Archiwa kobiece. Listy i dzienniki polskich pisarek XIX-XX wieku 3001-B131LP2
Konwersatorium jest poświęcone kobiecej literaturze dokumentu osobistego. W centrum naszego zainteresowania znajdą się listy i dzienniki pisarek XIX i XX wieku. Omówione zostaną zespoły korespondencji Narcyzy Żmichowskiej, Marii Konopnickiej, Gabrieli Zapolskiej, Stanisławy Przybyszewskiej oraz diariusze Elizy Orzeszkowej, Zofii Nałkowskiej, Marii Dąbrowskiej, Anny Kowalskiej, Anny Iwaszkiewiczowej. Kontekstowo przywołane zostaną również autobiograficzne praktyki obcych autorek tego okresu (Marii Baszkircew, Virginii Woolf, Katherine Mansfield), a także intymistyka pisarzy (dzienniki Henriego Amiela, Stefana Żeromskiego, listy Sienkiewicza do Jadwigi Janczewskiej).
Konwersatorium – 30 godzin,
Przygotowanie się do zajęć (lektury, praca samodzielna) – 60 godzin,
Razem: 90 godzin = 3 ECTS
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu konwersatorium student:
- definiuje pojęcia literatury dokumentu osobistego, autobiografii, dziennika intymnego, zbioru epistolarnego itp. oraz stosuje je w celu kategoryzacji poznanego materiału;
- sytuuje intymistykę kobiecą w ramach szerszego zjawiska autobiograficznych praktych pisarskich;
- potrafi wskazać najważniejsze przykłady kobiecej literatury dokumentu osobistego XIX i XX wieku;
- analizuje przemiany form kobiecej intymistyki od połowy XIX do połowy XX wieku, dostrzega różnice w realizacji wzorca gatunkowego listu i dziennika w zależności od czasu powstania, indywidualności autorskiej i strategii pisarskich, wykorzystuje znajomość biografii omówionych autorek do opisania dokonujących się na przełomie XIX i XX wieku procesów emancypacyjnych;
- rozumie znaczenie i specyfikę badań nad tekstem autobiograficznym, przywołuje nazwiska badaczy zajmujących się tą tematyką, wykorzystuje wypracowane przez nich narzędzia do własnych analiz i interpretacji
Kryteria oceniania
Kontrola obecności oraz ocena ciągła: bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność
Zal. na ocenę.
Literatura
Na użytek zajęć przygotowany zostanie wybór fragmentów z następujących materiałów źródłowych:
Narcyza Żmichowska, Listy, t. 5. Narcyssa i Wanda, red. B. Winklowa, H. Żytowicz, Warszawa 2007;
Eliza Orzeszkowa, Dnie, oprac. I. Wiśniewska, Warszawa 2001;
Maria Konopnicka, Listy do synów i córek, oprac. L. Magnone, Warszawa 2010;
Gabriela Zapolska, Listy, t. 1-2, red. S. Linowska, Warszawa 1970
Zofia Nałkowska, Dzienniki, oprac. H. Kirchner, Warszawa 1975-2001;
Stanisława Przybyszewska, Listy, t. 1-3, Gdańsk 1978-1985;
Anna Kowalska, Dzienniki 1927-1969, Warszawa 2008;
Maria Dąbrowska, Dzienniki 1914-1965, Warszawa 2009;
Anna Iwaszkiewiczowa, Dzienniki i wspomnienia, oprac. P. Kądziela, Warszawa 2000;
Maria Baszkircew, Dziennik, Warszawa 1967;
Henri-Frédéric Amiel, Dziennik intymny, Warszawa 1997;
Virginia Woolf, Chwile wolności: dziennik 1915-1941, Kraków 2007;
Karherine Mansfield, Dziennik, Warszawa 1963;
Morświn w różowym oknie: listy Virginii Woolf do Vity Sackville-West, Warszawa 2003;
Stefan Żeromski, Dzienniki, Warszawa 1963-1970;
Henryk Sienkiewicz, Listy, t. 2, cz. 3, oprac. M. Bokszczanin, Warszawa 1996;
Wybrane opracowania:
Grażyna Borkowska, Małgorzata Czermińska, Ursula Phillips, Pisarki polskie od średniowiecza do współczesności. Przewodnik, Gdańsk 2000;
Grażyna Borkowska, Projektantki intymności. Żmichowska i inne [w:] Kobieta i rewolucja obyczajowa. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 2006, s. 83-99,
Jolanta Brach-Czaina, Szczeliny istnienia, Kraków 2006;
Krzysztof Cysewski, Teoretyczne i metodologiczne problemy badań nad epistolografią, „Pamiętnik Literacki” 1997 z. 1
Małgorzata Czermińska, Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie, Kraków 2000
Anna Foltyniak, Między pisać Nałkowską a Nałkowskiej pisaniem siebie. Narracyjna tożsamość podmiotu w „Dziennikach”, Kraków 2004;
Arleta Galant, Prywatne, publiczne, autobiograficzne. O dziennikach i esejach Jana Lechonia, Zofii Nałkowskiej, Marii Kuncewiczowej i Jerzego Stempowskiego, Warszawa 2010
Michał Głowiński, Powieść a dziennik intymny [w tegoż:] Gry powieściowe, Warszawa 1973;
Ewa Graczyk, Ćma. O Stanisławie Przybyszewskiej, Warszawa 1994;
Philippe Lejeune, Drogi zeszycie, drogi ekranie… O dziennikach osobistych, red. P. Rodak, Warszawa 2011;
Magdalena Marszałek, Życie i papier. Autobiograficzny projekt Zofii Nałkowskiej, Kraków 2004;
Anna Pekaniec, (Bez)cielesne korespondentki. Ciało w polskiej epistolografii kobiecej od romantyzmu do początku drugiej wojny światowej [w:] Ciało, granice, kanon. Studia, red. J. Olejniczak, M. Rygielska, Katowice 2008, s. 107-129
Prywatne/publiczne: gatunki pisarstwa kobiecego, red. I. Iwasiów, Szczecin 2008;
Paweł Rodak, Prawda w dzienniku osobistym, „Teksty Drugie” 2009 nr 4, s. 23-38
Paweł Rodak, Dziennik pisarza. mIędzy codzienną praktyką piśmienna a literatura, „Pamiętnik Literacki” 2006 nr 4
Elzbieta Rybicka, Antropologiczne i komunikacyjne aspekty dyskursy epistolograficznego [w:] Narracja i tożsamość (I), Warszawa 2004
Stefania Skwarczyńska, Teoria listu, red. E. Feliksiak, Mariusz Leś, Białystok 2006
Sztuka pisania. O liście polskim w wieku XIX, red. J. Sztachelska, E. Dąbrowicz, Białystok 2000;
Iwona Wiśniewska, Biografia jako język. Eliza Orzeszkowa [w:] Pozytywizm. Języki epoki, red. G. Borkowska, J. Maciejewski, Warszawa 2001;
Stawisko. Almanach Iwaszkiewiczowski, t. 3: Anna Iwaszkiewiczowa, Podkowa Leśna 1997
Virginia Woolf, Własny pokój [w tejże:] Własny pokój. Trzy gwinee, przeł. E. Krasińska, Warszawa 1997
A.Ziębala, Problemy autobiografii kobiecej w studiach genderowych, „Ruch Literacki” 2005, z. 6
Roman Zimand, Diarysta Stefan Ż., Wrocław 1990
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: