Nauka i literatura – długi wiek XIX 3001-C561TL1
W tzw. długim wieku dziewiętnastym (za cezury którego zazwyczaj przyjmuje się rewolucję francuską i I wojnę światową) literatura i nauka były tymi instytucjami, które jak w soczewce skupiały najważniejsze dla nowoczesności procesy i zjawiska kulturowe. Proponowane seminarium ma na celu wprowadzenie uczestniczących w nim osób w ten obszary tematyczny i wspólne wypracowanie ujęć pozwalających zająć się związanymi z nim problemami badawczymi.
Profil zajęć ma charakter interdyscyplinarny – łączący literaturoznawstwo z historią nauki i teorią kultury.
|
W cyklu 2025:
W tzw. długim wieku dziewiętnastym (za cezury którego zazwyczaj przyjmuje się rewolucję francuską i I wojnę światową) literatura i nauka były tymi instytucjami, które jak w soczewce skupiały najważniejsze dla nowoczesności procesy i zjawiska kulturowe. Proponowane seminarium ma na celu wprowadzenie uczestniczących w nim osób w ten obszary tematyczny i wspólne wypracowanie ujęć pozwalających zająć się związanymi z nim problemami badawczymi. Profil zajęć ma charakter interdyscyplinarny – łączący literaturoznawstwo z historią nauki i teorią kultury. |
Koordynatorzy przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
WIEDZA - osoba studiująca zna i rozumie:
- rolę nauki i literatury w kształtowaniu się kultury nowoczesnej;
- wybrane koncepcje teoretyczne dotyczące relacji literatury i nauki w długim wieku XIX;
- wybrane zagadnienia z dziejów nauki (w tym nauk o literaturze) w okresie długiego wieku XIX, ze szczególnym naciskiem na kontekst polski;
- wybrane dzieła literatury polskiej długiego wieku XIX w kontekście ich związków z nauką i kulturą intelektualną epoki.
UMIEJĘTNOŚCI - osoba studiująca potrafi:
- analizować dzieła literackie i wybrane teksty naukowe z uwzględnieniem ich kontekstu historyczno-kulturowego;
- wykorzystać zdobytą wiedzę do identyfikowania luk w stanie badań oraz prowadzenia badań własnych;
- samodzielnie formułować problem badawczy i konstruować logiczny wywód naukowy;
- efektywnie wykorzystywać narzędzia warsztatu literaturoznawczego oraz umiejętnie posługuje się źródłami (w tym archiwalnymi) i literaturą przedmiotu;
- weryfikować trafność i spójność własnych wypowiedzi ustnych (dyskusja) i pisemnych, a także udzielać informacji zwrotnej innym osobom, w tym poddawać lekturze krytycznej cudze teksty;
- uzupełniać własną wiedzę.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE - osoba studiująca jest gotowy do:
- docenienia znaczenia dziedzictwa kulturowego dla rozumienia współczesnych wydarzeń społecznych i kulturalnych;
- doceniania znaczenia refleksji humanistycznej w formowaniu więzi społecznych;
- docenienia interdyscyplinarnego charakteru badań humanistycznych;
- samodzielnego nabywania wiedzy z zakresu studiowanej dyscypliny naukowej i budowania warsztatu pracy filologa;
- komunikowania się z otoczeniem w zakresie przekazywania swojej wiedzy;
- samodzielnego planowania i realizowania zadań badawczych;
- ciągłego dokształcania się i rozwoju.
Literatura
Propozycje lektur (do wyboru):
• A History of the University in Europe. Vol. III: Universities in the Nineteenth and Early Twentieth Centuries (1800–1945), ed. Rüegg Walter
• Anderson Benedict, Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o pochodzeniu i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu
• Amsterdamski Stefan, Między historią a metodą
• Azoulai Juliette, Husti Carmen, Sukiennicka Marta, Geneza i palingeneza życia w dziewiętnastowiecznej nauce i literaturze francuskiej
• Benjamin Walter, Pasaże
• Borejsza Jerzy W., Piękny wiek XIX
• Brzostowska Tereszkiewicz Tamara, Ewolucje teorii. Biologizm w modernistycznym literaturoznawstwie rosyjskim
• Burke Peter, Społeczna historia wiedzy
• Ekspozycje nowoczesności. Wystawy a doświadczanie procesów modernizacyjnych w Polsce (1821–1929), red. Małgorzata Litwinowicz-Droździel i in.
• Fleck Ludwik, Powstanie i rozwój faktu naukowego
• Foucault Michel, Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych
• Geertz Clifford, Dzieło i życie. Antropolog jako autor
• Guillory John, Professing Criticism. Essays on the Organization of Literary Study
• Graff Gerald, Professing Literature. An Institutional History
• Grafton Anthony, Worlds Made by Words. Scholarship and Community in the Modern West
• Historia nauki polskiej, Tom 3. 1795–1862, red. Suchodolski Bogdan i in.
• Historia nauki polskiej, Tom 4. 1863–1918, red. Suchodolski Bogdan i in.
• Hobsbawm Eric, Wiek kapitału. 1848–1875
• Janik Allan, Stephen Toulmin, Wittgenstein’s Vienna. The Origins of the Vienna Circle
• Janowski Maciej, Dzieje inteligencji polskiej do roku 1918. T. 1. Narodziny inteligencji 1750-1831
• Jedlicki Jerzy, Dzieje inteligencji polskiej do roku 1918. T. 2. Błędne koło 1832–1864
• Josephson-Storm Jason Ánanda, The Myth of Disenchantment. Magic, Modernity, and the Birth of the Human Sciences
• Kocka Jürgen, Das lange 19. Jahrhundert
• Kuhn Thomas S., Struktura rewolucji naukowych
• Latour Bruno, Nigdy nie byliśmy nowocześni. Studium z antropologii symetrycznej
• Literatura i wiedza, red. Bolecki Włodzimierz i in.
• Osterhammel Jürgen, Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata
• Paczoska Ewa, Prawdziwy koniec XIX wieku. Śladami nowoczesności
• Polak Paweł, The Paradigm Shift in the 19th-Century Polish Philosophy of Mathematics, „Studia Historiae Scientiarum”, 2022/21
• Pomian Krzysztof, Zbieracze i osobliwości
• Russell Bertrand, Wiek XIX
• Séginger Gisèle, Barbara Aleksandra Łuczak, Mirosław Loba, Życie i nauki o życiu w literaturze francuskiej i polskiej XIX wieku
• Sdvizkov Denis, Epoka inteligencji. Historia porównawcza warstwy wykształconej w Europie
• Shapin Steven, Rewolucja naukowa
• Taylor Charles, Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej
• Ulicka Danuta, Literaturoznawcze dyskursy możliwe. Studia z dziejów nowoczesnej teorii literatury w Europie Środkowo-Wschodniej
• Urbanowicz Paweł, Elektryczny romantyzm. Nauka o elektryczności a literatura i filozofia polska pierwszej połowy XIX wieku
• Weber Max, Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej
• Wiek teorii. Sto lat nowoczesnego literaturoznawstwa polskiego, red. Ulicka Danuta
• Wulf Andrea, Człowiek, który zrozumiał naturę. Nowy świat Aleksandra von Humboldta
• Znaniecki Florian, Społeczne role uczonych
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: