Antropologia i etnografia codzienności internetu 3002-2K1ANM4
W ramach warsztatu będziemy zajmować się rozpoznaniem teoretycznym (lektura tekstów), ale przede wszystkim działaniem, angażowaniem się w codzienne praktyki cyfrowe i ich badaniem. Poruszane na zajęciach kwestie będą dotyczyć w dużej mierze warsztatu metodologicznego, etyki badań oraz definiowania podstawowych kategorii badawczych w kontekście internetu, kultury cyfrowej oraz praktyk użytkowników. Opis zajęć ma charakter ramowy i obejmie m.in. opisane poniżej zagadnienia, może jednak zostać dostosowany do zainteresowań badawczych uczestników i uczestniczek zajęć:
1. Czy żyjemy w cyberpunku: wyobraźnia i popkultura, definicje internetu, dyskursy cyfrowe;
2. Always-On: (Auto)etnografia sieciowych praktyk;
3. Gdzie jest teren i jak go badać: przegląd podstawowych terminów i podejść badawczych;
4. Przestrzenie hybrydowe, usieciowione rzeczy – spacer etnograficzny w poszukiwaniu interakcji z sieciami;
5. Zapomniany metawers? Etnografia wirtualnych światów;
6. Jak badać media społecznościowe;
7. Czy istnieją gatunki cyfrowe?;
8. AI i LLMy jako metoda badawcza i przedmiot badań;
9. Tworzenie i eksperymentowanie: w stronę medialabu;
10. Etyka badań: hakowanie i trollowanie jako metody badawcze?
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student/ka zna i potrafi zastosować w praktyce metody i narzędzia etnografii i socjologii cyfrowej, dobrać odpowiednie narzędzia teoretyczne i metodologiczne do badanego zjawiska.
Student/ka potrafi wykorzystać pozyskaną wiedzę metodologiczną, by zaprojektować własne badanie, zidentyfikować obszary i zjawiska słabo rozpoznane w dotychczasowych badaniach oraz formułować pytania badawcze.
Student/ka jest gotów/gotowa do krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści. Rozumie potrzebę włączenia refleksji etycznej do procesu projektowania badań w środowisku online i nad nim.
Kryteria oceniania
Podstawowym warunkiem zaliczenia semestru jest obecność na zajęciach. Nieobecności należy usprawiedliwiać u prowadzącej/prowadzącego zajęcia. Student/studentka ma prawo do dwóch usprawiedliwionych lub nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze. Osoba mająca od trzech do pięciu nieobecności w semestrze musi nadrobić je w sposób określony przez osobę prowadzącą zajęcia (poprzez indywidualnie spotkanie podczas dyżuru w celu omówienia materiału z zajęć). Nieobecności (nawet usprawiedliwione!) na więcej niż pięciu zajęciach skutkują niedopuszczeniem do zaliczenia zajęć - jedynie osoby z przyznaną Indywidualną Organizacją Studiów w oparciu o opinię BON mogą mieć zwiększony limit nieobecności, jednak nie więcej niż do 50%.
Warunkiem zaliczenia warsztatów jest aktywne uczestniczenie w zajęciach (60%) oraz wykonanie pracy zaliczeniowej polegającej na zaprojektowaniu badania i prezentacji projektu (40%).
Sposób wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji w pracach dyplomowych, pisemnych pracach zaliczeniowych i prezentacjach określają zapisy § 3 i 4 uchwały nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia.
Literatura
Lektury podstawowe:
Boellstorff, Tom, Dojrzewanie w Second Life: antropologia człowieka wirtualnego, tłum. Agata Sadza, Kraków: Wydawnictwo UJ, 2012.
Filiciak, Mirosław i Paweł Starzec, ‘Kto ma sprawczość?’, Widok. Theories and Practices of Visual Culture, nr 38, 2024
Hjorth, Larissa, Heather Horst, Anne Galloway i Genevieve Bell (red.), The Routledge Companion to Digital Ethnography, New York: Routledge, 2017.
Jemielniak, Dariusz, Socjologia Internetu, Warszawa, 2019.
Kamińska, Magdalena, Memosfera. Wprowadzenie do cyberkulturoznawstwa, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2017.
Lindgren, Simon, Digital Media and Society, 2nd ed., London: Sage, 2025.
Makowska, Marta, Agnieszka Maj i Katarzyna Sacharczuk, AI w badaniach jakościowych: Praktyczny przewodnik dla badaczy i analityków społecznych, Warszawa: CeDeWu, 2025. (Wybrane fragmenty)
Quan-Haase, Anabel i Luke Sloan (red.), The SAGE Handbook of Social Media, London: Sage, 2022.
Z podanych lektur wykorzystane zostaną wybrane fragmenty.
Lista tekstów zostanie dostosowana do zainteresowań uczestników i uczestniczek zajęć. Teksty będą udostępniane poprzez Classroom.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: