Poetyka 3002-1LP2OCE
1. Twórczość słowna – komunikacja (twórczość słowna w perspektywie antropologii słowa; oralność – piśmienność – literalność; system komunikacji a model twórczości słownej; komunikacja – medium – twórczość słowna; komunikacja jako element praktyki społecznej a komunikacja literacka; problem podmiotu tekstu pisanego i drukowanego; role osobowe w utworze literackim, pozatekstowy i wewnątrztekstowy wymiar komunikacji literackiej; instancje nadawcze, odbiorcze, podmiot i adresat utworu, autor i czytelnik);2. Praktyki – gatunki (ustne i pisemne gatunki mowy; gatunki prymarne i wtórne; zróżnicowanie funkcjonalne gatunków mowy; gatunek literacki jako gatunek mowy; styl indywidualny mówiącego/piszącego; wpływ prymarnych gatunków mowy na język literacki i ich transformacja w wypowiedzi artystycznej; utwór literacki jako ogniwo w procesie obcowania literackiego; analiza stylistyczna w perspektywie teorii aktów mowy; utwór literacki jako działanie słowne);3. Gatunki ustne. Mit (kontekst społeczny i rytualny mitu; mit jako narracja; mai jako gatunek epicki; mity kalendarzowe jako model epopei starożytnej; czas mityczny, przestrzeń mityczna; mit – bajka – epos: procesy i przemiany; derytualizacja i desakralizacja mitu; mit i literatura; mit jako kategoria interpretacyjna; słowo jako mit; mit jako system semiologiczny; rozszyfrowanie mitu);4. Gatunki ustne. Bajka (bajka jako epicki gatunek oralny; morfologiczna analiza bajki; specyfika budowy kompozycyjno-stylistycznej; podobieństwo fabularne bajek; bajka wobec gatunków pokrewnych; psychoanalityczna koncepcja baśni; baśń jako residuum kultury tradycyjnej);5. Od poezji epickiej do poezji (oralny i ludyczny rodowód poezji; poezja epicka; społeczna, sakralna, ludyczna funkcja poezji; problem oryginalności przekazu; litera i dźwięk w poezji; wiersz metryczny; kulturowe funkcje metrycznych stóp antycznych; polskie stopy metryczne i warunki językowe wprowadzenia polskiego sylabotonizmu; meliczność wiersza sylabicznego; tonizm jako efekt uwalniania wiersza z reguł metrycznych; wpływ rozwoju i ekspansji powieści na formę wierszową; 6. Partytura i wykonanie – tekst i lektura (słowo – gest – rytm; rodzaje gier i zabaw językowych; formy podawcze typowe dla epiki, liryki i dramatu; quasi-czasowa struktura dzieła; funkcje mowy w widowisku teatralnym; pozatekstowe kreowanie elementów świata przedstawionego; dramat jako tekst literacki; lektura jako akt komunikacji i sfera kontaktu; lektura a interpretacja; recepcja; horyzont oczekiwań i jego przełamywanie; symbolika „śmierci autora”, autor jako bezosobowy „skryptor”, autor jako instancja tekstowa;7. Poetyckość (miejsce literatury w telegraficznym modelu komunikacji; charakterystyka funkcji aktu mowy; specyfika funkcji poetyckiej w języku literackim; rzutowanie zasady ekwiwalencji z osi wyboru na oś kombinacji; słowo jako przedmiot wypowiedzi poetyckiej; specyfika formy wierszowej na tle normy językowej; zasada ekwiwalencji; historyczny rys opozycji – wiersz proza; wiersz jako forma użytkowa i wysokoartystyczna; zagadnienia poetyki tekstu nieartystycznego; opozycja użytkowości i artystyczności);8. Język poetycki. Metafora, symbol, obraz (teorie metafory; myślenie metaforyczne jako przymiot człowieka; metafora jako narzędzie poznawania rzeczywistości; metafora a myślenie przedpojęciowe; katachreza; konwencjonalizacja i leksykalizacja metafory; personifikacja jako szczególny rodzaj metafory; znaczenie kontekstu, kompetencji nadawcy i odbiorcy; funkcje metafory; alegoria- symbol – metafora – mit – archetyp; symbolizm jako program poetycki; symbol jako struktura poznawcza; warunki komunikatywności symbolu; fenomenologia obrazu poetyckiego; marzenie poetyckie; wyobraźnia poetycka; intersubiektywność obrazu; obraz – myśl – język).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Uczestnicy zajęć powinni umieć zastosować kategorie, wymienione w pełnym opisie przedmiotu, do analizy i interpretacji różnych wypowiedzi, nie tylko literackich.
Kryteria oceniania
Końcowa ocena zostanie wystawiona na podstawie zaliczenie ustnego bądź kolokwium pisemnego sprawdzającego znajomość omawianej na zajęciach literatury oraz umiejętność praktycznego zastosowania zawartych w niej kategorii analitycznych.
Literatura
1. TWÓRCZOŚĆ SŁOWNA – KOMUNIKACJA · Jack Goody, Ian Watt, Następstwa piśmienności, przełożyła Justyna Jaworska, [w:] Almanach antropologiczny 2. Temat: oralność/piśmienność, pod redakcją naukową Andrzeja Mencwela, WUW, Warszawa 2007. · Walter J. Ong, Od mimesis do ironii. Pismo i druk jako powłoki głosu, [w:] tegoż, Osoba – świadomość – komunikacja. Antologia tekstów, przełożył Józef Japola, WUW, Warszawa 2010. · Jerzy Bartmiński, Opozycja ustności i literackości, „Literatura Ludowa” 1989, nr 1. · Janusz Lalewicz, Komunikacja językowa i literatura, [w:] Społeczne funkcje tekstów literackich i paraliterackich, pod redakcją Stefana Żółkiewskiego, Maryli Hopfinger, Kamili Rudzińskiej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1974. · Aleksandra Okopień-Sławińska, Relacje osobowe w literackiej komunikacji, [w:] tejże, Semantyka wypowiedzi poetyckiej, Universitas, Kraków 1998. 2. PRAKTYKI – GATUNKI · Michaił Bachtin, Estetyka twórczości słownej, przełożyła Danuta Ulicka, opracowanie i wstęp Eugeniusz Czaplejewicz, PIW, Warszawa 1986. · Krzysztof Rutkowski, Białoszewski i proksemika, Proksemika i obcowanie językowe, [w:] tegoż, Przeciw (w) literaturze, Pomorze, Bydgoszcz 1987.· Richard Ohmann, Mowa, działanie, styl, [w:] Znak, styl, konwencja, wybór i wstęp Michał Głowiński, przełożyła Katarzyna Rosner, Czytelnik, Warszawa 1977. · Walter J. Ong, Stale hermeneutyka: głos, tekst, dyskretyzacja wobec „ja”, [w:] tegoż, Osoba – świadomość – komunikacja. Antologia tekstów, wybór, przekład, opracowanie Józef Japola, WUW, Warszawa 2010. · Cliford Geertz, Opis gęsty: w poszukiwaniu interpretatywnej teorii kultury, [w:] tegoż, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, przeł. Maria M. Piechaczek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005.3. PARTYTURA I WYKONANIE – TEKST I LEKTURA· Jerzy Cieślikowski, Folklor, [w:] tegoż, Wielka zabawa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1985. · Miron Białoszewski, O tym Mickiewiczu, jak go mówię…, „Odra” 1967, nr 6.· Roman Ingarden, Funkcje mowy w widowisku teatralnym, [w:] tegoż, Wybór pism estetycznych, pod redakcją Andrzeja Tyszczyka, Universitas, Kraków 2005.· Hans Robert Jauss, Historia literatury jako prowokacja dla nauki o literaturze, [w:] tegoż, Historia literatury jako prowokacja, przełożyła Małgorzata Łukasiewicz, IBL, Warszawa 1999. · Alberto Manguel, Władza czytelnika, [w:] tegoż, Moja historia czytania, przełożyła Hanna Jankowska, Muza SA, Warszawa 2003, fragmenty: Czytelnik symboliczny, Czytający autor, Zakazane lektury.· Roland Barthes, Śmierć autora, przełożył Michał Paweł Markowski, „Teksty Drugie” 1999, nr 1-2.4. GATUNKI USTNE. MIT · Bronisław Malinowski, Mit jako dramatyczna forma dogmatu [w:] tegoż, Mit, magia, religia, Dzieła zebrane, przełożyły Barbara Leś i Dorota Praszałowicz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1990.· Elezar Mieletinski, Mity kalendarzowe; Mity bohaterskie i „obrzędy przejścia”; Chaos kosmos. Kosmogeneza; Model kosmiczny [w:] tegoż, Poetyka mitu, przełożył Józef Dancygier, PIW, Warszawa 1981. · Bruno Schulz, Mityzacja rzeczywistości, [w:] tegoż: Opowiadania. Wybór esejów i listów, pod redakcją Jerzego Jarzębskiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1989.· Northrop Frye, Mit, fikcja i przemieszczenie, przełożyła Elżbieta Muskat-Tabakowska, [w:] „Pamiętnik Literacki" 1969, zeszyt 2. · Roland Barthes, Mit dzisiaj, [w:] tegoż, Mitologie, przełożył Adam Dziadek, KR, Warszawa 2000. 5. GATUNKI USTNE. BAJKA · Eleazar Mieletyński, Mit, bajka, epos [w:] tegoż, Poetyka mitu, przełożył Józef Dancygier, PIW, Warszawa 1981. · Włodzimierz Propp, Funkcje protagonistów, [w:] tegoż, Morfologia bajki, przełożyła Wiesława Wojtyga-Zagórska, Książka i Wiedza, Warszawa 1976. · Bruno Bettelheim, Kopciuszek, [w:] tegoż, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i pożytkach baśni, przełożyła Danuta Danek, WAB, Warszawa 1996.· Krzysztof Wrocławski, Gatunki folkloru (bajka, legenda, podanie) wobec semantyki obrzędu [w:] Z polskich studiów slawistycznych. Literaturoznawstwo, kulturologia, folklorystyka, Prace na XIII Międzynarodowy Kongres Slawistów w Lublanie, Warszawa 2003.6. GATUNKI USTNE. OD PIEŚNI DO WIERSZA· Eric Havelock, Psychologia recytacji poetyckiej, [w:] tegoż, Przedmowa do Platona, przełożył Paweł Majewski, WUW, Warszawa 2008. · Ernst Robert Curtius, Topika, przełożyła Krystyna Krzemieniowa, „Pamiętnik Literacki 1972, z. 1. · Johan Huizinga, Zabawa i poezja, Funkcja formy poetyckiej, [w:] tegoż, Homo ludens, przełożyli Maria Kurecka, Witold Wirpsza, Czytelnik, Warszawa 1998. · Edward Zwolski, Rodzaje i zasięg chorei, [w:] tegoż, Choreia: muza i bóstwo w religii greckiej, Pax, Warszawa 1978.· Paul Zumthor, Właściwości tekstu oralnego, przełożył Maciej Abramowicz, „Literatura Ludowa” 1986, nr 1. · Maria Dłuska, System wersyfikacyjny, [w:] tejże, Próba teorii wiersza polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980. 7. POETYCKOŚĆ · Roman Jakobson, Poetyka w świetle językoznawstwa, przełożyła Krystyna Pomorska, „Pamiętnik Literacki” 1960, z. 2. · Janusz Sławiński, Język poetycki, [w:] tegoż, Dzieło – język – tradycja, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1974. · Maria Dłuska, Wiersz, [w:] tejże, Prace wybrane, pod redakcją Stanisława Balbusa, Universitas, Kraków 2001, t. 1. · Stanisław Barańczak, Tablica z Macondo, [w:] tegoż, Wiersze zebrane, a5, Kraków 2007.8. JĘZYK POETYCKI. METAFORA, SYMBOL, OBRAZ · Arystoteles, Poetyka, przełożył i opracował Henryk Podbielski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1983. · Julian Przyboś, Sens poetycki, [w:] tegoż, Sens poetycki, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1967, t. I. · Teresa Dobrzyńska, Granice metafory – interpretacja metaforyczna wobec innych możliwości znaczeniowej interpretacji wyrażeń, w: tejże, Metafora, zeszyt pod redakcją Marii Renaty Mayenowej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1984. · Maria Podraza-Kwiatkowska, Pojęcie symbolu, [w:] tejże, Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski: teoria i praktyka, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1975.· Nikolaus R. Schweizer, Tradycyjna pozycja ut pictura poesis, przeł. Irena Fessel, [w:] Ut pictura poesis, red. Marek Skwara, Seweryna Wysłouch, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2006.· Gaston Bachelard, Fenomenologia poetycka, [w:] tegoż, Wyobraźnia poetycka, wybór Henryk Chudak, przedmowa Jan Błoński, przełożyli Henryk Chudak i Anna Tatarkiewicz, PIW, Warszawa 1975.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: