Historia kultury francuskiej 3002-HKOF2CE

1. Rewolucja Francuska
Zagadnienia: ciągłość władzy królewskiej we Francji przedrewolucyjnej – Rewolucja Francuska jako wydarzenie historyczne, społeczno-kulturowe i symboliczne – spory o ocenę i wagę rewolucji w myśli francuskiej w XIX i XX wieku

2. Cesarz i Markiz
Zagadnienia: Napoleon Bonaparte i Donatien Alphonse François de Sade: dwie biografie, dwie koncepcje władzy, prawa i wolności – bonapartyzm i sadyzm – Kodeks Cywilny Napoleona i filozofia społeczna de Sade’a – centralne miejsce kategorii wolności we francuskiej myśli społeczno-politycznej – laicyzm i ateizm

3. Croisset
Zagadnienia: realizm w literaturze francuskiej XIX wieku – powieść realistyczna a naturalistyczna – Flaubert: zapis indywidualnego doświadczenia i konfrontacja z rzeczywistością historyczną – diagnoza i krytyka kultury mieszczańskiej – francuska prowincja i jej obyczaje

Powieść: Gustave Flaubert, Pani Bovary, słowo/ obraz terytoria, Gdańsk 2005

4. Modernité
Zagadnienia: kategoria modernité w pismach krytycznych Baudelaire’a – filozofia nowoczesności – spór o interpretację myśli Baudelaire’a we francuskiej teorii literatury w XX wieku – Flaubert i Baudelaire jako konstruktorzy „przestrzeni sztuki nowoczesnej”

5. Realizm
Zagadnienia: realizm w malarstwie francuskim XIX wieku – wynalezienie fotografii – próba nowego zdefiniowania relacji między obrazem i rzeczywistością – kryzys realizmu na przełomie XIX i XX wieku

Materiały wizualne: wybrane obrazy Courbeta i oraz fotografie Niépce’a, Daguerre’a i Nadara

6. Boulevard Haussmann
Zagadnienia: zmiany w przestrzeni miejskiej Paryża w XIX wieku – plany urbanistyczne barona Georges’a Haussmanna – wielka przebudowa Paryża w latach 50. i 60. XIX wieku – bulwary, pasaże, place: nowe przestrzenie i nowe sposoby posługiwania się nimi – budowa Wieży Eiffela i wystawa światowa w Paryżu w 1889 roku – naturalizm a realizm w literaturze i malarstwie

Powieść: Emil Zola, Zdobycz, PIW, Warszawa

7. Perspektywy: Manet, Monet, Cézanne
Zagadnienia: przemiany percepcji i nowe formy doświadczania na przełomie XIX i XX wieku – nowe prądy w malarstwie – między impresjonizmem a kubizmem – wpływ impresjonizmu na filozofię, literaturę, muzykę i film

Materiały wizualne:
W cieplarni i Balkon, Édouard Manet
Impresja i Dworzec Saint-Lazare, Claude Monet
Góra Sainet-Victoire i Wielkie kąpiące się, Paul Cézanne

8. Grand Café
Zagadnienia: wiek XIX jako wiek wynalazków – przemiany w postrzeganiu czasu i przestrzeni na przełomie XIX i XX wieku – wynalezienie i upowszechnienie kinematografu – bracia Lumiére i Georges Méliès: dwa modele kinematograficznego pojmowania rzeczywistości – kino a sztuki tradycyjne

Materiały wizualne: wybrane filmy braci Lumiére i Georges’a Mélièsa

9. Combray
Zagadnienia: filozofia Henriego Bergsona i jej recepcja – W poszukiwaniu straconego czasu: nawiązania i inspiracje – filozofia pamięci i filozofia reprezentacji w twórczości Prousta – wpływ psychoanalizy Freuda na konstrukcję bohatera literackiego – nowe formy narracji powieściowej na początku XX wieku

Powieść: Marcel Proust, W stronę Swanna, PIW, Warszawa 1992.

10. Wielka Wojna
Zagadnienia: pierwsza wojna światowa z perspektywy Francji – „wojna kubistyczna”: doświadczenie wojny a przemiany w sztuce europejskiej – nowa koncepcja działań wojennych – radykalizm projektu literacko-egzystencjalnego Céline'a na przykładzie "Podróży do kresu nocy"

11. Wielka Awangarda
Zagadnienia: zjawiska awangardowe w sztuce francuskiej lat 20. i 30. – impresjonizm filmowy – surrealizm w literaturze i sztukach plastycznych – związki surrealizmu z psychoanalizą – awangardowa mapa Paryża

Materiały wizualne:
Uśmiechnięta Pani Beudet, reż. Germaine Dulac (1922)
Pies andaluzyjski, reż. Luis Buñuel i Salvador Dali (1929)

12. Szaleństwo jako metoda
Zagadnienia: teatr awangardowy – filozofia i antropologia teatru Antonina Artauda – „wielcy szaleńcy” kultury francuskiej – język a szaleństwo – dyskurs krytyczny i dyskurs kliniczny

13. Egzystencjalizm
Zagadnienia: egzystencjalizm w filozofii i literaturze – Jean-Paul Sartre i Albert Camus – Sartre'a odczytanie i krytyka Freuda – egzystencjalizm jako postawa życiowa – czarny realizm poetycki w kinie francuskim

Materiały wizualne:
Ludzie za mgłą, reż. Marcel Carné (1938)

14. Vichy
Zagadnienia: działania wojenne we Francji – życie codzienne we Francji w czasie drugiej wojny światowej – kolaboracja – Francuski Ruch Oporu – stosunek Francuzów do rządu Vichy - moda w okupowanej Francji

15. Kinofilia
Zagadnienia: kontekst społeczno-polityczny przemian obyczajowych we Francji w połowie lat 50. – „popegzystencjalizm”, fascynacja kulturą amerykańską i rozwój kultury popularnej – teoria kultury masowej Edgara Morina - zjawisko kinofilii i formowanie środowiska „Cahiers du Cinéma” – Nowa Fala i nowa powieść – polityka autorska

Powieść: Francoise Sagan, Witaj smutku, Książnica, Katowice 2003.

Materiały wizualne:
I bóg stworzył kobietę, reż. Roger Vadim (1956)
400 batów, reż. François Truffaut (1959)

16. 1968
Zagadnienia: kontekst polityczny i ekonomiczny wydarzeń maja 1968 roku we Francji – protesty studenckie – francuski ruch lewicowy – sytuacjoniści – intelektualista zaangażowany – maj 1968 roku w kulturze popularnej – strukturalizm i poststrukturalizm

17. Druga Fala
Zagadnienia: feminizm drugiej fali we Francji – "Mistyka kobiecości "Betty Friedan (1963) – feminizm egzystencjalny i feminizm postmodernistyczny – najważniejsze postulaty ruchu kobiecego we Francji w latach 60. i 70.

18. Śmierć autora
Zagadnienia: postmodernizm w filozofii, literaturze i sztuce – psychoanaliza i dekonstrukcja – kryzys „wielkich narracji” – intertekstualność, ironia, relatywizm i wyczerpanie – zmiana statusu nauki w filozofii postmodernistycznej

19. Centre Pompidou
Zagadnienia: nowe koncepcje urbanistyczne i przemiany przestrzeni miejskiej we Francji w drugiej połowie XX wieku – blokowiska: od „jednostki mieszkaniowej” po początek XXI wieku – brutalizm i postulaty architektury mieszkaniowej Le Corbusiera – rozwój techniczny i technologiczny we Francji w latach 70. i 80. – spektakularne inwestycje: Centre Pompidou (1977), TGV (1981), kanał La Manche (1988), La Défense (1989) – postmodernizm w architekturze

Materiały wizualne:
Play Time, reż. Jacques Tati (1967)

20. Francuski Inny
Zagadnienia: kolonializm i postkolonializm – mniejszości narodowe, etniczne i religijne we Francji – imigrant jako Inny – problem integracji i asymilacji a odrębność kulturowa – Michel Houellebecq, czyli nowa „francuska jakość” w powieści

Powieść: Michel Houellebecq, Uległość, WAB, Warszawa 2015.

Materiały wizualne:
Nienawiść, reż. Mathieu Kassovitz (1995)