Polskie pieśni i piosenki w/o Polsce w okresie PRL 3002-1KON2025K3
Zajęcia zawierają omówienie wybranych tekstów kultury - pieśni i piosenek polskich oraz wybranych festiwali muzycznych z okresu 1945-1989. Celem zajęć jest analiza tekstu i formy muzycznej utworów, jak również źródeł (audio-)wizualnych i opracowań tekstowych na temat festiwali - w kontekście ich (nie)jawnego sprzeciwu lub wsparcia dla narracji państwa oraz przemian społeczno-obyczajowych Polski lat 1945-1989. W rezultacie kurs łączy zagadnienia z zakresu kultury symbolicznej, społecznej i politycznej. Szczegółowe zagadnienia obejmują poniższe tematy:
1. Miejsce i rola muzyki tradycyjnej w kulturze PRL.
2. Obraz wsi i jej mieszkańców w polskich piosenkach po II wojnie światowej.
3. Festiwal Piosenki Radzieckiej, czyli umasowienie odbiorcy w kontekście propagandy.
4. Festiwal Piosenki Żołnierskiej, czyli między propagandą a budowaniem narodowej wspólnoty.
5. Obraz kraju i społeczeństwa polskiego w piosenkach patriotycznych.
6. Egalitarna kultura wysoka?: Inkluzywna piosenka kabaretowa Kabaretu Starszych Panów.
7. Piosenki Wojciecha Młynarskiego: Jedzenie i moda, czyli o miłości, społeczeństwie, polityce i tradycji w PRL.
8. Za Żelazną Kulturą: Big beat, czyli legalny Rock & Roll?
9. Piosenka religijna na festiwalu Sacrosong a zaangażowanie religijne katolików w Polsce lat 60.
10. ,,Wszystko, czego dziś chcę…”. Czyli ewolucja seksualna w polskiej kulturze i społeczeństwie.
11. ,,Dziwny jest ten świat…”. Czyli społeczne i polityczne songi i protest songi Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu i Międzynarodowego Festiwalu w Sopocie.
12. ,,Siekiera, motyka…” – czyli o parafrazach tekstów kultury w społecznych reakcjach na wydarzenia traumatyczne (II wojna światowa, stan wojenny, pandemia Covid-19).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA
Osoba studiująca zna i rozumie:
- wybrane aspekty historii kultury polskiej XX wieku;
- dynamikę przemian społeczno-kulturowych w Polsce lat 1945-1989 oraz ich związek ze zjawiskami politycznymi, religijnymi i globalnymi,
UMIEJĘTNOŚCI
Osoba studiująca zna i potrafi:
- wykorzystać posiadaną wiedzę na temat historii kultury polskiej XX wieku, by samodzielnie opracować wybrane problemy badawcze;
- wykorzystać zdobytą w czasie zajęć wiedzę i umiejętności, by analizować i interpretować wybrane praktyki i teksty kultury polskiej XX wieku, uwzględniając szerszy kontekst historyczno-religijny, -społeczny i -polityczny;
- zabierać głos w dyskusji, wykorzystując wiedzę wyniesioną z zajęć oraz znajomość literatury naukowej, zarówno polsko-, jak i angielskojęzycznej;
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Osoba studiująca gotowa jest do:
- przyjęcia postawy szacunku i badawczej ciekawości wobec różnorodnych zjawisk kultury polskiej;
- dostrzegania wagi refleksji kulturoznawczej dla współczesnego życia społecznego;
- dostrzegania we współczesnej kulturze polskiej powiązań ze zjawiskami charakterystycznymi dla wieku XX.
Kryteria oceniania
Metody dydaktyczne:
dyskusja, analiza przypadku utworów muzycznych oraz materiałów (audio-)wizualnych, rozwiązywanie zadań problemowych, lektura tekstów
Warunki zaliczenia:
1. Podstawowym warunkiem uzyskania pozytywnej oceny końcowej jest aktywne uczestniczenie w zajęciach. Nieobecności należy usprawiedliwiać u osoby prowadzącej. Osoba studiująca ma prawo do dwóch usprawiedliwionych lub nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze. Osoba mająca od trzech do pięciu nieobecności w semestrze musi nadrobić je w sposób określony przez osobę prowadzącą. Nieobecności (nawet usprawiedliwione) na więcej niż pięciu zajęciach (30%) w semestrze skutkują niedopuszczeniem do zaliczenia zajęć. Jedynie osoby z przyznaną Indywidualną Organizacją Studiów w oparciu o opinię BON mogą mieć zwiększony limit nieobecności, jednak nie więcej niż do 50% w semestrze.
2. Warunkiem uzyskania pozytywnej oceny końcowej jest także lektura tekstów oraz uzyskanie pozytywnej oceny z kolokwium. Na kolokwium obowiązują wszystkie lektury przerabiane na zajęciach.
Szacunkowy nakład pracy osoby uczestniczącej w zajęciach:
udział w zajęciach 30h (1 ECTS), przygotowanie do zajęć 30h (1 ECTS), przygotowanie do kolokwium 30h (1 ECTS). Łącznie 3 ECTS (90h).
Literatura
Lista tematów i lektur:
1. Miejsce i rola muzyki tradycyjnej w kulturze PRL.
ꟷ Nowak, Tomasz, ,,Miejsce i rola muzyki tradycyjnej w kulturze PRL w świetle pu-blikacji z lat 1947–1956”, Polski Rocznik Muzykologiczny 2017/1, ss. 99-112.
2. Obraz wsi i jej mieszkańców w polskich piosenkach po II wojnie światowej.
ꟷ Chańko, Jan, ,,Motywy wiejskie w polskich piosenkach (po II wojnie światowej)", Zeszyty Wiejskie 2016/1, ss. 221-242.
3. Festiwal Piosenki Radzieckiej, czyli umasowienie odbiorcy w kontekście propagandy.
ꟷ Gorzków, Dorota, ,,Festiwal Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze. Rozrywka dla mas czy narzędzie komunistycznej propagandy?”, Studia Zachodnie 2016/1, ss. 225-236.
4. Festiwal Piosenki Żołnierskiej, czyli między propagandą a budowaniem narodowej wspólnoty.
ꟷ Bittner, Katarzyna, ,,Propagandowe funkcje piosenki na przykładzie Festiwalu Pio-senki Żołnierskiej w Kołobrzegu”, Pamięć i Sprawiedliwość 2013/2, ss. 233-261.
5. Obraz kraju i społeczeństwa polskiego w piosenkach patriotycznych.
ꟷ Łoś Robert, ,,Kultura jako źródło siły państwa. Zagadnienia wstępne”, E-Politikon: Kwartalnik Naukowy Ośrodka Analiz Politologicznych Uniwersytetu Warszawskie-go 2016/3, ss. 5-26.
ꟷ Pęczak, Mirosław, „Patriotyzmy” muzyki popularnej”, Kultura Współczesna 2015/1, ss. 46-56.
6. Egalitarna kultura wysoka?: Inkluzywna piosenka kabaretowa Kabaretu Starszych Pa-nów.
ꟷ Piętkowa, Romualda, Piętka, Marek, ,,Elitarny egalitaryzm Kabaretu Starszych Pa-nów”, Pamięć i Sprawiedliwość 2013/2, ss. 233-261.
7. Piosenki Wojciecha Młynarskiego: Jedzenie, czyli o miłości, społeczeństwie, polityce i tradycji w PRL.
ꟷ Wiśniewski, Jerzy. ,,Polacy przy jedzeniu i za stołem w piosenkach Wojciecha Młynarskiego”, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 2010/1, ss. 269-280.
8. Za Żelazną Kulturą: Big beat, czyli legalny Rock & Roll?
ꟷ Mamczur, Patryk. ,,Big beat z domów kultury. PRL-owski garage rock lat 60”, Pio-senka. Rocznik kulturalny 2020/8, ss. 186-195.
9. Piosenka religijna na festiwalu Sacrosong a zaangażowanie religijne katolików w Pol-sce lat 60.
ꟷ Śnieżek, Barbara, ,,Piosenka religijna na festiwalu Sacrosong w latach 1969–1978”, Muzyka 2021/2, ss. 162-176.
ꟷ Dudek, Antonii, Gryz Ryszard, Kościół i komuniści w Polsce (1945-1989), Kraków 2006 – lektura uzupełniająca.
10. ,,Wszystko, czego dziś chcę…”. Czyli ewolucja seksualna w polskiej kulturze i społeczeństwie.
ꟷ Hall, Dorota, Shifting Silences: Changes in Living Religion and Homosexuality in Poland Between 1970s and 2010s, ,,Intersections: East European Journal of So-ciety and Politics” 6 (2020), ss. 33–52.
ꟷ Kościańska, Agnieszka, ,,Humanae Vitae, Birth Control and the Forgotten History of the Catholic Church in Poland”, [w:] The Schism of ’68: Catholicism, Contracep-tion and “Humanae Vitae” in Europe, 1945-1975, red. Alana Harris, London 2018, ss. 187-208.
11. ,,Dziwny jest ten świat…”. Czyli społeczne i polityczne songi i protest songi Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu i Międzynarodowego Festiwalu w Sopocie.
ꟷ Kopania-Przebindowska, Lidia, ,,Zimna wojna w pop-kulturze. Czołówki festiwali piosenki Interwizji i propaganda sukcesu”, Kultura Popularna 2018/3, ss. 46-59.
12. ,,Siekiera, motyka…” – czyli o parafrazach tekstów kultury w społecznych reakcjach na wydarzenia traumatyczne (II wojna światowa, stan wojenny, pandemia Covid-19)
ꟷ Łopatyńska, Hanna M. ,,Od okupacji do pandemii. O wariantach piosenki Siekiera, motyka i jej roli w sytuacjach traumatycznych”, Literatura Ludowa 2021/4, ss. 39-54.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: