Baśń i baśniowość w literaturze i kulturze popularnej 3001-BBL-OG

Konwersatorium dotyczy związków między baśnią i baśniowością a literaturą i kulturą popularną.

Uczestnicy i uczestniczki kursu poznają teorię i historię baśni jako gatunku i konwencji. Kolejne zajęcia będą dotyczyły: baśni braci Grimm i ich popkulturowych "żywotów", disnejowskiego modelu baśni filmowej i dyskusji z tym modelem, dzieł rewidujących sensy zawarte w tradycyjnych i disnejowskich wariantach baśni, dzieł baśniowych przeznaczonych dla odbiorców dorosłych, które polemizują z kojarzoną z baśniami dziecięcością, tekstów kultury łączących różne baśniowe wątki w ramach jednej opowieści.

Podczas zająć zostaną zaprezentowane wybrane teksty literackie, filmy, seriale telewizyjne, komiksy, fotografie i gry komputerowe. Poddane analizie zostaną takie kwestie, jak tematyka i estetyka popularnych dzieł nawiązujących do baśni, ich stosunek do tradycji baśniowej i ideologiczne aspekty "po-wtórnego" opowiadania baśni. Dzięki temu wyodrębnione zostaną elementy powtarzające się w omawianych dziełach pozwalające na opisanie popularności baśni w kategoriach mody i trendu.

Rozważaniom towarzyszyć będą opracowania reprezentujące różne metodologie badań humanistycznych.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Założenia (opisowo)

Zakłada się znajomość języka angielskiego na poziomie umożliwiającym krytyczną lekturę tekstów literackich i opracowań. Przydatna (ale nie niezbędna) będzie ogólna orientacja w podstawowych zagadnieniach teoretycznych dotyczących baśni i baśniowości oraz literatury i kultury popularnej.

Efekty kształcenia

Po zakończeniu zajęć studenci i studentki

w zakresie wiedzy
• znają koncepcje dotyczące definiowania terminów „baśń”, "baśniowość", „bajka”, „bajka magiczna”, "literatura popularna", „kultura popularna”;
• znają genezę i historię baśni jako gatunku i konwencji (w odniesieniu do literatury i innych mediów);
• znają wybrane aspekty współczesnych teorii literatury i kultury popularnej;
• znają wybrane narzędzia polskiej i zachodniej metodologii badań baśni, baśniowości oraz literatury i kultury popularnej;
• dostrzegają wartość dzieł literatury i kultury popularnej nawiązujących do baśni.

w zakresie umiejętności

• poprawnie stosują wprowadzone podczas kursu terminy;
• wskazują omawiane podczas kursu zjawiska w różnych formach współczesnej literatury i kultury popularnej;
• potrafią interpretować popularne baśnie i dzieła baśniowe ze świadomością ich specyfiki i stosunku do tradycji;
• są zdolni do krytycznej analizy dyskursu na temat literatury i kultury popularnej;
• potrafią stosować kategorie mody i trendu, opisując różne zjawiska współczesnej literatury i kultury popularnej.

W zakresie kompetencji społecznych

• wykorzystują wyniesioną z zajęć wiedzę w praktyce dydaktycznej, działalności naukowej i artystycznej itp.;
• mają przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w grupie dyskusyjnej;
• mają przekonanie o wadze profesjonalnej wiedzy na temat baśni i baśniowości oraz literatury i kultury popularnej.

Kryteria oceniania

– ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność - 50%;
– kontrola obecności – 50%.

Literatura

• J. i W. Grimm, "Baśnie dla dzieci i dla domu", przeł. E. Pieciul-Karmińska, 2 t., Poznań 2010 (wybrane baśnie);
• C. Russell, "Brat Grimm", przeł. J. Malinowski, Warszawa 2007;
• Serial "Grimm", prod. NBC, 2011- (wybrane fragmenty);
• T. Gilliam (reż.), "Nieustraszeni bracia Grimm", 2005 (wybrane fragmenty);
• C. Geronimi (reż.), "Śpiąca królewna", 1959;
• K. Lima (reż.), "Zaczarowana”, 2007 (wybrane fragmenty);
• V. Jenson, A. Adamson (reż.) "Shrek", 2001 (wybrane fragmenty);
• R. Stomberg (reż.), "Czarownica", 2014;
• N. Gaiman, "Szkło, śnieg i jabłka", [w:] tegoż, "Dym i lustra. Opowiadania i złudzenia", przeł. P. Braiter, Warszawa 2002;
• T. Lee, "Red as Blood (Europe: The Sixteenth Century)", [w:] tejże, "Red as Blood, or Tales from the Sisters Grimmer", New York 1983;
• A. Carter, "Czarna Wenus. Opowiadania", przeł. A. Ambros, Warszawa 2000 - wybrane opowiadania;
• P. Cashorali, "Fairy Tales. Traditional Stories Retold for Gay Men", San Francisco 1995 - wybrane opowiadania;
• T. Singh (reż.), "Królewna Śnieżka", 2012;
• J. Connolly, "Księga rzeczy utraconych", przeł. K. Malita, Warszawa 2007;
• G. del Toro (reż.), "Labirynt fauna", 2006;
• R. Marshall (reż.), "Tajemnice lasu”, 2014;
• Serial "Dawno, dawno temu", prod. ABC, 2011- , wybrane fragmenty;
• B. Willingham et al., "Baśnie. Na wygnaniu", przeł. K. Uliszewski, Warszawa 2007 [komiks].

Ponadto obowiązuje znajomość m.in. następujących opracowań:

• Fairy Tale Films. Visions of Ambiguity, pod red. P. Greenhill i S.E. Matrix, Logan 2010 - wybrane rozdziały;
• Channeling Wonder. Fairy Tales on Television, pod red. P. Greenhill i J.T. Rudy, Detroit 2014 - wybrane rozdziały;
• Grimm: Potęga dwóch braci. Kulturowe konteksty Kinder- und Hausmärchen, pod red. W. Kosteckiej, Warszawa 2013 - wybrane rozdziały;
• B. Bettelheim, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, tłum. D. Danek, Warszawa 2010 - wybrane fragmenty;
• E. Ciapara, Czy bać się baśni?, "Film", 2012, nr 03;
• M. Janion, Wampir. Biografia symboliczna, Gdańsk 2002 - wybrane fragmenty;
• K. Klimek, Baśnie księżniczki popkultury, "Dwutygodnik", 2011, nr 72, online: http://www.dwutygodnik.com/artykul/2967-basnie-ksiezniczki-popkultury.html;
• E. Konieczna, Baśń w literaturze i w filmie, Kraków 2005 - wybrane fragmenty;
• W. Kostecka, Baśń postmodernistyczna: przeobrażenia gatunku. Intertekstualne gry z tradycją literacką, Warszawa 2014 - wybrane fragmenty;
• K. Kowalczyk, Obrazy grozy w filmowych renarracjach baśni Grimmów, "Perspektywy kulturoznawcze", 2014, nr 4;
• M. Krajewski, Kultury kultury popularnej, Poznań 2005 - wybrane fragmenty;
• G. Lasoń-Kochańska, Gender w literaturze dla dzieci i młodzieży. Wzorce płciowe i kobiecy repertuar topiczny, Słupsk 2012 - wybrane fragmenty;
• J. Kristeva, Ujęcie wstrętu, [w:] tejże, "Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie", przeł. M. Falski, Kraków 2007;
• E. Pieciul-Karmińska, Czy baśnie braci Grimm były przeznaczone dla dzieci?, online: http://pracowniawyrazu.amu.edu.pl/?p=274.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3001-BBL-OG w USOSweb