Tradycja bizantyjska w literaturze polskiej i europejskiej. Tematy – gatunki – poetyka 3001-C5TN-LR2
Zajęcia będą poświęcone analizie i interpretacji utworów literackich różnych epok w kontekście powiązań i zależności, w jakie wchodzą one z literaturą i sztuką bizantyjskiego kręgu kulturowego. Będą brane pod uwagę m.in. przypadki, w których:
- dzieła literackie z kręgów kulturowych łacińskiego i bizantyjskiego przedstawiają ten sam temat lub motyw, ale w różny sposób
- temat charakterystyczny dla liryki, epiki, dramaturgii bizantyjskiej jest adaptowany do literatury świata łacińskiego (polskiej i europejskiej)
- kanon ikonopisarstwa bizantyjskiego/prawosławnego stanowi źródło inspiracji dla pisarzy europejskich różnych epok
- dzieje Bizancjum wykorzystywane są jako przewodni wątek fabularny współczesnej prozy przygodowej, awanturniczej, fantastycznej
- bizantyjski model władzy i kultury religijnej oddziałuje na gatunki literatury polskiej i zagranicznej (legenda, powieść historyczna, polityczna itp.)
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Zajęcia mają na celu kształtowanie wrażliwości estetycznej i kulturowej studentów.
Po ukończeniu zajęć student:
1) zna i rozumie:
- zjawiska estetyczne charakterystyczne dla literatury i sztuki Bizancjum;
2) potrafi:
- rozpoznawać elementy tradycji bizantyjskiej w literaturze polskiej i europejskiej różnych epok;
- dostrzegać w literaturze symbolikę, topikę, struktury przestrzenne i inne środki wyrazu możliwe do rozpoznania również w ikonografii bizantyjskiej;
3) jest gotów do:
- samodzielnej analizy porównawczej utworu literackiego i dzieła plastycznego
- rozwijania umiejętności dostrzegania, analizowania i precyzyjnego określania różnych rodzajów relacji zachodzących między tekstami kultury (bizantyjskiej i łacińskiej).
Literatura
Lista lektur może być aktualizowana zgodnie z kierunkami zainteresowań uczestników zajęć.
Andriej Rublow, film Andrieja Tarkowskiego (1966).
Bizancjum. Wstęp do cywilizacji wschodniorzymskiej, oprac. N.H. Baynes, H.St.L.B. Moss, przeł E. Zwolski, Warszawa 1964.
Charkiewicz Jarosław, Tobą raduje się całe stworzenie. Ikonografia Matki Bożej w prawosławiu, Warszawa 2007.
Eco Umberto, Baudolino, przeł. A. Szymanowski, Warszawa 2001.
Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red. O. Jurewicz, Warszawa 2002.
Evdokimov Paul, Prawosławie, przeł. J. Klinger, Warszawa 2003.
Jurewicz Oktawiusz, Historia literatury bizantyńskiej. Zarys, Wrocław 1984.
Kossak Zofia, Puszkarz Orbano, Warszawa 1970 lub wyd. nast.
Krug Grigorij, Myśli o ikonie, Białystok 1991.
Krysowski Olaf, Ikonosfera Słowackiego, w: „Słońc ogromnych kręgi…” Malarskie inspiracje Słowackiego, Warszawa 2002.
Krysowski Olaf, Tradycja bizantyjska w twórczości Mickiewicza, Warszawa 2009.
Kudelska Dorota, Juliusz Słowacki i sztuki plastyczne, Lublin 1997.
Mantzaridis Georgios, Przebóstwienie człowieka, Lublin 1997.
Marciniak Przemysław, Bizantyńskie misterium młodopolskiego poety: "W mrokach złotego pałacu, czyli Bazylissa Teofanu" Tadeusza Micińskiego, w: Ateny, Rzym, Bizancjum: mity śródziemnomorza w kulturze XIX i XX wieku, red. J. Ławski i K. Korotkich, Białystok 2008.
Miciński Tadeusz, W mrokach złotego pałacu, czyli Bazylissa Teofanu, w: tenże, Utwory dramatyczne, Kraków 1979.
Mickiewicz Adam, Dziady, w: tenże, Dzieła. Wydanie rocznicowe 1798-1998, t. 3, oprac. Z. Stefanowska, Warszawa 1995..
Panofsky Erwin, Studies in Iconology. Humanistic Themes in the Art of the Renaissance, New York 1967.
Pawlak Romuald, Armia ślepców, Lublin 2007.
Popova Olga, Smirnova Engelina, Cortesi Paola, Ikony różnych kręgów kulturowych od VI w. po czasy współczesne, przeł. T. Łozińska, Warszawa 1998.
Porębski Mieczysław, Ikonosfera, Warszawa 1972.
Różewicz Tadeusz, Wiersze i obrazy, Warszawa 1952.
Runciman Steven, Teokracja bizantyjska, przeł. M. Radożycka-Paoletti, Katowice 2008.
Słowacki Juliusz, Dzieła wszystkie pod red. J. Kleinera, t. 12 cz. 1: Wiersze drobne z lat 1843-1849, Wrocław 1960 (Bóg duch, innego zwać nie będziecie..., Panie, o którym na niebiosach słyszę..., Anioł ognisty - mój anioł lewy...).
Szolc Izabela, Połowa nocy, Warszawa 2005.
Szymborska Wisława, Mozaika bizantyjska (dowolne wydanie liryków).
Tchorek Bentall Samuel , Choroba ikonoklazmu i lekarstwo obrazu, „Meander” 2021.
Ziejka Franciszek, Bizancjum modernistów. "W mrokach złotego pałacu, czyli Bazylissa Teofanu" Tadeusza Micińskiego w kontekście literatury europejskiej o tematyce bizantyńskiej, w: F. Ziejka, Nasza rodzina w Europie: studia i szkice, Kraków 1995.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: