Intymne historie wiedzy 3001-C2N-TL1
Mottem konwersatorium jest liryk Mirona Białoszewskiego: "dramat jest wąziutki, ciaśniutki, żeby wdać w niego kogoś, trzeba dopilnowywać bardzo osobiście i bliskiego, też z bliziutka, na łóżku mu siedzieć". Rozumiem to następująco: warunkiem zrozumienia rzeczywistych trajektorii i tarć, konfliktów i sojuszy, które decydują o losach ludzi, jest uwzględnienie osobistej, intymnej sfery ich poczynań. Odnoszę te spostrzeżenia do historii wiedzy (zwłaszcza humanistyki). Chciałbym, byśmy wspólnie zastanowili się, co może oznaczać postulat przyjrzenia się tej historii z perspektywy osoby "siedzącej na łóżku"; z perspektywy osoby pragnącej "wdać się" w jej "dramat".
W celu znalezienia odpowiedzi na to pytanie sięgniemy do rozmaitych propozycji teoretycznych i praktycznych, zazwyczaj wykraczających dyscyplinowo poza obszar literaturoznawstwa, spajanych za to współdzielonymi intuicjami i przekonaniami swych autorek i autorów. Będziemy więc czytać o koncepcjach prezentujących intymną historię ludzkości i emocjonalno-afektywną historię nauki (jaka jest rola emocji w świecie nauki?), zapytamy, czym są rytuały interakcyjne kształtujące wspólnoty badawcze, prześledzimy historię przypisu, a także implikacje opisu walk kogutów na Bali dla wiedzy o kulturze. Podyskutujemy o wyższości socjologicznej fronetyki nad naukami ścisłymi, a także o znaczeniu miejsca, w którym pracuje badacz, dla wytwarzanej przez niego wiedzy (przy okazji zastanowimy się, czym jest i czym może być "laboratorium" humanisty). Omówimy koncepcję materializmu biograficznego oraz różnicę między tym, co intymne, a tym, co prywatne. Zastanowimy się również nad rolą płci w nauce i nad tym, co wnosi rewizjonistyczna krytyka feministyczna do socjologii wiedzy. Poruszymy wreszcie problem urynkawiania humanistyki, wyrażający się w idei komercjalizacji wiedzy i współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym.
Nie zapomnimy przy tym, dla równowagi, o lekturze wypowiedzi autobiograficznych osób związanych z akademią, bo to właśnie w nich ujawnia się intymna historia wiedzy.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po zaliczeniu konwersatorium student zyskuje podstawową orientację w badaniach z zakresu socjologii wiedzy i historii humanistyki, poznając stosunkowo nowe (nieraz i najnowsze) trendy w studiach amerykańskich, francuskich, brytyjskich oraz polskich.
Ale podejmując nieustanną refleksję na temat tego, co nazwałem intymną historią wiedzy, student ów nie tylko poznaje podstawowe narzędzia metodologiczne przydatne do własnych badań nad historią wiedzy (zwłaszcza humanistyki). Zmuszony jest bowiem, niejako przy okazji, do ciągłego redefiniowania podstawowych pojęć i problemów, takich jak to, czym jest nauka, czym jest obiektywność badawcza, jakie są granice humanistyki, role uniwersytetu itp. A ponieważ te pojęcia i problemy dotyczą studenta osobiście, niewątpliwie wyznaczając jego sposób patrzenia na własną aktywność intelektualną i własne miejsce na uniwersytecie, to można chyba powiedzieć, że dodatkowym "efektem uczenia się" będzie zachęta do podjęcia autorefleksji. Nie ukrywam, że w ślad za sformułowaniem Agnieszki Graff, która w wywiadzie rzece powiedziała, iż jej rozwój intelektualny jest integralnym z jej rozwojem emocjonalnym, będę postulował ciągłe odnoszenie poznanych teorii w pierwszej kolejności do siebie, zachęcając do testowania ich na materiale własnej biografii i własnego światopoglądu.
Kryteria oceniania
Zajęcia będą polegały na dyskusji nad zadanymi do lektury tekstami (lektura, podobnie jak obecność na zajęciach, jest obowiązkowa). Sprawdzana będzie znajomość zadanych tekstów, ocenie będzie podlegała także aktywność studentów na zajęciach. Dla chętnych na podniesienie oceny będę zadawał referaty do wygłoszenia. Podstawą zaliczenia będzie ocena z kolokwium ustnego (rozmowa na temat lektur, które czytaliśmy w ciągu roku).
Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: