Powieść i biografia. Proza kobieca XIX i XX wieku między fikcją literacką a (o)powieścią o sobie 3001-B553LP1

seminaria licencjackie

w sali

Zaliczony II rok na kierunku filologia polska. Student powinien orientować się w historii literatury polskiej do roku 1864 oraz posiadać wiedzę z zakresu poetyki. Osiągnięcie efektów uczenia wspomoże uczestnictwo w zajęciach z historii literatury polskiej po 1864 roku oraz historii literatury współczesnej.

Po ukończeniu seminarium student:

1) wiedza:

- zna problematykę modernizmu polskiego i europejskiego;

- ma wiedzę na temat miejsca modernizmu w całości dziewiętnastowiecznej formacji kulturowej.

2) umiejętności:

- posiada umiejętność porównywania i krytycznej oceny różnych koncepcji

teoretycznych i metodologicznych, dotyczących zwłaszcza problematyki modernizmu i jej pokrewnych;

- rozróżnia oraz analizuje zjawiska kulturowe i literackie charakterystyczne dla przełomu XIX i XX wieku w stopniu umożliwiającym mu podjęcie tej i problematyki na studiach II stopnia;

- posiada zdolność konstruowania dłuższej wypowiedzi ustnej w formie głosu w dyskusji oraz indywidualnej prezentacji;

- potrafi weryfikować poprawność własnych wypowiedzi poświęconych zagadnieniom historycznoliterackim, a także prezentacji uczestników seminarium.

3) kompetencje społeczne:

- samodzielnie gromadzi i wykorzystuje we własnych projektach badawczych informację naukową z zakresu historii literatury i kultury II połowy XIX i początku XX wieku;

- docenia wagę odpowiedniego przygotowania do profesjonalnej dyskusji na temat historii literatury polskiej 2 poł. XIX wieku;

- po skończonym cyklu seminaryjnym student potrafi ocenić poziom swej wiedzy;

- rozumie znaczenie i specyfikę badań nad literaturą i kulturą przełomu XIX i XX wieku;

- jest świadomy etycznego wymiaru badań naukowych oraz znaczenia refleksji humanistycznej dla kształtowania się więzi społecznych;

- wykazuje motywację do zaangażowanego uczestnictwa w życiu naukowym i kulturalnym.

- kontrola obecności

- ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć oraz aktywność)

- referaty

Praca licencjacka: objętość – do ok. 40 tys. znaków.

Praca licencjacka sprawdza efekty kształcenia w zakresie wiedzy i umiejętności:

• orientacji w dziedzinie, której dotyczy praca;

• poprawnego posługiwania się terminologią właściwą dla wybranego obszaru badań;

• formułowania rozwiniętej, spójnej, logicznej, poprawnej językowo wypowiedzi pisemnej;

• zbierania materiałów badawczych potrzebnych do pracy, rozpoznawania stanu badań nad podjętym zagadnieniem;

• samodzielnego selekcjonowania i analizowania zebranego materiału;

• sporządzania przypisów i bibliografii.

Egzamin licencjacki – trzy pytania zadane przez komisję, w tym co najmniej jedno związane z problematyką pracy, a pozostałe związane z problematyką seminarium licencjackiego określoną w sylabusie.

Przykładowe utwory (program będzie sukcesywnie rozszerzany o lektury proponowane przez uczestników zajęć i dostosowywany do wybranych tematów prac licencjackich):

literatura polska:
Narcyza Żmichowska, Wybór powieści, Warszawa 1953, t. 1-2;
Gabriela Zapolska, Listy, t. 1-2, red. S. Linowska, Warszawa 1970;
Gabriela Zapolska, Publicystyka, oprac. J. Czachowska, E. Korzeniewska, Wrocław 1958-1962;
Maria Konopnicka, Listy do synów i córek, oprac. L. Magnone, Warszawa 2010;
Eliza Orzeszkowa, Dnie, oprac. I. Wiśniewska, Warszawa 2001;
Eliza Orzeszkowa, O sobie..., Warszawa 1974;
Eliza Orzeszkowa, wybrane powieści;
Zofia Nałkowska, Dzienniki, oprac. H. Kirchner, Warszawa 1975-2001;
Zofia Nałkowska, wybrane powieści;
Maria Komornicka, Listy, oprac. E. Boniecki, Warszawa 2011
Maria Komornicka, Biesy, dowolne wydanie;
Stanisława Przybyszewska, Listy, t. 1-3, Gdańsk 1978-1985;
Helena Boguszewska, Całe życie Sabiny, Warszawa 1958;
Aniela Gruszecka, Przygoda w nieznanym kraju, Kraków 1957;
Maria Dąbrowska, Dzienniki 1914-1965, Warszawa 2009;
Anna Kowalska, Dzienniki 1927-1969, Warszawa 2008;
Anna Iwaszkiewicz, Dzienniki, Warszawa 1993;
Irena Krzywicka, Wyznania gorszycielki, Warszawa 1992;
Irena Solska, Pamiętnik, Warszawa 1978;
Maria Bohuszewiczówna, Pamiętnik, Warszawa 1984;
Maria Komornicka, Raj młodzieży (wspomnienie z Cambridge)
Irena Krzywicka, Sąd idzie, Warszawa 1998;
Maria Kuncewiczowa, Dyliżans warszawski, Warszawa 1981;
Wanda Melcer, Czarny ląd, Warszawa 1936
Zofia Nałkowska, Ściany świata, Warszawa 1931;

literatura obca:
Charlotte Bronte, Dziwne losy Jane Eyre, dowolne wydanie;
Charlotte Bronte, Villette, dowolne wydanie;
Maria Baszkircew, Dziennik, przeł. H. Duninówna, Warszawa 1967;
Anaïs Nin, Dziennik, przeł. B. Cendrowska, Poznań 2004, t. 1 (1931-1934);
Anaïs Nin, Dziennik, t. 1 (1931-1934) i t. 2 (1934-1939);
Anaïs Nin, Henry i June, Warszawa 1997;
Anaïs Nin, Kazirodztwo, Warszawa 1997;
Collette, wybrane utwory
Virginia Woolf, Chwile wolności: dziennik 1915-1941, Kraków 2007;
Virginia Woolf, Szkic z przeszłości [w tejże:] Chwile istnienia. Eseje autobiograficzne, Warszawa 2005;
Virginia Woolf, Do latarni morskiej, dowolne wydanie;
Virginia Woolf, Flush, dowolne wydanie;
Virginia Woolf, Orlando: biografia, dowolne wydanie;
Virginia Woolf, Własny pokój [w tejże:] Własny pokój. Trzy gwinee, przeł. E. Krasińska, Warszawa 1997;
Gertrude Stein, Autobiografia Alicji B. Toklas, dowolne wydanie;

Wybrane opracowania:
Anna Łepkowska, Między teoriami a fikcją literacką, Kraków 2001 (rozdział Wobec potęgi narracji – strategie obrony, s. 347-375);
Joanna Jeziorska–Haładyj, Tekstowe wykładniki fikcji. Na przykładzie reportażu i powieści autobiograficznej, Warszawa 2013;
Gérard Genette, Fictional Narrative, Factual Narrative, „Poetics Today” 1990, 11:4, s. 755-774;
Käte Hamburger, Rodzaj fikcjonalny albo mimetyczny [w:] Teoria form narracyjnych w niemieckim kręgu językowym, red. R. Handke, Kraków 1980, s. 288-357;
Max Saunders, Self Impression: Life-Writing, Autobiografiction, and the Forms of Modern Literature, Oxford: Oxford University Press, 2010;
Max Saunders, Autobiografiction: Experimental Life-Writing from the Turn of the Century to Modernism, „Literature Compass” 2009, nr 6/5, s. 1041-1059;
Prywatne/publiczne: gatunki pisarstwa kobiecego, red. I. Iwasiów, Szczecin 2008;
Jan Zieliński, Pępek powieści. Z problemów powieści autobiograficznej przełomu XIX i XX wieku, Wrocław 1983;
Grażyna Borkowska, Cudzoziemki. Studia o polskiej prozie kobiecej, Warszawa 1996;
Ewa Kraskowska, Piórem niewieścim. Z problemów prozy kobiecej dwudziestolecia międzywojennego, Poznań 2003;
Roman Zimand, O literaturze dokumentu osobistego w ogóle a o diarystyce w szczególności [w tegoż:] Diarysta Stefan Ż., Wrocław 1990;
Michał Głowiński, Powieść a dziennik intymny [w tegoż:] Gry powieściowe, Warszawa 1973;
Philippe Lejeune, Drogi zeszycie, drogi ekranie… O dziennikach osobistych, red. P. Rodak, Warszawa 2011;
Paweł Rodak, Między zapisem a literaturą. Dziennik polskiego pisarza w XX wieku, Warszawa 2011;
Anna Foltyniak, Między pisać Nałkowską a Nałkowskiej pisaniem siebie. Narracyjna tożsamość podmiotu w „Dziennikach”, Kraków 2004;
Arleta Galant, Prywatne, publiczne, autbiobiograficzne. O dziennikach i esejach Jana Lechonia, Zofii Nałkowskiej, Marii Kuncewiczowej i Jerzego Stempowskiego, Warszawa 2010;
Magdalena Marszałek, Życie i papier. Autobiograficzny projekt Zofii Nałkowskiej, Kraków 2004;
Iwona Wiśniewska, Biografia jako język. Eliza Orzeszkowa [w:] Pozytywizm. Języki epoki, red. G. Borkowska, J. Maciejewski, Warszawa 2001;
Stefania Skwarczyńska, Teoria listu, red. E. Feliksiak, Mariusz Leś, Białystok 2006;
Krzysztof Cysewski, Teoretyczne i metodologiczne problemy badań nad epistolografią, „Pamiętnik Literacki” 1997 z. 1;
Elzbieta Rybicka, Antropologiczne i komunikacyjne aspekty dyskursy epistolograficznego [w:] Narracja i tożsamość (I), Warszawa 2004;
Janusz Maciejewski, List jako forma literacka [w:] Sztuka pisania. O liście polskim w wieku XIX, red. J. Sztachelska, E. Dąbrowicz, Białystok 2000;
Małgorzata Czermińska, Pomiędzy listem a powieścią [w tejże:] Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie, Kraków 2000;
Anna Janicka, Listy Gabrieli Zapolskiej – lektura w poszukiwaniu biografii niemożliwej [w:] Sztuka pisania. O liście polskim w wieku XIX, red. J. Sztachelska, E. Dąbrowicz, Białystok 2000;
Paul De Man, Autobiografia jako od–twarzanie, przeł. M. Fedewicz, „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 2, s. 307–318;
A.Zębala, Problemy autobiografii kobiecej w studiach genderowych, „Ruch Literacki” 2005, z. 6;
Leigh Gilmore, Autobiographics. A feminist theory of women’s self-representation, Cornell University Press, Ithaca and London 1994;
Philippe Lejeune, Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, przeł. W. Grajewski [i in.], Kraków 2001 (Pakt autobiograficzny i Autobiografia w trzeciej osobie);
Anna Pekaniec, Czy w tej autobiografii jest kobieta? Kobieca literatura dokumentu osobistego od początku XIX wieku do wybuchu II wojny światowej, Kraków 2013;
Georges Gusdorf, Warunki i ograniczenia autobiografii, przeł J. Barczyński, „Pamiętnik Literacki”, 1979, z. 1, s. 264–265.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 3001-B553LP1 w USOSweb