Inteligencja i jej lud. Klasy ludowe w świadomości społecznej polskiej inteligencji 3002-1KON2025K10
Konwersatorium poświęcone historii polskiej inteligencji, którego głównym zagadnieniem jest jej stosunek do klas ludowych w ujęciu chronologicznym, od okresu kształtowania się etosu inteligencji w XVIII i XIX wieku aż do dyskusji wokół współczesnego „zwrotu ludowego”. Podczas zajęć omówione zostaną historyczne momenty, w których inteligencja odwoływała się do klas ludowych teoretycznie lub starała się nawiązać z nimi polityczne sojusze. Będą to między innymi okres represji po powstaniu styczniowym, rewolucja roku 1905, niepokoje społeczne w drugiej połowie lat 30. XX wieku, pierwsze dekady istnienia PRL oraz czas powstawania „Solidarności” i transformacja systemowa.
Wśród lektur znajdą się opracowania historyczne, fragmenty katalogów wystaw, teksty publicystyczne i teksty krytycznoliterackie. Wybrane lektury mają uwidaczniać miejsce inteligencji w polskim systemie klasowym, a także umożliwiać krytyczną dyskusję o jej oczekiwaniach wobec klas ludowych oraz przypisywanych im historycznych i społecznych rolach. Część z nich dotyczy projektów kultury proletariackiej oraz amatorskich praktyk literackich i artystycznych. Zajęcia mają również służyć namysłowi nad tym, jakimi metodami, narzędziami teoretycznymi i źródłami wiedzy dysponowała polska inteligencja, kiedy starała się poznać życie klas ludowych. Wspólnym zadaniem prowadzącego i osób studiujących będzie opracowywanie roboczego katalogu możliwych źródeł do historii klas ludowych w Polsce.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Osoba studiująca zna i rozumie:
Zarys historii polskiej inteligencji i jej postaw wobec klas ludowych.
Związki kulturoznawstwa z historią społeczną, historią kulturową i historią sztuki.
Wybrane aspekty historii kultury polskiej ze szczególnym naciskiem na analizę relacji warstw i klas.
Podstawowe zagadnienia historii społecznej oraz wybrane narzędzia i nurty historii literatury i sztuk wizualnych.
Umiejętności
Osoba studiująca potrafi:
Wykorzystać nabytą wiedzę, by samodzielnie wyszukiwać i krytycznie analizować materiały dotyczące historii warstw i klas w Polsce.
Powiązać wybrane teksty i dzieła ze strukturą społeczną w omawianych okresach.
Kompetencje społeczne
osoba studiująca jest gotowa do:
Krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści w zakresie wybranych zagadnień z historii społecznej Polski.
Dostrzegania wagi refleksji nad historią warstw i klas w Polsce dla współczesnego życia społecznego.
Troszczenia się o dziedzictwo kulturowe i poszerzania swojej wiedzy z zakresu historii społecznej.
Kryteria oceniania
1. Podstawowym warunkiem zaliczenia semestru jest uczestniczenie w zajęciach. Nieobecności należy usprawiedliwiać u prowadzącego zajęcia. Osoba studiująca ma prawo do dwóch usprawiedliwionych lub nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze. Osoba mająca od trzech do pięciu nieobecności w semestrze musi nadrobić je w sposób ustalony z prowadzącym. Nieobecności (nawet usprawiedliwione) na więcej niż pięciu zajęciach skutkują niedopuszczeniem do zaliczenia zajęć - jedynie osoby z przyznaną Indywidualną Organizacją Studiów w oparciu o opinię BON mogą mieć zwiększony limit nieobecności, jednak nie więcej niż do 50%.
2. Ocena na zaliczenie zostanie wystawiona na podstawie aktywności na zajęciach w postaci zabierania głosu w dyskusji lub uczestniczenia w dyskusji w grupach (50%) oraz przygotowania prezentacji w wybranej formule (referat, prezentacja slajdów etc.) wykorzystującej materiał z zajęć do interpretacji wybranego przez siebie tekstu naukowego lub literackiego, dzieła sztuki czy filmu (50%).
3. Szacunkowy nakład pracy osoby studiującej to 90 godzin (3 ECTS), na które składają się: 30 godzin udziału w zajęciach, 30 godzin przygotowania do zajęć i 30 godzin przygotowania zaliczenia.
4. Sposób wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji w pracach dyplomowych, pisemnych pracach zaliczeniowych i prezentacjach określają zapisy § 3 i 4 uchwały nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia. W związku z tym, że jedną z podstawowych umiejętności zdobywanych na kierunkach studiów organizowanych na Wydziale Polonistyki jest sprawne i profesjonalne posługiwanie się polszczyzną pisaną, a w szczególności stylem naukowym, zabrania się wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji do korekty i redakcji tekstu
Literatura
Szczegółowy sylabus zostanie zaprezentowany na początku zajęć po konsultacji z osobami studiującymi. Wszystkie teksty będą udostępniane w formie elektronicznej na Dysku Google.
Wybrane lektury:
Anonim (Leon Lutyk). Wstęp do katalogu „Pierwszej wystawy fotografii robotniczej we Lwowie”. Zbiory Biblioteki Narodowej w Warszawie, 1936.
Bijak, Maria, Aleksandra Garlicka. Fotografia chłopów polskich. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1993.
Janion, Maria, Maria Żmigrodzka. Romantyzm i historia. Państwowy Instytut Wydawniczy, 1978.
Jedlicki, Jerzy, red. Dzieje inteligencji polskiej do roku 1918, tomy 1-3. Neriton, 2008.
Kizwalter, Tomasz, Jerzy Skowronek, red. Droga do niepodległości czy program defensywny?: praca organiczna - programy i motywy. Pax, 1988.
Kuciel-Frydryszak, Joanna. Chłopki. Opowieść o naszych babkach. Marginesy, 2023.
Leder, Andrzej. Prześniona rewolucja: ćwiczenie z logiki historycznej. Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2014.
Leśnodorski, Bogusław. Polscy jakobini: karta z dziejów insurekcji 1794 roku. Książka i Wiedza, 1960.
Marzec, Wiktor. Rebelia i reakcja: rewolucja 1905 roku i plebejskie doświadczenie polityczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas", 2016.
Masiulanis, Władysław, red. Kongres Kultury Polskiej: 11-13 grudnia 1981. Oficyna Wydawnicza "Volumen": Instytut Kultury, 2000.
Mencwel, Andrzej. Etos lewicy. Esej o narodzinach kulturalizmu polskiego. Państwowy Instytut Wydawniczy: 1990.
Mysłakowski, Zygmunt, Feliks Gross. Robotnicy piszą: pamiętniki robotników: studium wstępne. Księg. Powszechna, 1938.
Nałkowski, Wacław. "Proletariat a twórcy", Młodość, nr 1, 1905.
Pobłocki, Kacper. Chamstwo. Wydawnictwo Czarne, 2021.
Rauszer, Michał. Siła podporządkowanych. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2021.
Siermiński, Michał. Pęknięta "Solidarność": inteligencja opozycyjna a robotnicy 1964-1981. Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2020.
Zarycki, Tomasz. „»Kapitał inteligencki « i elity symboliczne u początków transformacji i w latach dziewięćdziesiątych”. W:, Transformacja ustrojowa w Polsce. Nowe perspektywy, red. Michał Przeperski i Daniel Wincenty. Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2022.
„Konkurs na reportaż”. Miesięcznik Literacki, nr 7, 1930.
Robotnicy : II wystawa fotografii robotniczej : zdjęcia z lat 1881-1946. Katalog wystawy. Zachęta Państwowa Galeria Sztuki, 1989.
Film Symfonia fabryki Ursus. Reż. Jaśmina Wójcik, 2018.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: