Historia kultury obcej (białoruska) 3002-1HKOB4FCE
Geografia i historia Białorusi: historia ziem należących współcześnie do Białorusi i historycznie do niej zaliczanych, główne miasta, rzeki, jeziora; podział administracyjny; krainy geograficzne, etnograficzne, historyczne; zmiany granic Białorusi.Historia języka białoruskiegoPochodzenie języka białoruskiego, kodyfikacja, zabytki języka białoruskiego, rola F. Skaryny, dyskusje nad alfabetem (cyrylica czy łacinka).Współczesne zróżnicowanie językowe BiałorusiMapa językowa Białorusi, rola języka rosyjskiego, gwary ukraińskie, polszczyzna północnokresowa, "tutejszy", "traszczanka", język białoruski jako wyznacznik opozycyjności, ludowe wartościowania języków (białoruskiego, polskiego, rosyjskiago i litewskiego).Zróżnicowanie religijne Białorusi. Historia chrześcijaństwa na ziemiach białoruskich - dzieje cerkwi prawosławnej, rola unii, wpływ katolicyzmu, pojawienie się staroobrzędowców, rola protestantyzmu.Język, nacja, wiaraNieadekwatność klasycznych wyznaczników narodowości, mieszanie się i przenikanie kategorii języka, nacji i wiary na terenach mieszanych etnicznie.Stosunki polsko-białoruskie, Białoruś wschodnia i zachodniaStereotypy Polaka i Białorusina. Antypolskie mity Białorusinów i ich rola w kształtowaniu się tożsamości narodowej. Polak-pan, Białorusin-cham, zaścianki szlacheckie i wsie włościańskie. Różnice między wschodnią a zachodnią Białorusią.Folklor białoruski w XIX-wiecznej literaturze polskiejFolklor białoruski u filomatów, E. Tyszkiewicz, liryka Syrokomli. Ballady i romanse a folklorystyczna definicja ballady. Poeci wspólni dla kultury polskiej i białoruskiej. Obrzęd "dziadów" u Mickiewicza a rzeczywistość etnograficzna.Folklor białoruski w pracach polskich etnografów i ludoznawców.XIX-wieczne zainteresowania folklorem białoruskim wśród polskich i rodzimych ludoznawców. Historia literatury białoruskiejPoczątki. Rola folkloru. Języki, w jakich powstawała literatura białoruska. Literatura i polityka. Stan dzisiejszy. Polskie przekłady.Folklor poetycko-muzyczny: białoruskie pieśni obrzędoweKaladki, szczadrouki, wałaczobne, kupalne, tołoczne i inne. Teksty pieśni, obrzędowy kontekst, współczesne występowanie, wykonania folklorystyczne.Folklor współcześnieFolklor jako element propagandy komunistycznej, tworzenie nowej "świeckiej obrzędowości ludowej" jako przeciwwagi dla religii. Zainteresowanie folklorem niezależnych i opozycyjnych muzyków rockowych i folkowych - np. Uria, Kriwia, Nowaje Nieba.Wieś i miasto w kulturze białoruskiejPodsumowanie roli kultury ludowej dla kształtowania się świadomości białoruskiej. Miasta w historii Białorusi - najważniejsze ośrodki miejskie. Skład etniczny, religijny, zawodowy. Pojęcie "sztetła". KołchozPowstawanie kołchozów, życie codzienne w kołchozie, kołchozowy folklor. KomunizmHistoria komunizmu na Białorusi. Ideologia komunistyczna w sztukach plastycznych (rzeźba, malarstwo, plakat, pocztówki, znaczki pocztowe itp.), architekturze i literaturze. Obrzędowość komunistyczna.Ludowa wizja komunizmuPrezentacja materiałów etnograficznych z północno-zachodniej Białorusi. Ludowe mitologizacje komunizmu, Lenin jako bohater kulturowy. Współczesny synkretyzm światopoglądowyNa przykładzie magii i jej medialnego funkcjonowania. Prezentacja prasy ezoterycznej, poradników magicznych itp. Synkretyzm światopoglądowy w środowisku wiejskim. Od pierestrojki do reżimu ŁukaszenkiOmówienie najnowszej historii Białorusi, szczególnie okresu od odzyskania niepodległości do nastania reżimu Łukaszenki. "Radzieccy Białorusini".Białoruska tradycja narodowowyzwoleńczaRola powstania styczniowego i ruchu dekabrystów dla dążeń niepodległościowych Białorusinów. Rewolucja 1905 i rozwój czasopiśmiennictwa białoruskiego (np. Nasza Dola, Nasza Niwa). Od Hromady do BNF.(Od)tworzenie tradycji - Narodny Albom i Ja naradziłsia tutZałożenia twórców Narodnego Albumu. Białoruska wizja historii Białorusi Zachodniej w XX-leciu. Znaczenie Narodnego Albumu dla współczesnej kultury białoruskiej. Ja naradziłsia tut - tworzenie śpiewni
Rodzaj przedmiotu
Literatura
400-lecie Unii Brzeskiej. Tło polityczne, skutki społeczne i kulturalne, Częstochowa 1996.? Biłas A., Język białoruski a białoruska świadomość narodowa, "Etnografia Polska", t. XLIII (1999), z. 1-2.? Czarnou W., Reżim autorytarny na Białorusi: charakter, trwałość, warianty transformacji, [w:] Inna Białoruś. Historia, polityka, gospodarka, Warszawa 1999.? Czarnowska M., Zabytki mitologii słowiańskiej w zwyczajach wiejskiego ludu na Białej Rusi dochowywane, Dziennik Wileński 1817, t. 6.? Dubieniecki E., Istota i specyfika mentalności "osobowości autorytarnej" (na przykładzie mentalności "radzieckich Białorusinów"), [w:] Inna Białoruś. Historia, polityka, gospodarka, Warszawa 1999.? Engelking A., Jak katolik, to Polak. Co to znaczy? Wstępne wnioski z badań terenowych na Białorusi, [w:] Wschodnie pogranicze w perspektywie socjologicznej, Białystok 1995.? Tejże, Nacje, to znaczy grupy religijne. O wynikach etnograficznych badań terenowych na Grodzieńszczyźnie, "Kultura i Społeczeństwo", R. 1996, nr 1.? Federowski M., Lud białoruski na Rusi Litewskiej. Materyały do etnografii słowiańskiej zgromadzone w latach 1877-1891, Kraków 1897-1902.? Fedosik A., Folklor w procesie kształtowania się świadomości narodowej Białorusinów, [w:] Miasto i kultura ludowa w dziejach Białorusi, Litwy, Polski i Ukrainy, Kraków 1996.? Grek-Pabisowa I., I. Maryniakowa, Język polski na Kresach północno-wschodnich dawniej i dziś, [w:] Historia i współczesność języka polskiego na Kresach wschodnich, Warszawa 1997.? Tychże, Współczesne gwary polskie na dawnych Kresach północno-wschodnich, Warszawa 1999.? Grek-Pabisowa I., Staroobrzędowcy. Szkice z historii, języka, obyczajów, Warszawa 1999.? Grębecka Z., Świat staroobrzędowców północnej Białorusi. Ciągłość i zmiana tradycyjnej kultury i obyczajowości, "Etnografia Polska", t. XLV (2001), z. 1-2.? Iwaniec E., Z dziejów staroobrzędowców na ziemiach polskich. 17-20 wiek, Warszawa 1977.? Kabzińska I., O kulturze "polskiej nacji", kulturze narodowej i możliwościach ich transmisji (na przykładzie Polaków z Białorusi). Uwagi wstępne, "Etnografia Polska", t. XL (1996), z. 1-2.? Tejże, Wśród "kościelnych Polaków". Wyznaczniki tożsamości etnicznej (narodowej) Polaków na Białorusi, Warszawa 1999.? Owsiannik S., J. Striełkowa, Władza a społeczeństwo. Białoruś 1991-1998, Warszawa 1998.? Przybył E., Prawosławie, Kraków 2000.? Smułkowa E., Problem języków narodowych w praktyce religijnej na białorusko-litewsko-polskim pograniczu etniczno-kulturowym, [w:] tejże, Białoruś i pogranicza. Studia o języku i społeczeństwie, Warszawa 2002.? Soszyński R., 400-lecie Unii Brzeskiej 1596-1996, Marki-Struga 1996.? Szybieka Z., Historia Białorusi 1795-2000, Lublin 2002.? Unia brzeska. Geneza, dzieje i konsekwencje w kulturze narodów słowiańskich, Kraków 1994.? Życzyńska-Ciołek D., Naród, język i państwo w wypowiedziach mieszkańców wsi pod Lidą na Białorusi, "Etnografia Polska", t. XL (1996), z. 1-2.? Zawistowicz K., Święto zmarłych w okresie wielkanocnym, "Ziemia", R. 16 (1931), nr 21/22.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: