Literatura polska XX-XXI wieku i sztuka awangardowa w kontekstach filozoficznych 3001-C453LW1
Celem pośrednim seminarium licencjackiego jest zainicjowanie i poprowadzenie wśród uczestników dyskusji nad następującymi
współcześnie i znajdującymi swoje odwzorowanie w XX (XXI) wiecznej literaturze polskiej (oraz sztuce) przemianami sfery aksjologicznej
na przykładzie wybranych tekstów (literackich, wizualnych, filozoficznych). Jego realizacja ma w założeniu pomóc w osiągnięciu celu
głównego, czyli w wyborze tematu i napisaniu pracy licencjackiej oraz przygotowaniu do egzaminu licencjackiego.
Zastanawiać będziemy się nad tym, w jaki sposób sztuka i literatura obrazuje oraz zapisuje wspomniane przemiany. Na ile wpłynęły one
na rozumienie tak (niegdyś) podstawowych kategorii jak np. prawda, dobro, piękno?
Ilustracją różnych poglądów i stanowisk aksjologicznych w wymiarze etycznym, estetycznym i społecznym będą wybrane teksty literackie
(m.in. Z. Herberta, T. Różewicza, J. Iwaszkiewicza, J. Głowackiego, M. Tulli, O. Tokarczuk, A. Wata, T. Śliwiaka, R. Tekielego, J.
Polkowskiego, D. Masłowskiej) oraz dzieła sztuk wizualnych (A. Żmijewskiego, K. Kozyry, Z. Libery, G. Klamana, M. Abramović, J. Róny, E.
Özgena, D. Rycharskiego, A. Mickiewicz, G. Bednarskiego...) ukazane w kontekście wybranych rozważań z dziedziny filozofii oraz teorii
sztuki.
Prezentowana poniżej lista lektur oraz omawianych zagadnień jest tylko pewną propozycją i ma charakter otwarty. Jej finalny kształt
zostanie określony w porozumieniu ze studentkami i studentami po pierwszych zajęciach.
Seminarium jest w znacznej mierze adresowane do osób, które nie odbyły jeszcze pełnego kursu (obejmującego zajęcia) z literatury
polskiej XX i XXI wieku.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
- Student/ka rozumie powiązania filologii polskiej z innymi dziedzinami humanistyki podejmującymi refleksję nad procesami
modernizacyjnymi w kulturze
- Student/ka zna relacje między literaturą XX i XXI wieku a rozwijającymi się równolegle wybranymi teoriami estetycznymi oraz etycznymi,
filozofią i socjologią.
- Student/ka uświadamia sobie współzależność historii literatury i sztuk plastycznych w kulturze XX i XXI wieku oraz wpływ nowych
mediów na kierunki ich przekształceń.
- Student/ka rozumie podstawowe terminy związane z teorią sztuki i aksjologią Umiejętności:
- Student/ka potrafi w pogłębiony, samodzielny i krytyczny sposób badać, omawiać oraz interpretować wybrane dzieła sztuki i literatury w
perspektywie aksjologicznej.
- Student/ka umie dostrzec i wykorzystać wychowawcze aspekty sztuki oraz jej potencjał krytyczny
- Student/ka jest przygotowany/a do kompetentnego prezentowania wiedzy na temat wybranych dzieł oraz teorii sztuki współczesnej i
literatury
- Student/ka jest w stanie w zaangażowany i krytyczny sposób poruszać się wśród podstawowych znaków, pojęć i kategorii kultury
współczesnej
- Student/ka potrafi w dyskusji dotyczącej dzieła literackiego i dzieła sztuki dobierać argumentację uwzględniającą sytuację społeczno-
polityczną, środowiskową i kulturową, w której to dzieło powstało
- Student/ka umie wskazać i wykorzystać źródła bibliograficzne przydatne do napisania pracy licencjackiej na wybrany temat
- Student/ka potrafi prawidłowo (także pod względem formalnym) skonstruować dłuższą pracę pisemną
Kompetencje społeczne:
- Student/ka jest przygotowany/a do wyrażania zrozumienia dla skomplikowanych relacji literatura — filozofia, literatura — sztuka
zapisanych w tekstach literatury nowoczesnej
- Student/ka jest gotowy/a do aktywnego i twórczego uczestnictwa w bieżącym życiu literackim i aktualnych wydarzeniach kulturalnych
- Student/ka gotowy/a jest do docenienia znaczenia europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego dla rozumienia wydarzeń
społecznych i kulturalnych
Student/ka jest gotowy/a do docenienia znaczenia europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego dla rozumienia wydarzeń
społecznych i kulturalnych
Kryteria oceniania
Zaliczenie na ocenę, praca licencjacka, egzamin licencjacki.
Zaliczenie seminarium odbywa się na podstawie bieżącej oceny obecności, przygotowania do zajęć i aktywnego w nich udziału. W tym:
- prezentacji własnego projektu licencjackiego w postaci referatu
- przedstawienia pracy licencjackiej
Dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze.
Literatura
Konkretyzacje:
Etyka i estetyka – bunt i afirmacja
A. Niemczuk, Stosunek wartości do bytu. Dociekania metafizyczne, Lublin 2006.
a) Etyka obowiązku, estetyka smaku.
Z. Herbert, Jaskinia filozofów, wydanie dowolne.
Z. Herbert, wybór poezji.
H. Elzenberg, Pisma Aksjologiczne, Lublin 2002. (Wybór)
A. MacIntyre, Dziedzictwo cnoty, Warszawa 1996. (Wybór)
A. Camus, Człowiek zbuntowany, Warszawa 2002.
A. Dubik, Filozofia i opór, Toruń 2003.
b) Etyka bez kodeksu? Sztuka po końcu sztuki?
T. Różewicz, wybór poezji.
L. Kołakowski Etyka bez kodeksu, [w:] tenże, Kultura i fetysze. Zbiór rozpraw, Warszawa 2000.
C. Greenberg, Awangarda i kicz, [w:] tenże, Obrona modernizmu. Wybór esejów, red. G. Dziamski, Kraków 2006.
A. Moles, Kicz czyli sztuka szcześcia, Warszawa 1978.
A. Danto, Świat sztuki. Pisma z filozofii sztuki, Kraków 2006. (Wybór)
- Wolność i powinność artysty wobec sztuki
J. Iwaszkiewicz, Kosmogonia, [w:] tenże, Dramaty, Warszawa 1980.
D. Kuspit, Koniec sztuki, Gdańsk 2006.
- Sztuka - społeczeństwo - utopia
a) Społeczno-polityczny (krytyczny) wymiar sztuki współczesnej
J. Dewey, Sztuka jako doświadczenie, 1975. (Wybór)
J. Ranciere, Estetyka jako polityka, Warszawa 2007. (Wybór)
D. Fischer-Lichte, Estetyka performatywna, Kraków 2008.
T. Różewicz, Teatr niekonsekwencji (wybór).
Wybrane teksty przedstawicieli polskiej szkoły sztuki krytycznej
b) Nowoczesne społeczeństwo, demokracja, wykluczenie O. Tokarczuk, Wykład Noblowski i „Wykłady Łódzkie”
J. Głowacki, Antygona w Nowym Jorku, wyd. dowolne.
D. Masłowska, Między nami dobrze jest, Warszawa 2008.
J. Rawls, Teoria sprawiedliwości, Warszawa 2009. (Wybór)
A. de Tocqueville, O demokracji w Ameryce, Warszawa 2005. (Wybór)
c) W kręgu utopii
M. Tulli, Sny i kamienie, wyd. dowolne.
A. Huxley, Nowy wspaniały świat, wyd. dowolne.
S. Lem, Wizja lokalna, wyd. dowolne.
J. Szacki, Spotkania z utopią, Warszawa 1980.
- aporie postępu
S. Lem, Powrót z gwiazd, wyd. dowolne.
Vattimo, Społeczeństwo przejrzyste, Wrocław 2006.
M. Heidegger, Wyzwolenie, Warszawa 2001.
- ciało i somaestetyka
A. Wat, wybór wierszy (1957-1968)
A. Dziadek, Projekt krytyki somaestetycznej, Warszawa 2014.
R. Schustermann, Myślenie ciała. Eseje z zakresu somaestetyki, Warszawa 2016.
J. Jarzębski. Anatomia Gombrowicza, "Teksty" 1972, nr 1, s. 114-132.
O. Kühl, Ciało i jego maskowanie u Gombrowicza, "Teksty Drugie" 1996, nr 1, s. 59-68.
G. Schmitz, Ciałosfera, przestrzeń i uczucia, Poznań 2001.
T. Różewicz, Matka odchodzi, wyd. dowolne.
Z. Libera, Obrzędy intymne.
- milczenie roślin i krzyk zwierząt
W. Szymborska, Milczenie roślin, wyb. J. Gromek-Illg, Kraków 2011.
T. Śliwiak, Poemat o miejskiej rzeźni, wydanie dowolne.
K. Kozyra, Piramida zwierząt.
M. Pchełka, David DeGrazia o prawach zwierząt - analiza krytyczna, "Archiwum filozofii prawa i filozofii społecznej" 2020/1.
D. Probucka, Filozoficzne podstawy idei praw zwierząt, Kraków 2014.
- wrażliwość religijna?
R. Tekieli, Bramy rany, Aleksandrów 2021.
R. Tekieli, Nibyt, Kraków-Warszawa 1993.
J. Polkowski, Rozmowy z Różewiczem, Kraków-Warszawa, 2018.
R. Rorty, G. Vattimo, Przyszlość religii, red. S. Zabala, Kraków 2010.
Ponadto kontekstowe wobec określonych tematów analizy wybranych dzieł sztuki autorstwa m.in.: A. Żmijewskiego, K. Kozyry, Z. Libery,
G. Klamana, M. Abramović, J. Róny, E. Ozgena, D. Rycharskiego, A. Mickiewicz, G. Bednarskiego...
Czas i uwaga jaką poświęcimy poszczególnym kwestiom zasygnalizowanym m.in. przez zaproponowane do lektury teksty zależeć będzie
od zainteresowań oraz decyzji uczestniczących w seminarium osób.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: