Dramat czasów Wielkiej Reformy Teatru 3001-DCW-OG

1) wiedza:
zna elementarną terminologię historycznoliteracką;
orientuje się w zakresie podstawowym w dynamice rozwoju procesu historycznoliterackiego, właściwego dla drugiej połowy XIX wieku, z uwzględnieniem perspektywy komparatystycznej i kulturowej;
zna wybrane koncepcje historycznoliterackie związane z epoką;
orientuje się w filozoficznych podstawach polskiej i europejskiej literatury 2 poł. XIX w. oraz w ogólnych relacjach między literaturą a sztuką oraz literaturą a humanistyką tego czasu;
charakteryzuje podstawowe kategorie i prądy epoki, takie jak utylitaryzm, scjentyzm, organicyzm, pozytywizm, modernizm, Młoda Polska, dekadentyzm, tendencyjność, realizm, naturalizm, symbolizm, ekspresjonizm, groteska; rozpoznaje w wymiarze podstawowym strategie wybranych pisarzy tego okresu wobec przemian kulturowych; posiada podstawy do krytycznej analizy zjawisk literackich i kulturowych charakterystycznych dla tego okresu;
ma elementarną wiedzę na temat miejsca epoki w całości dziewiętnastowiecznej formacji kulturowej;

2) umiejętności:
potrafi dokonać obserwacji i interpretacji zjawisk historycznoliterackich;
potrafi wykorzystać podstawową wiedzę teoretyczną w celu analizy i interpretacji;
potrafi interpretować dzieła literackie tego okresu, zarówno w dyskusji, jak i pisemnie, uwzględniając kontekst historyczny i kulturowy; posiada umiejętność, wyciągania wniosków, dyskutowania, formułowania sądów i argumentacji; potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę na podstawie wskazówek wykładu i rozwijać swoje umiejętności z zakresu literatury polskiej 2. poł. XIX wieku;
potrafi korzystać z różnych źródeł; umie ocenić przydatność typowych metod, procedur i praktyk w refleksji nad literaturą polską i obcą 2 poł. XIX wieku.

3) kompetencje społeczne:

po skończonym cyklu wykładowym student potrafi ocenić poziom swej wiedzy; zna i docenia wartość badań historycznoliterackich dotyczących 2 poł. XIX wieku i ich znaczenie dla zrozumienia współczesnej kultury oraz zidentyfikowania i nazwania relacji między dziewiętnastowiecznością a współczesnością; ma przekonanie o sensie i wartości rozumiejącej lektury historycznoliterackiej w kontekście budowania wspólnoty kulturowej; ma przekonanie o wadze profesjonalnej wiedzy historycznoliterackiej; docenia wagę odpowiedniego przygotowania do profesjonalnej dyskusji na temat historii literatury polskiej 2 poł. XIX wieku.

- kontrola obecności
- ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność),
- końcowe zaliczenie ustne

LITERATURA OBCA
Arystoteles, "Poetyka", przeł. i oprac. H. Podbielski, Wrocław1983, (BN II 209).
Paul Claudel, "Zwiastowanie", przeł. M. Cichoń, [w:] tenże, "Wybór dramatów", wybór, oprac., i wstęp H. Sawecka, Lublin 1998.
Antoni Czechow, "Trzy siostry", "Wujaszek Wania" lub "Wiśniowy sad", [w:] tenże, "Wybór dramatów", przekł. wielu autorów, oprac. H. Śliwowski, Wrocław 1979, (BN II 198).
Gabriele D' Annunzio, "Córka Joria.Tragedia pasterska", przeł. M. Konopnicka, Warszawa 1909.
Maksim Gorki, "Letnicy" przeł. St. Brucz, Kraków 1952.
MaksimGorki , "Na dnie", przeł. A. Kamieńska, J. Śpiewak, Kraków 1951.
Gerhart Hauptmann, "Hanusia", "Dzwon zatopiony", "Przed wschodem słońca", "Tkacze","Woźnica Henschel", [w:] tenże, "Dramaty", wybór i oprac. P. Knapik, t. 1, Wrocław 1998.
Henrik Ibsen, "Dom Lalki", "Upiory", "Dzika kaczka", "Rosmersholm", "Hedda Gabler", [w:] tenże, "Wybór dramatów", przeł. J Fruling, J. Giebułtowicz, oprac. O. Dobijanka-Witczakowa, t. 1 i 2, Wrocław 1983, (BN II 210).
Maurycy Maeterlinck, "Wnętrze", "Ślepcy", [w:] tenże, "Dramaty wybrane", pod red. K. Pleśniarowicza, Kraków 1994.
Luigi Pirandello, "Sześć postaci scenicznych w poszukiwaniu autora", [w:] tenże, "Dramaty", wybór J. Gałuszka, przeł. L. Chrzanowski i inni, Warszawa 1960.
August Strindberg, "Ojciec", "Gra snów", "Panna Julia" , [w:] tenże, "Wybór dramatów", przeł. Z. Łanowski, wstęp L. Sokół, Wrocław 1977.
Frank Wedekind, "Święto wiosny.Tragedia dziecięca", [bez nazwiska tłumacz], Warszawa 1907.
Lew Tołstoj, "Potęga ciemnoty, czyli "Pazurek uwiązł - już po całym ptaszku", przeł. J. Pomianowski, [w:] "Utwory dramatyczne. "Dzieła", t. IX,Warszawa 1957.
IwanTurgieniew, "Miesiąc na wsi" , przeł. P. Hertz, Warszawa 1951.
Emil Zola, "Teresa Raquin", przeł. H. Kowzan, wstęp T. Kowzan, Wrocław 1974.

LITERATURA POLSKA

Michał Bałucki, "Grube ryby", "Dom otwarty", oprac. T. Weiss, Wrocław 1981, (BN I 236).
Amelia Hertztówna, "Yseult o Białych Dłoniach", "Chimera" 1905, t. IX, z. 27.
Karol Irzykowski, "Dobrodziej złodzei", Lwów 1906.
Jan Kasprowicz,"Marchołt gruby a sprośny. Jego narodzin, życia i śmierci misterium tragikomiczne w obrazach czterech zamknięte", [w:] tenże, "Dzieła" ,t. XV, oprac. S. Kołaczkowski, Kraków 1930.
Jan August Kisielewski, "W sieci", [w:] tenże, "Dramaty", oprac. R. Taborski, Wrocław 1969 (BN I 196).
Bolesław Leśmian, "Skrzypek opętany", oprac. i wstęp, R. H. Stone, Warszawa 1985.
Tadeusz Miciński, "W mrokach złotego pałcu. Bazilissa Teofanu. Tragedia z dziejów Bizancjum X w.", [w:] tenże, "Utwory dramatyczne", t. 2, wybór i oprac. T. Wróblewska, Kraków 1979.
Fryderyk Nietzsche, "Narodziny tragedii, czyli hellenizm i pesymizm", przeł. L. Staff, Warszawa 1907.
Władysław Orkan, "Skapany świat. Dramat w czterech aktach z epilogiem", [w:] tenże, "Utwory dramatyczne, Dzieła zbiorowe", t. 1, red. zespoł. pod kierownictwem S. Pigonia, Kraków 1966.
Stanisław Przybyszewski, "Śnieg", wstęp i przypisy R.Taborski,Warszawa 1987.
Stanisław Przybyszewski, "Złote runo", [w:] tenże, "Wybór pism", oprac. R. Taborski, Wrocław 1966 (BN I 231).
Tadeusz Rittner, "Człowiek z budki suflera", "Lato", "W małym domku" [w:] tenże, "Dramaty", oprac. Z. Raszewski, t. 1 i 2.Warszawa 1966.
Karol Hubert Rostworowski, "Judasz z Kariothu", [w:] tenże, "Wybór dramatów", oprac. J. Popiel, Wrocław 1992 (BN I 281).
Leopold Staff, "Skarb. Tragedia w trzech aktach", Lwów 1904; wyd. 2, Lwów 1908; wyd. 3, Warszawa 1921, Bibliotela Polska; wyd . 4, [w:] tenże, "Pisma zbiorowe", Warszawa 1932. Wyd. 3, Warszawa 1921,
Stanisław Ignacy Witkiewicz, "W małym dworku", [w:] tenże,"Dramaty", t. 1, oprac. K. Puzyna, Warszawa 1962 ( lub inne wydanie)
Stanisław Wyspiański, "Achilleis"-"Powrót Odysa", oprac. J. Nowakowski,Wrocław 1984 (BN I 248)
Stanisław Wyspiański, "Akropolis", oprac. E. Miodońska-Brookes, Wrocław 1985 ( BN i 250).
Stanisław Wyspiański, "Bolesław Śmiały","Skałka", oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1969, (BN I 198).
Stanisław Wyspiański, "Dramaty o powstaniu listopadowym", oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1974 (BN I 193).
Stanisław Wyspiański, "Meleager", "Protesilas i Laodamia" "Klątwa", "Sędziowie", [w:] tenże, "Tragedie". "Dzieła. Pierwsze wydanie zbiorowe w opracowaniu A. Chmiela i T. Sinki", t. 2, Warszawa 1924.
Gabriela Zapolska, "Moralność pani Dulskiej", oprac. T. Weiss, wyd. 3, Wrocław 1978 (BN I 187).
Gabriela Zapolska, "Ich czworo", [w:] "Żabusia", "Ich czworo", oprac. T. Weiss, Wrocław 1974 (BN I 219).
Jerzy Żuławski,"Gród słońca. Baśń dramatyczna w 3 aktach", Lwów 1911.
Obowiązuje znajomość wstępów do wszystkich utworów z listy lektur z wydania Biblioteki Narodowej. Np. wstęp L. Sokoła do dramatów A. Strindberga.
Balme Ch., Wprowadzenie do nauki o teatrze, przeł. i uzupeł. opatrzyli W. Dudzik i M. Leyko, Warszawa2002.
Bab J., Teatr wspólczesny. Od Meiningeńczyków do Picatora, przeł. E. Misiołek, Warszawa 1959.
Bukowska-Schielmann M, „ja w śnie narodu przeklętym, uśpiony". Stanis- ława Wyspiańskiego dramaty-sny, Gdańsk 1994.
Dramat i teatr modernistyczny, pod. red. J. Błońskiego, J. Deglera, J. Popiela, D. Ratajczak, Wrocław 1992.
Dramat i teatr pozytywistyczny I, pod red. D. Ratajczak, Wrocław 1992.
Dramat i teatr religijny w Polsce, red. I. Sławińska, W. Kaczmarek, Lublin 1991.
Dramat polski XIX i XX wieku. Interpretacje i analizy, pod red. L. Ludorowskiego, Lublin 1987.
Eustachiewicz L., Dramaturgia Młodej Polski. Próba monografii dramatu, Warszawa 1986.
Greń Z., Szkice o dramacie zapomnianym, Kraków 1969.
J. A. Kisielewski i problemy dramatu młodopolskiego, red. E. Łoch, Rzeszów 1980.
Janion M. Tragizm, historia, prywatność. Prace wybrane, t.2, pod red. M. Czermińskiej, Kraków 2000.
Jaspers K., O tragiczności, przeł. A. Wołkowicz, [w:] tenże, Filozofia egzystencji. Wybór pism, wyboru dokonał S. Tyrowicz, Warszawa 1990.
W. Kaczmarek W., Claudel w Polsce. Chrześcijańskie perspektywy interpretacji dramatu teatru, Lublin 1989.
Kaczmarek W., Złamane pieczęcie Ksiegi. Inspiracje biblijne w dramaturgii Młodej Polski, Lublin 1999.
Kalemba-Kasprzak E., Prometeusz z przepiórką. Dramaty Stefana Żeromskiego: od Czarowica do Przełęckiego, Poznań 2000.
Kępiński Z., Wyspiański. Struktura mitu (1), „Dialog" 1968, nr 2, z. 10.
Kitto H..D. F., Tragedia grecka. Studium literackie, przel. J. Margański, Bydgoszcz 1997.
Kott J., Zjadanie bogów, Kraków 1986.
Lack S., Studia o St. Wyspiańskim, zebrał i przedm. opatrzył S. Pazurkiewicz, Częstochowa 1924.
Łempicka A., Nietzscheanizm Wyspiańskiego, „Pamiętnik Literacki" 1958, z. 3/4.
Łempicka A., Wyspiański, pisarz dramatyczny. Idee i formy, Kraków 1973.
G. Matuszek, Naturalistyczne dramaty, Kraków 2000.
Michalik J., Naturalistyczna technika dramatu, „Rocznik Komisji Historyczno- literackiej" XVI, 1979, s. 39-62.
Michalik J., Wokół teorii dramatu naturalistycznego, „Ruch Literacki" 1978, z. 2, s. 101-114.
Miodońska-Brookes E., „Mam ten dar bowiem: patrzę się inaczej". Szkice o twórczości Stanislawa Wyspiańskiego, Kraków 1997.
Miodońska-Brookes E., Studia o kompozycji dramatów Stanisława Wyspiańskiego, Kraków 1972.
Mitzner P., Tragizm w teatrze polskim XX wieku, „Odra" 1981, nr 9.
Myśl teatralna Młodej Polski. Antologia, wybór I. Sławińska, S. Kruk, Warszawa 1966.
Nicoll A., Dzieje dramatu. Od Ajschylosa do Anouilha, tłum. H. Krzeczkowski, W. Niepokólczycki, J. Nowacki, t. I i II, wyd. III, Warszawa 1983.
Nowakowski J., Wyspiański. Studia o dramatach, Kraków 1972.
O dramacie. Od Hugo do Witkiewicza. Poetyki. Manifesty. Komentarze, Warszawa 1993.
Olszewska M. "Tragedia chłopska". Od W. L. Anczyca do K. H. Rostworowskiego, Warszawa 2001.
Ortwin O., O Wyspiańskim i dramacie, [w:] tenże, Pisma krytyczne, t.1, oprac. J. Czachowska, Warszawa 1969.
Popiel J., Modernistyczne tragedie „winy i kary" (Kasprowicz, Orkan), „Ruch Literacki" 1993, z. 5.
Pośpiechowa L., Dramaty Leopolda Staffa, Opole 1966.
Problemy teorii dramatu i teatru, wybór i oprac. J. Degler,Wrocław1988.
Prussak M, „Po ogniu szum wiatru cichego". Wyspiański i mesjanizm, Warszawa 1993.
Pyzik T., Teoria tragedii. Ze studiów nad koncepcją tragedii w angielskich i amerykańskich badaniach literackich po II wojnie światowej, Katowice 1976. Ratajczakowa D., Komedia w epoce Młodej Polski, [w:] Stulecie Młodej Polski. Studia pod red. M. Podrazy-Kwiatkowskiej, Kraków 1995, s. 519-533. Rzewuska E., Polski dramat ekspresjonistyczny wobec konwencji gatunkowych, Lublin 1988.
Sławińska I, Główne problemy struktury dramatu, [w:] Problemy teorii dramatu i teatru, [praca zbiór.] wybór i oprac. J. Degler, Wroclaw 1988.
Sławińska I, O badaniu wizji teatralnej Wyspiańskiego, [w:] taż, Sceniczny gest poety. Zbiór studiów o dramacie, Kraków 1960.
Sławińska I., Tragedia w epoce Młodej Polski. Z zagadnień struktury dramatu, Toruń 1948.
Styan J.L., Współczesny dramat w teorii i scenicznej praktyce, przedm. J. Błoński, przel. i oprac. M. Sugiera, Wroclaw 1997.
Sugiera M, „Sceniczność" i „niesceniczność" jako problem młodopolskiego dramatu, s. 565-581. [w:] Stulecie Młodej Polski. Studia pod red. M. Podrazy-Kwiatkowskiej, Kraków 1995,
Szondi P., Teoria nowoczesnego dramatu, przel. E. Misiołek, Warszawa 1976.
Taborski R., W kręgu młodopolskiego dramatu i teatru. Dwa szkice, Warszawa 1993.
Truskolaska A., Młodopolska ekspansja pojęcia „misterium" [w:] Wśród mitów teatralnych Mlodej Polski, pod. red. I. Sławińskiej i M.B. Stykowej, Kraków - Wroclaw 1983.
Ubersfeld A. Czytanie teatru I, przeł. J. Żurowska, Warszawa 2002.
Udalska E., „Piece bien faite": termin, formuła, miejsce w poetykach XIX w., [w:] Dramat Udalska E., „Pice bien faite": termin, formula, miejsce w poetykach XIX w., [w:] Dramat teatr pozytywistyczny, [praca zbiór.] pod red. D. Ratajczak, Wrocław 1991.
Wojdak M., Gdy zabrakło happy endu, czyli o jednoaktówce przełomu XIX i XX wieku. s. 533-549, [w:] Stulecie Młodej Polski. Studia pod red. M. Podrazy-Kwiatkowskiej, Kraków 1995.
Wśród mitów teatralnych Młodej Polski , pod red. I. Sławińskiej i M.B. Stykowej, Kraków-Wrocław 1983.
Ziołowicz A., „Misteria polskie". Z problemów misteryjności w dramacie romantycznym i młodopolskim, Kraków 1997.

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

• Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
• Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
• Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
• Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
• Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
• Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 3001-DCW-OG w USOSweb