Historia i teoria retoryki - od antyku do współczesności 3001-HTR-OG

I. CEL jest oczywisty: przekazanie słuchaczom podstawowych informacji nt. historii i teorii retoryki, oraz podstaw praktyki retorycznej. W trakcie spotkań słuchacz zdobywa wiedzę w zakresie:

i/ zorientowania się w zasadniczych stadiach rozwojowych retoryki,
ii/ opanowanie podstaw teorii retoryki na tyle, aby móc samodzielnie analizować i tworzyć dowolne teksty,
iii/ opanowanie podstaw technik argumentacji retorycznej,
iv/ zdobycie orientacji we współczesnych kierunkach badań retorycznych,
v/ umiejętność dostrzeżenia specyfiki i odrębności polskiego dorobku w zakresie retoryki - na tle światowym.

II. Student w trakcie udziału w zajęciach nabywa takie umiejętności, jak:

i/ poznanie narzędzi retorycznych, które służą głównie do budowania argumentacji opartej na rozumowaniach prawdopodobnych w dowolnym tekście,
ii/ umiejętność rozpoznawania argumentacji stosowanej przez mówcę w dowolnym tekście,
iii/ umiejętność analizowania, tworzenia oraz, w wąskim zakresie, prezentowania tekstów.

III. Spis kolejnych tematów
1. WPROWADZENIE: początki retoryki w Grecji; retoryka poza Europą
2. PLATON I ARYSTOTELES: podstawowe problemy teorii i praktyki retoryki
3. RETORZY GRECCY PO ARYSTOTELESIE: Dionizjusz z Halikarnasu, Hermogenes z Tarsu. Problem Filodemosa
4. RETORYKA W RZYMIE: Rhetorica ad Herennium; M.T. Cicero
5. RETORYKA W RZYMIE: M.F. Quintilianus
6. RETORYKA W BIZANCJUM: rys ogólny;
Studenci przygotowują ćwiczenie I:
7. PRAKTYKA RETORYCZNA, cz. I: ćwiczenia praktyczne dla studentów poprzedzone wspólnymi analizami w trakcie zajęć
8. RETORYKA W DOBIE ŚREDNIOWIECZA: problem artes; problemy retoryki arabskiej; problemy retoryki hebrajskiej;
Omówienie ćwiczenia I - ew. prezentacja najlepszych ćwiczeń
9. RETORYKA I HUMANIZM, cz. I: odrodzenie tradycji retoryki greckiej; szkolnictwo; pierwsze próby syntez
Studenci przygotowują ćwiczenie II
10. RETORYKA I HUMANIZM, cz. II: reforma P. Ramusa; retoryka wieku XVII [I.G. Vossius]; tradycja polska
11. RETORYKA I OŚWIECENIE: I. Kant; H. Blair i preromantycy; słowniki
Omówienie ćwiczenia II - ew. prezentacja najlepszych ćwiczeń
12. RETORYKA W WIEKU XIX : edycje; nowe drogi badań; syntezy teorii i dziejów retoryki
13. RETORYKA WSPÓŁCZESNA, cz. I: rozwój retoryki w XX w.;
14. PRAKTYKA RETORYCZNA, cz. II: ćwiczenia praktyczne dla studentów poprzedzone wspólnymi analizami w trakcie zajęć
15. RETORYKA WSPÓŁCZESNA, cz. II: rhetorical criticism;
Studenci przygotowuja ćwiczenie III - zaliczające
16. RETORYKA WSPÓŁCZESNA, cz. III: próba syntezy - rhetorical culture
Omówienie ćwiczenia zaliczającego - ew. prezentacja najlepszych ćwiczeń

IV. Ocena studenta następuje na podstawie:

i/ udziału i aktywności w trakcie zajęć,
ii/ przygotowania ćwiczeń i ich poprawności,
iii/ samodzielnych prób pogłębiania wiedzy nt retoryki.
Praca zaliczająca, wraz z poprzednimi pracami, ma podstawowe znaczenie dla oceny pracy studenta.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Literatura

Teksty [tylko podstawowe]
Madyda M., wyd., 1953, Trzy stylistyki greckie, , BN II.75
Stabryła S., wyd., 1983, Rzymska krytyka i teoria literatury, Wrocław, BN II.207
Weinberg B., wyd., 1970-1974, Trattati di poetica e retorica del'500, t. 1-4, Bari
Arystoteles, 1988, Retoryka, tł. H. Podbielski, Warszawa
Cyceron M.T., 1970, Opere retoriche, wyd. G. Noricio, Torino
Cyceron M.T., 1873, Dzieła, tł. R. Rykaczewski, t. 6, 8, Poznań
Hermogenes, 2007, O ideach, tł. H. Podbielski, [w druku]
Platon, 1958, Fajdros, tł. W. Witwicki, Warszawa
Platon, 1958, Gorgiasz, tł. W. Witwicki, Warszawa
Quintilianus M.F., 1971, Institutio oratoria, wyd. L. Radermacher, t. 1-2, Lipsk [jest tł. polskie tylko ks. I, II i X, por. Wrocław 1951, BN II.62]
Quintilianus M.F., 2004-2005, Institutiones oratoriae, wyd. D.A. Russell, t. 1-2, Oxford
Słowniki, encyklopedie
Historisches Woerterbuch der Rhetorik, wyd. W. Jens, G. Ueding, t. 1-7 (planowanych jest osiem tomów), Tuebingen 1992-
Lanham R., 1988, A Handlist of Rhetorical Terms, Los Angeles
Lausberg H., 1974, Handbuch der literarischen Rhetorik, t. 1-2, Muenchen [i wyd. Późniejsze; jest tł. polskie, Bydgoszcz 2000]
Opracowania
Burke K., 1969, A Rhetoric of Motives, Berkeley
Cichocka H., 1994, Teoria retoryki bizantyńskiej, Warszawa
Cichocka H., 2004, Mimesis i retoryka w traktatach Dionizjusza z Halikarnasu , Warszawa
Cichocka H., J.Z. Lichański, 1995, Zarys historii retoryki, Warszawa
Foss S.K., , Rhetorical criticism,
Frankowska-Terlecka M., red., 1988, Retoryka w XV stuleciu. Studia nad tradycjami i praktyką piętnastowiecznej retoryki, Wrocław
Fumaroli M., red., 1999, Historie de la rhetorique dans l'Europe moderne, Paris
Grzesiowski M., red., 1996, Retoryka antyczna i jej dziedzictwo, Warszawa
Kennedy G.A., 1999, Classical Rhetoric and Its Christian and Secular Tradition from Ancient to Modern Time, Chapel Hill, London
Kennedy G.A., 1998, Comparative Rhetoric. An Historical and Cross-Cultural Introduction, New York, Oxford
Kennedy G.A., 1994, A New History of Classical Rhetoric, Princeton, New Jersey
Korolko M., 1998, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa
Kraus J., 1998, Retorika v evropske kulture, Praha
Lichański J.Z., 1992, Retoryka od średniowiecza do baroku - teoria i praktyka, Warszawa
Lichański J.Z., 2000, Retoryka od renesansu do współczesności - tradycja i innowacja, Warszawa
Lichański J.Z., 2003, Retoryka w Polsce. Studia , Warszawa
Lichański J.Z., 2007, Retoryka. Historia - Teoria - Praktyka. Podręcz-nik, t. 1-2 [w druku]
Lichański J.Z., wyd., 1995, O retoryce. Antologia tekstów, Warszawa
Martin J., 1974, Antike Rhetorik: Technik und Methode, Muenchen
Meynet R., 2001, Wprowadzenie do hebrajskiej retoryki biblijnej, tł. K. Łukowicz, T. Kot SJ, Kraków
Perelman Ch., 2003, Imperium retoryki, tł. M. Chomicz, Warszawa
Perelman Ch., L. Olbrecht-Tyteca, 1971, The New Rhetoric: A Treatise on Argumentation (1958), tł. J. Wilkinson, P. Weaver, Notre Dame-Indiana, London
Skwara M., red., 2006, Retoryka w Polsce. Teoria i praktyka w ostatnim półwieczu, Szczecin
Vickers B., 1988, In Defence of Rhetoric, Oxford
Volkmann R., 1985, Die Rhetorik der Griechen und Roemer in systematischer Uebersicht (1885), Hildesheim
Volkmann R., 1995, Wprowadzenie do retoryki Greków i Rzymian, tł. L. Bobiatyński, opr. H. Cichocka, J.Z. Lichański, Warszawa

Strony www
www.lichanski.pl [ważne linki]
www.retoryka.org

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3001-HTR-OG w USOSweb