedzictwo państw bałtyckich.
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Absolwent/ka zna i rozumie:
- wybrane aspekty historii kultury polskiej i tak zwanych kultur bałtyckich - Litwy, Łotwy, Estonii;
- wybrane metodologie nauk o kulturze, przede wszystkim badań historycznokulturowych, w odniesieniu do kultur bałtyckich i ich specyfiki;
- podstawową terminologię nauk o kulturze, właściwą przedmiotowi zajęć: pojęcia tożsamości, nowoczesności narodowej, nacjonalizmu językowego itp.
- metody analizy oraz interpretacji praktyk i tekstów kultury z obszaru bałtyckiego.
Umiejętności: absolwent/ka potrafi:
- potrafi samodzielnie wyszukiwać teksty kultury reprezentatywne dla kultur bałtyckich dostępne w języku polskim bądź językach kongresowych;
- interpretować zgromadzony materiał uwzględniając kontekst historyczny, społeczny i polityczny, w szczególności doświadczenia wielokulturowych społeczności Litwy, Łotwy i Estonii w XIX i XX wieku;
- wykorzystywać metodologię badawczą oraz narzędzia (także cyfrowe) nauk humanistycznych oraz prezentować i syntetyzować uzyskane tymi metodami dane, zwłaszcza odnoszące się do najważniejszych procesów społecznych w historii państw bałtyckich (np. kształtowania nowoczesnej tożsamości narodowej, znaczenia języka narodowego itp.)
- napisać tekst o objętości około 20.000 znaków, samodzielnie dobierając literaturę z przedmiotowego zakresu oraz zaprezentować ustnie wyniki swych dociekań badawczych
- w swych wypowiedziach pisemnych i ustnych stosuje w sposób poprawny terminologię z zakresu nauk o kulturze.
- zabierać głos w dyskusji stosując poprawne strategie argumentacyjne i operacje logiczne;
- stale dokształcać się i rozwijać intelektualnie oraz zawodowo.
Kompetencje społeczne: absolwentka jest gotowa do:
- krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści; w szczególności do rozumienia różnorodnych perspektyw w badaniu historii kultury tak zwanych "małych narodów" oraz dyskursów kolonialnych obecnych w schematach dotyczących historii państw bałtyckich;
- przyjęcia postawy szacunku i badawczej ciekawości wobec różnorodnych zjawisk kultury, w szczególności: dostrzeżenia istnienia narodów bałtyckich, ich kulturowej odrębności, historii samostanowienia, a także ich wewnętrznych problemów;
- dostrzegania wagi refleksji kulturoznawczej dla życia społecznego i dostrzegania konieczność jej rozwoju w szczególności w relacjach Polski z historycznymi i współczesnymi sąsiadami;
- zaangażowania w dialog społeczny i międzykulturowy ze zrozumieniem i empatią oraz rozumienie znaczenia tego zaangażowania dla obecnej sytuacji w Europie Środkowej;
- wykazywania troski o dziedzictwo kulturowe i świadomości jego znaczenia dla życia społecznego, w tym - rozumiejącego podejścia do kwestii spornych w relacjach zwłaszcza polsko-litewskich.
Kryteria oceniania
Podstawowym warunkiem zaliczenia semestru jest uczestniczenie w zajęciach. Osoba studiująca ma prawo do dwóch nieobecności (usprawiedliwionych lub nieusprawiedliwionych) w semestrze. Osoba mająca od trzech do pięciu nieobecności w semestrze musi nadrobić je w sposób określony przez prowadzącą. Nieobecności (nawet usprawiedliwione!) na więcej niż pięciu zajęciach (30%) skutkują niedopuszczeniem do zaliczenia zajęć - jedynie osoby z przyznaną Indywidualną Organizacją Studiów w oparciu o opinię BON mogą mieć zwiększony limit nieobecności, jednak nie więcej niż do 50%.
Weryfikacja efektów uczenia się jest dwojaka. Na ocenę końcową składa się:
- aktywność na zajęciach (egzekwowana będzie znajomość lektury obowiązkowej),
- krótka praca zaliczeniowa (ok. 4-5 stron znormalizowanego komputeropisu) w formie omówienia problemowego wybranego zjawiska bądź tekstu kultury litewskiej, łotewskiej bądź estońskiej. Prace mogą dotyczyć filmów, dzieł literackich, muzycznych, plastycznych, a także zjawisk historycznokulturowych.Omówieniu tematów prac służyć będą jedne wybrane zajęcia o charakterze wspólnego warsztatu. Bibliografię i szczegółowe problematyzację pracy uczestnicy i uczestniczki ustalą z prowadzącą na jej dyżurach.
Podczas przygotowywania pracy zaliczeniowej zabrania się wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji do korekty i redakcji tekstu.
Na Uniwersytecie Warszawskim sposób wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji w pracach zaliczeniowych określają zapisy § 3 i 4
uchwały nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 roku.
Szacunkowy nakład pracy osób uczestniczących w zajęciach określa się następująco: udział w zajęciach trwających jeden semestr (30
godzin) - 1 ECTS, regularne przygotowanie do zajęć - 1 ECTS, przygotowanie i udział w zaliczeniu - 1 ECTS. Łącznie 3 ECTS, co stanowi
ekwiwalent 90 godz. pracy w skali semestru.
Literatura
Jan Brokken, Bałtyckie dusze, przeł. Alicja Oczko, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2017.
wybór tekstów z numeru tematycznego pisma „Herito”, nr 40 „Litwa”, MCK, Kraków 2021.
Tomas Venclova, Magnetyczna Północ. Rozmawia Ellen Hinsey, wyd. Zeszyty
Literackie 2018.
Czesław Miłosz, Tomas Venclova, Dialog o Wilnie, wyd. dowolne.
Czesław Miłosz, Dolina Issy, wyd. dowolne.
Oskar Miłosz, Baśnie litewskie, wyd.dowolne.
Kristina Sabaliauskaitė, Silva Rerum (I), tłum. Izabela Korybut-Daszkiewicz, wyd. Znak, Kraków 2016.
Tomas Venclova, Eseje. Publicystyka, wyd. Pogranicze, Sejny 2001.
Svens Kuzmins, Chochma, Mapress, przeł.Agnieszka Smarzewska, Gdańsk 2022.
Andrus Kivirähk, Człowiek, który znał mowę węży, przeł. Anna Michalczuk-
Podlecki, Marpress, Gdańsk 2020.
Filmografia i ikonografia krajów bałtyckich XIX-XXI wieku
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: