Geopoetyka: literatura i geografia 3001-B031LW4
Konwersatorium poświęcone jest związkom literatury (oraz sztuki) i geografii w kontekście nowego interdyscyplinarnego zainteresowania przestrzenią w badaniach kultury, określanego również jako zwrot topograficzny. Samo pojęcie geopoetyki wywodzi się z dyskursu filozoficzno-literackiego (Kenneth White) i funkcjonuje obecnie zarówno w obiegu literackim, jak i teoretycznym. Nawiązując do poetyki (poiesis) określenie to akcentuje aktywną, twórczą rolę literatury i sztuki w formowaniu, projektowaniu przestrzeni geograficznej – w znaczeniu kulturowych praktyk konstruowania terytoriów, miejsc i pejzażu oraz związanej z topografią tożsamości i pamięci.
Celem konwersatorium jest dyskusja nowych teoretycznych koncepcji przestrzeni geograficznej oraz jej związków z estetyką literacką i artystyczną. Uwaga skierowana jest jednak przede wszystkim na same teksty literacke (i produkcje artystyczne), które współtworzą paradygmat kulturowego zwrotu topograficznego. Zajmować nas będzie w związku z tym przede wszystkim literatura najnowsza, która manifestuje swoje zainteresowanie geografią i topografią, ale zwrócimy rownież uwagę na jej dwudziestowieczne proweniencje. W sensie geograficznym interesuje nas Europa Środkowa i Wschodnia.
Rama tematyczna konwersatorium obejmuje:
rozróżnienia terminologiczne: geopoetyka, geografia kulturowa, geopolityka (deterministyczne i konstruktywistyczne ujęcia zależności pomiędzy geografią a kulturą)
geopoetyka a postkolonializm
globalizacja i regionalizm, centrum i prowincja, miasto
chronotop, miejsca i nie-miejsca, utopia i heterotopia
podróż i esej
wieloznaczność pojęcia topografii
topografia i pamięć, lektury czasu w przestrzeni
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Konwersatorium ma na celu pogłębienie literaturoznawczych (i interdyscyplinarnych) kompetencji studentów w zakresie teorii zwrotu topograficznego i poetyki przestrzeni w literaturze i sztuce. Po ukończeniu konwersatorium studenci:
dysponują teoretyczną wiedzą, pozwalającą im na rozwinięcie własnych projektów badawczych w zakresie problematyki przestrzeni geograficznej w literaturze i sztuce;
rozpoznają specyfikę zależności między literaturą/kulturą a geografią
analizują teksty literackie oraz artystyczne artefakty pod kątem konceptualizacji, projekcji, metaforyzacji przestrzeni i topografii.
Kryteria oceniania
- kontrola obecności
- ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć oraz aktywność)
- przygotowanie minimum jednego z tematów z sylabusa i prezentacja na zajęciach
- praca semestralna
Literatura
Literatura podmiotowa (wybór):
1. Andruchowycz Jurij; Andrzej Stasiuk, Moja Europa.
2. Andruchowycu Jurij, Ostatnie terytorium.
3. Döblin Alfred, Podróż po Polsce.
4. Krall Hanna, Wyjątkowo długa linia.
5. Rymkiewicz Jarosław Marek: Umschlagplatz; Kinderszenen.
6. Rajkowska. Przewodnik Krytyki Politycznej. Warszawa 2010.
7. Sarmackie krajobrazy. Głosy z Litwy, Białorusi, Ukrainy, Niemiec i Polski, red. M. Pollack, Wołowiec 2006.
8. Stasiuk Andrzej, Dukla, Jadąc do Babadag, Fado.
9. Stempowski Jerzy, Pielgrzym; Dziennik podróży do Austrii i Niemiec.
10. Topol, Jáchym, Supermarket bohaterów radzieckich.
11. Wilk, Mariusz, Wołoka.
12. Wittlin Józef, Mój Lwów
13. Zagajewski Adam, Jechać do Lwowa.
14. .Zawada Andrzej: Bresław. Eseje o miejscach.
15. Znikająca Europa, red. K. Raabe, M. Sznajderman. Wołowiec 2006.
Literatura przedmiotowa (wybór):
1. Atlas literatury, red. M. Bradbury. Warszawa 2002.
2. Augé Mark, Non-Places. Introduction to an Anthropology of Supermodernity, London 1995.
3. Bachtin Michaił, Problemy literatury i estetyki. Warszawa 1982.
4. Barker Chris, Studia kulturowe. Teoria i praktyka, Kraków 2005.
5. Deleuze Gilles, Félix Guattari, Mille plateaux. Paris 1980 (fragmenty w tłumaczeniu polskim)
6. Foucault Michel, Inne przestrzenie, w: Teksty drugie, 1995/6.
7. Marszałek, Magdalena, "Pamięć. Meteorologia oraz urojenia": środkowoeuropejska geopoetyka Andrzeja Stasiuka, w: Literatura, kultura i język polski w kontekstach i kontaktach światowych, red. M. Czermińska i in., Poznań 2007.
8. Miller, Hillis J., Topographies. Stanford 1995.
9. Piotrowski Piotr, W stronę nowej geografii artystycznej, w: Magazyn sztuki 1998/19.
10. Przestrzeń w języku i kulturze. Analizy tekstów literackich i wybranych dziedziń sztuki, red. J. Adamowski, Lublin 2005.
11. Przestrzeń w naukach współczesnych, red. S. Symiotuk, G. Nowak, Lublin 1998.
12. Rang Mike, Cultural Geography, London, New York 1998.
13. Rewers Ewa, Język i przestrzeń w poststrukturalistycznej filozofii kultury, Poznań 1996.
14. Rewers Ewa, Post-polis. Wstęp do folozofii ponowoczesnego miasta, Kraków 2005.
15. Rybicka Elżbieta, Modernizowanie miasta. Zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej. Kraków 2003.
16. Rybicka Elżbieta, Geopoetyka (o mieście, przestrzeni i miejscu we współczesnych teoriach i praktykach kulturowych), w: Kulturowa teoria literatury, red. M.P. Markiewicz, Ryszard Nycz. Kraków 2006.
17. Schama Simon, Landscape and memory, New York 1995.
18. Soja Edward W., Postmodern Geographies, London 1989.
19. Toporow Władimir, Miasto i mit, Gdańsk 2000.
20. White Kenneth, Atlantica. Wiersze i rozmowy. Olsztyn 1998.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: