Dawna literatura polska wobec kobiet. Mizoginizm i jego przezwyciężanie 3001-C553LS1
Podane zagadnienia omawiane będą w powiązaniu z tekstami źródłowymi wskazanymi w wykazie literatury. Ich dobór stanowi panoramę kwestii kobiecych. Pozwolą one przygotować się seminarzystom do obrony pracy dyplomowej. Wykaz nie obejmuje zagadnień warsztatowych, które omawiane są na każdym seminarium.
1. Kobieta w kulturze antycznej
2. Biblijne wzorce kobiecy
3. Kobieta w oczach ojców Kościoła
4. Kult Maryjny. Kobiece wzorce świętości
5. Kobieta i mężczyzna w świetle koncepcji miłości dwornej
6. Listy i erotyki z XV w. jako świadectwo kultury literackiej i obyczajów
7. Renesansowy spór o kobiety
8. Kobieta a ideał dworzanina
9. Reformacja i kontrreformacja wobec kobiet
10. Kobieta w kręgu wyobrażeń ziemiańskich
11. Romansowa heroina
12. Za klasztornymi murami
13. Czarownice jako wytwór kultury
14. Kobiety zaczynają pisać
15. Pamiętnik Salomei Reginy Pilsztynowej
16. Parenetyka wobec kobiet
17. Moda i obyczaje kobiece w satyrze
Jeśli seminarzyści będą zainteresowani, istnieje możliwość wspólnego opracowania niedużego tekstu źródłowego dotyczącego wychowania dziewcząt w dawnych wiekach, co pozwoli poznać omawianą problematykę niejako od środka oraz udoskonalić warsztat polonistyczny.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu seminarium student:
- potrafi samodzielnie opracować temat, dobierając do niego literaturę przedmiotu i metody;
- potrafi omówić stan wiedzy nad badanym problemem, interpretując go i wyciągając z niego wnioski;
- zdobywa umiejętności w zakresie krytycznego myślenia i formułowania, a także uzasadniania wniosków;
- potrafi poprawnie skonstruować dłuższą wypowiedź pisemną.
Kryteria oceniania
Podstawę zaliczenia seminarium stanowić będzie złożenie pracy licencjackiej (ok. 30-40 stron). Mile widziane będą prace dotyczące głównego tematu seminarium. Istnieje także możliwość napisania pracy z zakresu literatury staropolskiej i oświeceniowej (praca licencjacka może stanowić rozwinięcie pracy rocznej), a także przygotowanie niedużego opracowania edytorskiego.
Propozycje tematów dotyczących historii kobiecej:
– Kobieta w lirykach wybranego poety dawnego (np. Wespazjana Kochowskiego, Adama Naruszewicza, Stanisława Trembeckiego)
– Biblijna Zuzanna w liryce staropolskiej i nowszej
– „Nadobna Paskwalina” (lub „Dafnida”) a stereotyp staropolskiej kobiety
– Kobiety w najstarszych polskich kronikach
– Kobiety w staropolskich utworach hagiograficznych (np. Piotra Skargi, Floriana Jaroszewicza)
– „Pamiętniki” Jana Chryzostoma Paska (lub inny pamiętnik) jako źródło wiedzy o kobietach
– Kobieta w satyrach Krzysztofa Opalińskiego lub Adama Naruszewicza
– Kobiety w literaturze błazeńskiej / sowiźrzalskiej
– Kobiety w facecjonistyce staropolskiej
– Pamiętnik Reginy Salomei Pilsztynowej – wybrane zagadnienia (np. stosunek do mężczyzn, świat Orientu, Rosja, sny i zabobony)
– Współczesne przepisywanie przez autorki feministyczne klasyki (np. Penelopiada Margaret Atwood)
– Powieść „Awantury i przygody Reginy Salomei Pilsztynowej” Cezarego Harasimowicza wobec pierwowzoru
– Kreacje kobiece w serialu „1670”
Ponadto zachęcam do systematycznego udziału w zajęciach, co pozwoli przyswoić materiał, który stanie się podstawą egzaminu dyplomowego.
Praktyki zawodowe
Brak.
Literatura
św. Augustyn, „O dziewictwie”; „Wartość małżeństwa”.
Capra G.F., „O doskonałości i godności kobiet”, przeł., oprac. A. Gallewicz, Warszawa 220.
Castiglione B., „Książka o dworzaninie”, przeł., oprac. A. Borowski, Kraków 2018 (fragmenty).
„Czarownica powołana”, oprac. A. Kochan, Wrocław 2019 (fragmenty).
Czartoryski A.K., „Drugi list pana Doświadczyńskiego do przyjaciela swego względem wychowania córek”, Warszawa 1781 (fragmenty).
Fiszerowa W., „Dzieje moje własne i osób postronnych”, przeł. E. Raczyński, Warszawa 1998.
św. Hieronim, „Do Lety o wychowaniu córki”.
Jakub de Voragine, Złota legenda (fragmenty).
Jaroszewicz F., Matka świętych Polska (fragmenty).
Korczyński A., „Wizerunk złocistej przyjaźnią zdrady”, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa 2000.
Krammer H., Sprenger J., „Młot na czarownice”, przeł. J. Zielonka, Warszawa 2023 „Drugi list pana Doświadczyńskiego do przyjaciela swego względem wychowania córek”
Krystyna de Pizan, „Księga o Mieście Pań”, przeł., oprac. A. Loba, Poznań 2022 (fragmenty).
Luter M., „O życiu małżeńskim”.
Łącznowolski J., „Nowe zwierciadło, modzie dzisiejszego stroju akomodowane”, oprac. P. Borek, E. Wrona, Warszawa 2013.
Morsztyn H., „Historia ucieszna o królewnie Banialuce”, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa 2007.
Paprocki B., „Dziesięcioro przykazanie mężowo”, Kraków [1575].
Pilsztynowa R.S., "Proceder podróży i życia mego awantur", oprac. R. Pollak, Kraków 1957.
Rej M., „Żywot człowieka poczciwego”, oprac. J. Krzyżanowski, Wrocław 1956 (fragmenty).
Stanisławska A., „Transakcyja albo Opisanie całego życia jednej sieroty przez żałosne treny od tejże samej pisane roku 1685”, Kraków 2002 (fragmenty).
Teresa od Jezusa (Marianna Marchocka), „Autobiografia mistyczna i inne pisma”, oprac. Cz. Gil, Kraków 2010 (fragmenty).
Tertulian, „O strojeniu się kobiet”.
Wirzbięta M., „Gospodarstwo dla młodych a nowotnych gospodarzów”, wyd. J. Sokolski, Wrocław 1989 (fragmenty).
Podany wykaz może ulec modyfikacji (w zależności od zainteresowań seminarzystów).
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: