Twórcy lat 1864-1918. Porządki historycznoliterackie 3001-C461LP1
Zajęcia poświęcone są literaturze drugiej połowy XIX i początku XX wieku uporządkowanej według innych kryteriów niż zakładają tradycyjne podziały historycznoliterackie. Pozwoli to zobaczyć dziewiętnastowieczność w nowej perspektywie, zawieszającej oczywistość czy zasadność podziałów na twórczość pokolenia pozytywistów i modernistów, wyrazistość delimitacji na pierwszą i drugą połowę wieku oraz oznaczania cezur epok i formacji. Będzie sprzyjać także równoległej lekturze utworów pisarek i pisarzy dobrze i mniej znanych, zarówno tekstów dziś kanonicznych, jak i tych zepchniętych na margines literackiej mapy. Przyglądanie się tak zestawionym dziełom i nazwiskom pozwoli zweryfikować wiele historycznoliterackich stereotypów; zrozumieć umowność konstruktów, jakimi są różne narracje w zakresie historiografii literackiej; dostrzec problematyczność chronologii procesu literackiego. Nie wyklucza to, rzecz jasna, możliwości zajmowania się najbardziej reprezentatywnymi dziełami czy zjawiskami literackimi tamtego czasu; dzięki osadzeniu w nowych kontekstach mogą one wszakże odsłonić swoje niedoceniane dotychczas aspekty.
Seminarium magisterskie przygotowuje studentów do pisania prac dyplomowych. Stwarza podstawy do rozwijania zainteresowań naukowych uczestników i podjęcia przez nich samodzielnej pracy badawczej. Poszerza i profiluje zgodnie z tytułową tematyką wiedzę z zakresu literatury i kultury drugiej połowy XIX wieku, zapoznaje z nowymi metodologiami badań literaturoznawczych, kształtuje naukowy warsztat pracy badacza, uwzględniający używanie technik informacyjno-komunikacyjnych. Tematy prac magisterskich mogą w różny sposób (ściślejszy, luźniejszy lub tylko kontekstowy) wiązać się z główną tematyką seminarium.
|
W cyklu 2024:
Zajęcia poświęcone są literaturze drugiej połowy XIX i początku XX wieku uporządkowanej według innych kryteriów niż zakładają tradycyjne podziały historycznoliterackie. Pozwoli to zobaczyć dziewiętnastowieczność w nowej perspektywie, zawieszającej oczywistość czy zasadność podziałów na twórczość pokolenia pozytywistów i modernistów, wyrazistość delimitacji na pierwszą i drugą połowę wieku oraz oznaczania cezur epok i formacji. Będzie sprzyjać także równoległej lekturze utworów pisarek i pisarzy dobrze i mniej znanych, zarówno tekstów dziś kanonicznych, jak i tych zepchniętych na margines literackiej mapy. Przyglądanie się tak zestawionym dziełom i nazwiskom pozwoli zweryfikować wiele historycznoliterackich stereotypów; zrozumieć umowność konstruktów, jakimi są różne narracje w zakresie historiografii literackiej; dostrzec problematyczność chronologii procesu literackiego. Nie wyklucza to, rzecz jasna, możliwości zajmowania się najbardziej reprezentatywnymi dziełami czy zjawiskami literackimi tamtego czasu; dzięki osadzeniu w nowych kontekstach mogą one wszakże odsłonić swoje niedoceniane dotychczas aspekty. |
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
WIEDZA (Absolwent zna i rozumie: )
- fakty z zakresu literaturoznawstwa w stopniu pozwalającym mu napisać pracę dyplomową z historii literatury drugiej połowy XIX i początku XX wieku
- metodologie literaturoznawcze (szczególnie te najściślej powiązane z profilem problemowym seminarium)
- w stopniu pogłębionym miejsce i znaczenie literaturoznawstwa w relacji do innych dyscyplin naukowych oraz jego najnowszą specyfikę przedmiotową i metodologiczną
- w stopniu pogłębionym terminologię i teorie z zakresu historii literatury, zwłaszcza drugiej połowy XIX i początku XX wieku
- w stopniu pogłębionym diachroniczny charakter kształtowania się koncepcji badań literaturoznawczych, ze szczególnym uwzględnienie badań nad literaturą „pozytywizmu” i „modernizmu”
- w stopniu pogłębionym dynamikę rozwoju procesu historycznoliterackiego oraz tematy i idee pisarskie, ze szczególnym uwzględnieniem literatury polskiej drugiej połowy XIX i początku XX wieku;
- w stopniu pogłębionym rolę refleksji z zakresu innych nauk humanistycznych i nauk społecznych w procesie analizy historycznoliterackiej;
- w stopniu pogłębionym wpływ dzieł literackich na dzieje kultury polskiej i kształtowanie się świadomości kulturowej, cywilizacyjnej i społecznej;
- w stopniu pogłębionym metody interpretacji i analizy dzieł literackich pisanych przez pozytywistów i modernistów
- prawne i etyczne uwarunkowania przedsiębiorczości, działalności naukowej i zawodowej związanej z filologią polską oraz reguły zarządzania zasadami własności intelektualnej;
UMIEJĘTNOŚCI (Absolwent potrafi: )
- napisać dłuższą spójną pracę naukową:
- opartą na precyzyjnie sformułowanej wyjściowej tezie i wyrazistych pytaniach badawczych;
- wykorzystującą świadomie wybraną metodę badawczą;
- poprawną i konsekwentną pod względem metodologicznym;
- właściwie osadzoną w samodzielnie zrekonstruowanym i krytycznie rozpoznanym stanie badań;
- popartą zgromadzonym materiałem dowodowym;
- składającą się z argumentów logicznie prowadzących do konkluzji;
- eksponującą celowość i atrakcyjność poruszanej problematyki;
- poprawną pod względem językowym, także w zakresie korzystania ze stylu naukowego;
- obudowaną poprawnie i kompletnie sporządzonymi przypisami i bibliografią;
- mieszczącą się w obowiązujących limitach objętości (K_U01, K_U02, K_U05, K_U06, K_U10, K_U11)
- ustnie zaprezentować swoje badania na każdym ich etapie,
- precyzyjnie definiując założenia i cele badawcze;
- dokonując właściwej selekcji problemów, przykładów i argumentów;
- uzasadniając celowość i atrakcyjność omawianej problematyki;
- wypowiadając się językiem bogatym, poprawnym, także w zakresie użycia stylu naukowego;
- utrzymując uwagę słuchaczy;
- wykorzystując przejrzyste techniki informacyjno-komunikacyjne do prezentacji badań (np. handouty, prezentacje multimedialne)
- dyskutując w sposób rzeczowo uargumentowany;
- mieszcząc się w założonym limicie czasowym wystąpienia (K_U01, K_U02, K_U05, K_U06, K_U08, K_U13)
- student potrafi także samodzielnie podejmować i inicjować zespołowe i indywidualne działania naukowe;
- wszechstronnie wykorzystywać innowacyjne narzędzia wyszukiwawcze właściwe dla literaturoznawstwa;
- planować własną ścieżkę rozwoju intelektualnego i ukierunkowywać innych w tym zakresie;
KOMPETENCJE SPOŁECZNE (Absolwent jest gotów do: )
- organizowania własnego warsztatu badawczego i krytycznej oceny swoich dokonań;
- pracy w grupie, wspierania procesu twórczego innych osób (K_K01, K_K03);
- wzięcia odpowiedzialności za trafność przekazywanej wiedzy, kierując się uczciwością i rzetelnością naukową oraz zasięgając w razie potrzeby opinii ekspertów;
- doceniania różnorodności i wielości opinii i kultur (K_K04);
- uznania znaczenia europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych;
- uznania znaczenia refleksji humanistycznej dla kształtowania się więzi społecznych;
- wykorzystania kompetencji literaturoznawczych w działaniu na rzecz i organizowaniu życia kulturalnego regionu, kraju, Europy.
Kryteria oceniania
METODY I KRYTERIA OCENIANIA
Podstawa zaliczenia seminarium na I roku: obecność, bieżące przygotowanie do zajęć i aktywny udział w dyskusjach, realizacja projektu studenckiego (jego forma zostanie ustalona z uczestnikami seminarium na początku zajęć).
Podstawa zaliczenia seminarium na II roku: obecność, bieżące przygotowanie do zajęć i aktywny udział w dyskusjach, regularne prezentowani fragmentów rozprawy, złożenie pracy magisterskiej.
Praca magisterska musi dowodzić umiejętności prowadzenia badań naukowych przez studenta i sprawdzać efekty uczenia się w zakresie:
• pogłębionej i uszczegółowionej znajomości dziedziny, której dotyczy praca;
• poprawnego posługiwania się specjalistycznym językiem i terminologią właściwymi dla wybranego obszaru badań;
• świadomego posługiwania się uzasadnioną metodologią badawczą;
• samodzielnego zbierania materiałów badawczych potrzebnych do pracy, rozpoznawania stanu badań nad podjętym zagadnieniem, hierarchizowania uzyskanej wiedzy;
• samodzielnego formułowania hipotez i sądów badawczych, polemiki z innymi stanowiskami;
• samodzielnego formułowania uzasadnionych wniosków badawczych;
• sporządzania przypisów i bibliografii.
Objętość pracy: od 3 do 5 arkuszy wydawniczych (120-200 tys. znaków).
Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych) nie ma możliwości zaliczenia zajęć.
Nakład pracy na I roku seminarium: 16 ECTS = 400-480 godz., w tym 60 godz. uczestnictwa w seminarium i 340-410 godz. pracy własnej studenta (bieżące przygotowanie do zajęć, projekt studencki, wstępna wersja pracy magisterskiej).
Nakład pracy na II roku seminarium: 25 ECTS = 625-750 godz., w tym 60 godz. uczestnictwa w seminarium i 565-690 godz. pracy własnej studenta (bieżące przygotowanie do zajęć, napisanie pracy magisterskiej).
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy.
Literatura
Lista przykładowych utworów literackich, które będą omawiane, jest zamieszczona w spisie tematów.
Przykładowe konteksty – nie tylko literatura
[będą uzupełniane po rozmowach z osobami uczestniczącymi w seminarium]
Józef Bachórz, Józef Ignacy Kraszewski i polski wiek XIX, „Ruch Literacki” 1987, z. 3.
Cyprian Norwid. Prorok niechciany, Warszawa 2001 [katalog towarzyszący wystawie zorganizowanej przez Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza we współpracy z Muzeum Narodowym w Warszawie i Biblioteką Narodową];
Agnieszka Czajkowska, Krzysztof Czajkowski, Józef Ignacy Kraszewski. Rysunki, Warszawa 2012;
Elżbiety Dąbrowicz. Eadem, Biografia transgraniczna. Migracje jako problem tożsamości w polskim wieku XIX, „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2010, nr 1
Literatura i kultura lat 60. XIX wieku między polityką a prywatnością. Dyslokacje, red. U. Kowalczuk, D.W. Makuch, D.M. Osiński, Warszawa 2019;
Literatura południa wieku. Twórczość lat sześćdziesiątych XIX stulecia wobec romantyzmu i pozytywizmu, red. J. Maciejewski, Warszawa 1992;
Janusz Maciejewski, Mała emigracja (1864–1914). Próba uporządkowania problematyki, w: tegoż, Obszary i konteksty literatury, Warszawa 1998;
Wiesław Rzońca, Premodernizm Norwida na tle symbolizmu literackiego drugiej połowy XIX wieku, Warszawa 2013;
Spektakl Teatru Klasyki Polskiej Nawrócony, reż. Piotr Gralak (na podstawie krótkich tekstów prozatorskich Bolesława Prusa);
Spektakl Teatru Narodowego Fredro. Rok jubileuszowy, reż. Jan Englert;
Iwona Węgrzyn, Smutne humoreski Marii z Brzezinów Sadowskiej. O niedocenionym gatunku i zapomnianej pisarce, „Pamiętnik Literacki” 2016, z. 3.
Iwona Węgrzyn, Wyczerpana tradycja. Szkice o literaturze polskiej XIX wieku, Warszawa 2021;
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: